күреп, йодрыгын төйнәгән килеш кычкырып җибәрде:
– Партия әгъзасын мыскыл итә, контра! Давай монда винтовканы. Менә шушындый җаһил халыкка без йомшаклык күрсәтергә тиешме, ә?
Краском аны тотып алды да югарыга өстерәде.
– Тынычлан! Башкорт авылына үз теләгең белән килдең. Интернациональ бурычыңны хәзер шулай үтисеңме? Кемнәр белән эш иткәнеңне әзрәк аңла! Иртәгә үк безнең арттан киләчәкләр. Бу сугыш кыры түгел! Һәрбер өй буйлап авыл бичәләре белән бәхәсләшү җитмиме әллә сиңа?
– Юк, үзең уйлап кара! Ата-баба җире, имеш. Завод-фабрика – эшчеләргә, җир – крәстиәннәргә! Бу җир – Советныкы: Ә барышня безнең бөек максатны…
– Җитте! Мин үзем беләм нәрсә эшләргә!
Алар, ачулы карашларын бер-береннән алмыйча, байтак кына басып тордылар. Шулчак ишек шакыдылар. Шәйморат сискәнеп, ялт итеп ишек ягына карады. Каршысында нур сипкән яшькелт күзле бер сылу басып тора иде. Юк, күзен яшел дип тә, күк дип тә әйтеп булмый. Ә менә анда нур уйнап торуы…
Кыз алар алдына тулы поднос куйды.
– Үрелегез, кунаклар.
Нәрсәдер дип җавап бирергә кирәк, эндәшми калу ярамый лабаса! Шәйморат тамак кырды:
– Рәхмәт. Шат күренәсең, йөзеңә чыккан.
– Шатмын шул. Җиңгәмнең улы туды бит. Барып күреп килдем. Адәм баласы чебен сыман кырылган заманда да тормыш дәвам итә. Кеше яшәргә тырыша, бала таба. Бу бит искиткеч!..
Сылу Шәйморатка карап шундый елмайды. Күзләрдә куаныч та, тәкәбберлек тә, нәфрәт тә бергә чагылгандай булды. Ул чыгып киткәннән соң да, егет сыны каткандай утырды. Таня җиңеннән тарта башлагач кына аңына килде.
– Шаймурат, Шаймурат! Нәрсә булды сиңа?
Шәйморат аптыраулы карашын аңа төбәде. Шуннан – кулындагы калакка, аннан инде – ябылып өлгергән ишеккә. Таня һаман егетнең җиңеннән тарткалады.
– Ул нәрсә диде? Әйт, нәрсә диде?..
Егетнең башында кызның матур сыны, әйткән сүзләре бергә буталды…
– Ә икмәге тәмле! Үрел, тартынма, ату калмаячак!
Шәйморат зур гына бер телемне авызына тыкты, тик ялгыш сулыш алдымы, нәрсәдер тын юлына тыгылып йотыкты. Йөткерә торгач, күзеннән яшьләр атылып чыкты. «Хәйләкәр, мөгаллимә! Кичә генә иске шәлгә төренгән бер кортка кыяфәтендә иде. Ә бүген!»
Янә дә күз алдына ап-ак йөзле, ачык яшел күлмәк өстенә челтәрле ак юка шәл салган сын килде дә басты. Сәгыйть ярлының әйткәннәре дә искә килеп төшмәсенме! «Фәрештә…» Шәйморатның моңа кадәр якыннан башкорт сылуына караганы юк иде! Көрәш тә көрәш, дөньяны ялмаган азатлык идеясе… Аннан инде Таня. Тукта нәрсә диде әле? Ул бит «кунаклар» дип эндәште! Бу сүзгә Шәйморат әллә ни әһәмият тә бирмәде башта. Власть әһеленә болай эндәшергә ярамый?! Чынлап та, әле ерак китеп өлгермәгән, якын-тирәдә генә поскан сыйнфый дошманнар арасында сагалаучылары да бардыр.
– Ә ул бик горур кыланган була. Агыннан да, кызылыннан да куркырга өйрәнмәгән шикелле. – Таня, кашын җыерып, ишек ягына ымлады. – Әй, син кая?
– Өйдән беркая да чыкма. Әдһәм килеп җитәргә тиеш. Минем барасы җир бар. – Шәйморат, шәп-шәп атлап, аска төшеп