met haar klaar is.
Later kom Frans terug en help haar om tant Bettie regop teen die kussings te laat sit sodat sy gemakliker kan asemhaal. Lydia besef dat sy die pasiënt nooit alleen sal kan behartig nie.
Sy was pas klaar met tant Bettie toe sy ’n sagte klop aan die deur hoor. Aarselend kom tant Susie die kamer binne. Sy groet saggies en kom tot by die voetenent van die bed. Stilswyend kyk sy na tant Bettie, wat nou met geslote oë teen die kussings lê en hyg na asem. Na ’n rukkie maak tant Bettie haar oë oop, asof sy bewus geword het van nog iemand in die kamer, en sy knik effens.
“Môre, Bettie,” sê tant Susie skugter, soos een wat bang is sy hinder. “Hoe gaan dit vanmôre?”
“Beter,” fluister sy. “Net moeg.”
“Sal ek vir tant Bettie ’n pilletjie gee?” vra Frans, wat nog langs die bed staan, en sy knik weer. Lydia kyk hoe hy ’n klein bruin pilletjie in die palm van sy hand uitskud en dit saam met ’n bietjie water vir tant Bettie gee. Sy dink dat hy vir ’n man wat die grootste gedeelte van sy dag buite in die veld deurbring, besonder handig is in die siekekamer.
Sy draai na tant Susie, wat nog aarselend by die voetenent van die bed staan, en sê sag: “As tante wil, kan u ’n rukkie by tant Bettie sit, maar sonder om te praat, terwyl ek gou vir Mercia gaan was en regmaak.”
Tant Susie se gesig verhelder, asof dit vir haar ’n groot voorreg sal wees, maar Frans sê vriendelik maar beslis: “Ek het nou niks te doen nie. Ek sal self ’n rukkie hier sit. Tant Susie kan gerus gaan kyk dat die ontbyt klaarkom.”
Tant Susie se gesig val en sonder ’n woord draai sy van die bed af weg. Waarom het hy dit gedoen? wonder Lydia toe sy saam met tant Susie uitstap. Dis byna asof hy onwillig of bang is om tant Susie alleen by die sieke te laat.
“Hulle wil my nooit toelaat om by haar te sit nie,” kla tant Susie toe hulle in die gang kom, byna asof sy Lydia se gedagtes kan lees. Sy lyk so bedruk dat Lydia haar jammer kry. ’n Oomblik lê sy haar arm vertroostend om die skraal, effens geboë skouers.
Lydia klop aan Mercia se deur en gaan binne. Die meisie is warm en koorsig, en hoewel sy dink dat dit net griep is, is Lydia tog bly dat Frans die dokter ontbied het.
“My keel voel soos ’n rasper en my lyf is so seer dat ek skaars kan roer,” bekla Mercia haar lot.
“Ek weet, dis ’n nare siekte. Ek het self onlangs deurgeloop. Die beste is om maar net doodstil in die bed te lê tot dit weer beter gaan. Frans het die dokter gebel – hy sal later vanoggend kom.”
Sy spons die warm jong liggaam af, borsel die klam blonde hare en maak Mercia verder gemaklik. Die kontras tussen die twee pasiënte, die een oud en moeg en afgeleef, die ander jonk en mooi, tref haar onwillekeurig. En meteens wonder sy of die jong meisie bereid sal wees om tant Bettie se plek op Poortjie in te neem noudat haar dae van heerskappy hier op die plaas getel is.
“Dankie, dis beter,” fluister Mercia. Lydia gee haar twee pille en trek die gordyne toe.
“Ek bring vir jou ’n koppie tee, dan moet jy probeer slaap.”
“Ek sal. Ek is doodmoeg. Ek het vannag nie ’n oog toegemaak nie. Jy moet asseblief net vir tant Susie hier uit my kamer weghou. Die ou vrou werk op my senuwees.”
“Ek sal sê jy wil slaap,” paai Lydia, maar heimlik is sy ’n bietjie geskok. Om van tant Susie sommerso as “die ou vrou” te praat, klink darem nie mooi nie.
Sy stap kombuis toe om vir Mercia tee te maak en vir tant Bettie ’n bietjie pap in te skep. ’n Huishulp is besig voor die stoof en met openlike nuuskierigheid bekyk sy die meisie in haar spierwit verpleegstersuniform.
“Môre, juffrou, ek is Sabina,” groet sy, en Lydia glimlag vriendelik. Sy hou dadelik van haar gesig.
