ялгышкансың? – диде Әнәс, «син»гә күчүен дә сизмәстән.
– Сезне эзләп ялгышканмын. Теге көнне архив ишегендә күргәч үк аңладым. Хатларымның көчсезлеген дә, сүзләремнең ташка сибелүен дә аңладым.
– Ун ел күңелеңдә йөрткән кешеңнән шулай тиз бизәләрмени? – дип мыскыллап көлде Җаббаров. Кызның җиңелүен күрү аңа рәхәтлек бирә иде.
– Ләкин минем фикерем әле дә үзгәрми, – диде Әлфия.
– Кем котырта сине, Асылова?! – Җаббаров ачуыннан буылыр дәрәҗәгә җитте. – Әтрәк-әләм Нурлар, Ирекләрме?
– Нишләп дусларыгызга яла ягасыз, Җаббаров? – дип рәнҗеде Әлфия. – Алар сезнең хакта чат саен гайбәт сатып йөрми ләбаса! Шулай да сез ялгыз. Бәлкем, тирәгездә йөзләгән кеше чуаладыр, йөзләгән кеше хатлар язадыр, тик сез барыбер ялгыз. Җаныгыз белән тәнегезне ниндидер саклагыч кабыкка төргәнсез дә үз-үзегездән канәгать булып яшисез. Сезне уятырга куркыныч!
Әлфиянең сүзләрендә хаклык тапса да, сер бирергә ашыкмады Әнәс.
– Минем рәсемнәрем – иң тугры дусларым, иптәшләрем, Асылова.
– Ышандырмагыз, Әнәс.
– Миллионнар таныган рәссамны син ялгыз дия алмыйсың. Мине халык кабул итә, димәк, ялгыз түгелмен.
– Рәсемнәрегез генә ялгыз түгел, ә үзегез дөм ятим. Чөнки барысыннан да йөз чөергәнсез.
Бусы артык, бусы Әнәсне кимсетерлек ялган иде.
– Чамалап, чамалап, яме! – диде Җаббаров, бүртенеп. Ә үзе чама җебенең очын югалтып бара иде. Әгәр каршында ир-ат басып торса, мөгаен, якасыннан эләктереп алган булыр иде. – Синең белән, кызый, минем уртак эшем юк, – диде ул, кулын селтәп. – Йә, сау бул.
– Китмәгез, Әнәс! Сезнең сүзегез бетмәде ич әле!
– Бетте! Аңлашуны дәвам итәргә мөмкин, әлбәттә, тик моның өчен түбәндә калмаска, минем биеклеккә күтәрелергә кирәк.
– Юк, юк! Сезнең ул биеклектә башыгыз әйләнмәсен! Төшегез җиргә, Әнәс! Минем сезне бик-бик коткарасым килә.
– Башта иреңне коткар, дерматин ишекләргә кысылмасын! – дип кычкырды Җаббаров. Кычкырды да, телен аркылы тешләрдәй булып, йөзен чытты. Ләкин хатасын төзәтергә соң иде инде, мәкерле сүзләр, ук сыман атылып, Әлфиянең йөрәгенә кадалган иде.
– Нигә сез… сез… – диде Әлфия, газапланып, – сез Рамилне мыскыллыйсыз? Ул минем өчен тырыша, дәвалау өчен, дарулар өчен… Йа Ходаем, бүтән бармаячак ул, егылып үлсәм дә җибәрмәячәкмен мин аны! Хушыгыз, Әнәс Җаббаров, хушыгыз!
Асылова йөгереп китеп баргач та, Җаббаров бер урында озак таптанып торды…
3
Җаббаров тирә-күршеләре белән аралашудан гел тыелып яшәде. Авылның күркәм гадәтләрен шәһәргә ияртеп килмәгән иде ул. Әдәпле генә исәнләшер дә бүлмәсенә кереп бикләнер иде. Бу юлы, Фәррах картның урталай бөгелеп баскычтан менүен күргәч, туктамыйча булдыра алмады. Чөнки үзенең дә гәүдәсе таш аскан сыман авыр иде. Бу авырлыкны берәрсе белән бүлешергә кирәк, яртысын кем җилкәсенә аударырга, Фәррах карткамы, әллә Камилә карчыккамы – барыбер иде.
– Нихәл, Фәррах Һадиевич?! Нишләп акрын менәсең? Икенче аягыңны эт ашый бит.
– Ә, син икән, күрше. Рәхмәт,