лічбы – адзінка, дзве пяцёркі і нуль. Няўжо вы не бачылі?
– Не. Ну, і што гэта мусіла значыць?
– Тысяча пяцьсот пяцідзясяты.
– Дык гэта ж год! – ахнула Бася і з захапленнем дадала: – І вы адразу здагадаліся?
– Дзякую, мадэмуазэль, за прызнанне маіх сціплых разумовых здольнасцяў, – стары цырымонна пакланіўся дзяўчынцы. – Не буду стамляць вас падрабязным апавяданнем пра тое, як я трапіў у дом да вашага юнага сябра. Галоўнае – я пераканаўся, што ён мае акурат такое ж люстра, і месцазнаходжанне вашых дамоў супадае. Павінен прызнацца вам, я некалькі збянтэжыўся, убачыўшы вас у адзенні хлопчыка. Я зусім не чакаў гэтага! – усклікнуў стары. – Але, з другога боку, я рад, што ваша знаёмства з юным Саколічам склалася паспяхова. Ён робіць уражанне добрага і высакароднага чалавека. Спадзяюся, што ваша знаходжанне ў яго доме да таго часу, пакуль не адчынецца люстра, будзе бяспечным.
Бася кіўнула.
– Але чаму ж усё-такі трэба так доўга чакаць? – спытала яна. Пан Альбрыхт цяжка ўздыхнуў і цярпліва сказаў:
– Ах, мадэмуазэль, вы не вельмі ўважліва слухалі мяне. Я пералічыў вам умовы адчынення люстра. Каб супадалі ўсе з іх, патрэбны час. Калі вы памятаеце, учора я сказаў, што, паводле папярэдніх разлікаў, вам прыйдзецца чакаць шэсць-восем месяцаў. Зразумела, я зраблю больш дакладныя вылічэнні, але сказаць канкрэтную дату адчынення перахода немагчыма. Вам застаецца толькі чакаць.
– Зразумела, – працягнула дзяўчынка. – А вось глядзіце, на другі дзень пасля таго, як я ўпершыню трапіла сюды, люстра не адчынілася. Чаму так?
– Люстра адчыняецца пры ўмове, што ў абодвух вымярэннях аднолькавая фаза Месяца. Звычайна яна трымаецца каля трох дзён. Але акрамя гэтага патрэбны і сам Месяц. А зараз адкажыце мне, якое надвор’е было?
– Дождж, – адказала Бася. – Значыцца, для таго, каб люстра адчынілася, Месяц мусіць свяціць абавязкова?
Стары кіўнуў.
– Толькі падумаць! Гэта ўсё так цікава і неверагодна! – усклікнула дзяўчынка. – А хтосьці яшчэ ведае ці ведаў таямніцу люстраў?
– Вы чулі пра графа Каліёстра – вядомага шарлатана?
– Зразумела!
– Ён сцвярджаў, што жыве некалькі стагоддзяў і, калі вы памятаеце, прадказаў, што Марыю-Антуанету катуюць на гільяціне. Як вы думаеце, мадэмуазэль, адкуль ён здолеў даведацца пра гэта? – спытаў стары.
– Люстры! – здагадалася Бася.
– Сапраўды, мадэмуазэль! Сапраўды так! – усклікнуў купец. – І ён не адзіны. Чаму ж здаецца, што Настрадамус, Леанарда да Вінчы, Роджар Бэкан – людзі не свайго часу? Усе яны ведалі таямніцу люстраў. Дарэчы, некаторыя нашыя землякі таксама маглі пераходзіць у паралельныя вымярэнні. Адзін з іх – Казімір Семяновіч. Ды наўрад ці вы ведаеце, хто гэта…
– Чаму не ведаю? – абурылася Бася. – Нават вельмі добра ведаю. Ён быў інжынерам і праектаваў касмічныя ракеты, хаця жыў у XVII стагоддзі.
– Насамрэч ён нарадзіўся не ў гэтым стагоддзі. Ён трапіў у яго выпадкова. З-за цікаўнасці, як і вы, –