Lydia soek ’n skinkbord en neem dit eetkamer toe om dit vir die pasiënt reg te maak. In een van die riempiestoele naby die venster sit tant Susie en brei. Sy kyk op toe Lydia inkom en knik vriendelik, haar ontevredenheid van so pas blykbaar vergete. Sy het ’n blou katoenrokkie aan, die glimmende wit hare is netjies gekam en die kantmussie wat daarop pryk, is onberispelik skoon. Met die blinkblou ogies wat die wêreld om haar so belangstellend betrag, lyk sy vir Lydia nes ’n nuuskierige voëltjie.
Toe Lydia by tant Bettie se kamer kom, sit Frans nog by haar. Hy staan op, neem die skinkbord by haar en sit dit op die tafeltjie voor die bed neer. “Ek sê dan maar tot siens, tant Bettie; ek wil net na ontbyt land toe gaan. Die werkers is besig om te skoffel en aangesien tant Bettie in goeie hande is, sal ek seker nie voor vanmiddag terugkom nie.”
Tant Bettie se oë dwaal verlangend na die oop venster en die blou somerdag daar buite. “Jy sê die mielies is mooi, Frans.”
“Pragtig. Na die mooi reëns het hulle eenvoudig opgeskiet. Tant Bettie moet gou gesond word sodat ek vir tante kan gaan wys.”
“Dink jy ek sal weer gesond word, Frans?” vra sy en daar is ’n vreemde intonasie in haar stem.
“Natuurlik,” antwoord hy en sy stem is warm en gerusstellend. “Hoe dan anders?” Hy tik haar liggies op die skouer en draai na Lydia. “Jonas weet waar ek is as jy my nodig het. Ek ry met die bakkie sodat ek dadelik sal kan terugkom. Dokter het belowe om later vanoggend te kom. Ek hoop dat jy die twee pasiënte intussen alleen kan behartig.”
Lydia sit die skinkbord oor tant Bettie se bene. “Ek sal regkom. En ek kan altyd tant Susie se hulp inroep as dit nodig is.”
“Ek dink jy moet liewer nie toelaat dat tant Susie vandag in die kamer kom nie. Tant Bettie het rus nodig en moet so stil moontlik gehou word.”
Sy stem is koel en beslis, en Lydia voel dat sy ’n kleurtjie kry.
“Goed,” sê sy stil, en sonder ’n woord verder draai hy om en stap by die kamer uit.
Toe Lydia ’n kwartier later in die eetkamer kom, is hy reeds weg. Met ’n vreemde gevoel van verligting neem sy haar plek aan tafel in. Sy voel glad nie op haar gemak in Frans Naudé se geselskap nie en neem haar voor om nie in onnodige argumente met hom gewikkel te raak nie, maar hom sover moontlik te vermy.
Tant Susie het klaar geëet, maar vertoef nog in die eetkamer. Sy vra weer na tant Bettie en bied aan om by haar te gaan sit as Lydia miskien ander werk het wat sy moet doen.
“Tant Bettie is baie moeg en mag nie vandag geselskap hê nie,” sê Lydia vriendelik dog beslis, en teleurgesteld draai tant Susie weg.
“Ek wil maar net help,” sê sy hartseer. “Ek sal haar nie hinder of ontstel nie.”
“Ek weet,” sê Lydia taktvol. “Maar ek moet die dokter se bevele uitvoer, anders kom ek in die moeilikheid.”
Tant Susie knik bedruk en om haar gedagtes ’n bietjie af te lei, vra Lydia: “Is tante familie van tant Bettie?”
Dadelik verhelder die ou gesig en gretig verduidelik sy: “Ons is eie niggies, my kind. My oorlede pa en oom Jakob – dis Bettie se pa – was eie broers en het saam hier op Poortjie grootgeword. Daarom voel ek dat daar op my oudag vir my ook hier op Poortjie in die groot, leë huis ’n plekkie behoort te wees.”
Lydia kyk haar verras aan – hier is nog ’n aanspraakmaker van wie sy nie eens geweet het nie – en tydsamer vervolg tant Susie: “Ek het tot onlangs by my dogter op die dorp gewoon, maar die kinders word groot en die huis het vir ons almal te klein geword. Nou wil hulle my na ’n tehuis vir oumense stuur. Ek het gedink aangesien Bettie my nodig het, kom bly ek dan maar liewer hier op Poortjie.”
“Hoe lank is u al hier op Poortjie?” vra Lydia stadig.
“Ek het omtrent ’n maand gelede gekom – kort nadat Bettie die kwaai hartaanval gehad het. Frans wou my na ’n paar dae weer terugstuur, maar toe Mercia kom, het hy gesê ek kan maar voorlopig as chaperone aanbly.”
“En weet tant Bettie van u planne om hier aan te bly?”
“Ek weet nie, my kind. Ek het