poszczególne, a sugerowane przez badacza warstwy tekstu oznaczone są przez druk innym typem czcionki: AOM, s. 52–75. Teza o pochodzeniu interesującego nas tu fragmentu z dzieła Pyteasza zob. PMS, s. 49–50, 75.
138
Współczesne słowniki i encyklopedie anglosaskie nie przesądzają jednoznacznie zakresu nazwy. Zdecydowana większość wskazuje jednak na oryginalny jej zasięg, pokrywający się z Brytanią, a tylko mniejszość z Anglią. Przeciwieństwem tych proporcji są słowniki i encyklopedie polskie, gdzie przeważa utożsamianie Albionu z Anglią. Wśród samych Brytyjczyków wyraz ten bywa używany głównie w tekstach poetyckich i patriotycznych. Upodobał sobie tę nazwę szczególnie poeta romantyczny William Blake, stosując ją jako personifikację Brytanii w tytułach bądź treści takich utworów, jak Visions of the Daughters of Albion (Wizje cór Albionu, 1793) czy Jeruzalem: the Emanation of the Giant Albion (Jerozolima – Emanacja potężnego Albionu, 1804–1820).
139
R. Knapowski, op. cit., s. 11–12, przyp. 2.
140
L. Casson, Podróże w starożytnym świecie (Travel in the Ancient World), tłum. A. Flasińska i M. Radlińska-Karaś, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1981, s. 82.
141
R. Knapowski, op. cit, s. 7.
142
Strabon, Chrestomatheiai – IV, 20 w. GGM, s. 547 (paralelny tekst grecki i łaciński); z grec. tłum. R. Lipońska.
143
Używam tu określenia „ok. 60 urywków i parafraz”, gdyż niektóre z nich są wątpliwe i dyskusyjne. Np. D. Stichtenoth, w swym zestawieniu przytacza 58 cytatów i parafraz, ale nie uwzględnia dwu urywków zawartych w dziele R.F. Avienusa Descriptio orbis terme.
144
PMS, s. 43–72. Zob. też zestawienie cytatów poświęconych Brytanii w zachowanych fragmentach Erastotenesa w: H. Berger, Die geographischen Fragmente des Eratosthenes, op. cit., podrozdział Brittannien, s. 372–382.
145
Plinius, Historia naturalis IV, 102 w: PMS, s. 49.
146
Zob. Ch. Oman, England before the Norman Conquest, London 1929, s. 15; F.T. Wainwright, The Problem of the Picts, London 1955, s. 158–159.
147
Por. podobny, choć różny w szczegółach wywód Ch. Omana, op. cit, s. 15–16. Mój pogląd w t
1
Dariusz A. Sikorski,
2
E. Rutherfurd,
3
A.L. Rowse,
4
Zob. obszerne, wyposażone w ok. 150 zdjęć i rysunków opracowanie M. Herity’ego,
5
Podstawy tej metody stworzył w 1949 r. Willard F. Libby z Uniwersytetu w Chicago. Polega ona na badaniu zawartości węgla radioaktywnego C14 w zachowanych z przeszłości szczątkach organicznych (ludzkich, zwierzęcych lub roślinnych). Wykorzystuje się w niej czas połowicznego rozpadu C wynoszący 5760 lat. Zawartość C14 w zachowanym szczątku organicznym, np. drewnie lub kości, porównuje się z zawartością C w podobnym organizmie współczesnym i procentowo wylicza stopień rozpadu C14 w badanym szczątku. Daje to przybliżoną datę jego funkcjonowania w organizmie żywym. Metodą tą można zmierzyć okres do mniej więcej 7–8 tys. lat wstecz. Powyżej tej granicy zawartość C14 w zachowanych szczątkach jest już tak nikła, że uniemożliwia badanie. Niedokładności wyliczeń poniżej granicy 7–8 tys. lat kompensuje się tzw. potrójną kalibracją. Zob. W.F. Libby,
6
C. Renfrew,
7
Cyt. za C. Renfrew,
8
9
G.& A. Ritchie,
10
11
„We have just added a permanent feature”. Zob. reprodukcję fotomontażu w: C. Chippindale, P. Devereux i inni,
12
G.S. Hawkins,
13
R.J.C. Atkinson,
14
Internetowa
15
Najprzystępniejszą książką ukazującą całokształt problematyki archeologicznej i kulturowej związanej z Avebury wydaje się praca M. Damesa
16
Zob. robiące duże wrażenie pięknem czarno-białych zdjęć wydawnictwo
17
R.J.C. Atkinson,
18
B. Cunliffe,
19
Ibid., s. 27.
20