Сайланма әсәрләр. Том 5. Сөембикә ханбикә һәм Иван Грозный. Айбиби / Избранные произведения. Том 5
сәүдәгәр, өч йөзләп батырларыбыз ятып калдылар.
– Өч йөзме, өч меңме? Кенәз Мороз өч мең сугышчы белән киткән иде кебек.
– Барысы да шәһит, атакай, кенәз Мороз да.
– Җитеп торыр. Җангали ханны син коткардыңмы?
– Мин, атакай, мин.
– Син, Карпа, атаң кебек, һәрчак игелекле булдың. Онытмабыз. Инде мине тыңла. Мин әле үз көчемдә, гәрчә Шуйскийлар белән Бельскийларны яклап чыккан өчен варислыгымнан азат итәргә маташсалар да. Син, Карпа, башта Телепа кенәзне күр. Булган хәлне әүвәл аңа сөйләп бир, ханны да үзең белән йөрт, калдырма. Без бар нәрсәдән дә хәбәрдар идек инде. Анда Сафа Гәрәй хан кайтып ята икән дип әйттеләр. Куәтле хан буласы ул хан, Казанны кайтару өчен кан коймый булмастыр…
Митрополит Даниил, сүзе бетүен аңлатып, юрган астыннан йөнтәс йомры кулын чыгарды. Ясавыл Гавриил сарымсак исе килеп торган кулны үпте дә бил бөгә-бөгә артка чикте һәм, артына да әйләнеп карамый, Җангали ханга:
– Нәрсә утырасың, бу сиңа тәхет түгел, тор, киттек, – диде. Тарлавыкка чыккач, ясавыл көрсенеп куйды, ишеккә атлады. – Бер бәладән котылдык, Җангали хан.
Капка төбендә торучы дьякка ясавыл Гавриил бер алтын сузды.
– Әйт әле, кордаш, атабыз әллә варислыктан ваз кичәргә исәп тотамы?
– Юк кебек, ишетмәдем, ул авырып кына китте, – диде дьяк, алтынны уч төбенә кысып. – Ул-бу булса, мин сиңа хәбәр итәрмен, Карпа.
– Димәк, монда да тәхет бүлешү бара, Җангали хан, – диде ясавыл һәм Җангали ханны култыклап алды. – Киттек Телепа кенәзгә. Иншалла, барысы да әйбәт булыр. Шулай диләрме әле мөселманнар?
Ләкин кенәзне бик тиз тапсалар да, аларны тиз генә эчкәре җибәрмәделәр. Ясавыл Гавриил «Казаннан Җангали ханны алып кайттым» дигәч кенә, кенәзнең ярдәмчесе кереп югалды. Бераздан өстенә кеш туны салган Телепа кенәз үзе күренде.
– Кая ул хан, кая?
– Без монда, кенәз, монда, – диде ясавыл Гавриил, бил бөгә-бөгә Җангали ханны алдан этәрде.
– Узыгыз, керегез, сезгә ишекләрем ачык. Бу син бит әле, Карпа. Мин анда кенәз Василий…
– Әйе, кенәз, ул шәһит.
Кенәз Телепа чукынып алды, шәһит Василий кенәзгә оҗмах теләде.
Ханны алдан уздырды кенәз, үзе аңа иярде, Гавриил аларга тагылды. Телепа кенәз үз туганнарын да болай каршы алмады, ул кулларын җәя-җәя кунакларны түр якка әйдәде, өстәл янына утыртты һәм хезмәтчесенә табын хәстәрләргә кушты.
– Йә, кайсыгыз башлый? – диде кенәз, өстәлгә ята төшеп.
– Василий Пенков кенәз Җангали ханның җанын саклап калу өчен башын салды, бөек кенәз. – Ясавыл Гавриилның «бөек кенәз» диюенә кенәз Овчина Телепнёв-Оболенский кинәнде, йөзенә үк чыкты, Гавриилга таба борылды:
– Мин сине дикъкать белән тыңлыйм, ясавыл Гавриил.
– Мин менә исән-имин кайтып җиттем.
– Төрле хәлләр турында хәбәр ирешүгә, мин анда кенәз Морозны дружинасы белән җибәргән идем.
– Ул да ятып калды.
– Димәк, ул да изге юлда үлде, – диде кенәз Телепа. Овчина Телепнёв-Оболенский янә чукынып алды, табынга