і бітвы на песнях. У цябе, здаецца, несправядліва адабралі магчымасць паказаць сябе?
– О, ёсць многа спосабаў паказаць сябе і сваё майстэрства, ясная пані, – прагаварыў Йурай, звузіўшы вочы. – На мой густ, лепш, калі майстэрства кажа за сябе само.
Тон быў дзёрзкі, ды яна засмяялася, і ў Леля ад яе смеху мурашкі прабеглі па спіне.
– А цяпер ты, канечне, захочаш, каб я загадала аднаму з маладых прыдворных паэтаў стаць памагатым гэтаму чалавечаму сыну.
– Гэта было б мудра, ясная пані, – пачціва азваўся Йурай. – Вядома.
– Вядома, – насмешліва паўтарыла за ім яна, быццам разумела нешта яшчэ, што лютніст да пары прыхаваў за паважлівым тонам ды пачцівымі словамі. І павярнулася да Леля, і наблізілася на крок-два, трохі кульгаючы ды абапіраючыся на посах.
– Падыміся, – загадала ўладна. – Дай жа на цябе паглядзець, дзіця.
Лель сутаргавата выпрастаўся, пазбягаючы яе пагляду. Стаяў, пераступаючы з нагі на нагу, адчуваючы на сабе цяжкі ўважлівы позірк і згінаючыся пад гэтым цяжарам.
– Зірні ж на мяне, – засмяяўшыся, мовіла яна, і чароўныя агеньчыкі задрыжалі, кожны на свой лад паўтараючы яе словы.
– Зірні, – шапнуў у Леля над вухам напружаны Йураеў голас. – Не бойся.
Ён падняў вочы – і на імгненне аслеп, бо прапаў цёмны росны луг, бо расцяклася ва ўсе бакі нястрымнае залатое святло. Травы сталі падлогай, выкладзенай узорыстымі каменнымі плітамі, і ўзвысіліся, на вачах вырастаючы, стромкія калоны, і купал, з нанізанымі на яго жывымі зорамі, раскінуўся зверху.
Яна ж стаяла пасярод велічнай залы, поўнай ззяння, і стары дарожны плашч спаўзаў з яе, як шалупінне. А з-пад яго мякка бліскалі перліны на ўрачыстым уборы, і востры шлейф цёк за ёю, быццам жывыя хвалі, пераліваючыся ад пяшчотнага блакіту да сталёвага шэрага. У валасах цьмяным срэбрам бліснуў зубчаты венчык, а на рудых косах, схаваных пад сеткаю, рассыпаліся, быццам росы, дробныя дыяменты.
А гожы твар быў той самы, і выгін вуснаў такі ж уладны, і вочы такія ж вусцішна даўнія, такія ж зялёныя – быццам травы на курганах.
– Ведаеш, хто я, дзіця? – спытала яна, і на белай шчацэ паўмесяцам абазначылася смяшлівая ямінка. Лель, агаломшаны, знямелы, прырослы да каменных плітаў, знайшоў у сабе сілы адно кіўнуць. «Ведаю. Канечне, ведаю. Цяпер – ведаю».
Імя не давалася, выслізгвала з вуснаў, вылузвалася з пальцаў.
– Ведай яшчэ вось што, – яна рушыла да яго, і шлейф паплыў следам, і паплылі ў паветры чароўныя агні. – Я справядлівая. Ты праліў кроў маёй раганы, прынёс халоднае жалеза да святых камянёў. То цяпер пралі сваю кроў, вызвалі мае камяні ад жалезнай атруты. Зробіш так – і я забуду пра помсту табе, пакуль тыя камяні будуць пець.
Яна працягнула Лелю руку ў белай пене карункаў, і вышыўка на яе вострым рукаве жыла, кацілася рачнымі хвалямі па пералівістым шоўку. Лель дрогкімі пальцамі крануўся белай далоні з чорным следам апёку. А яна ўсміхнулася драпежна і сціснула ягоныя пальцы сваімі, сталёвымі, халоднымі, з нечалавечаю сілай.
– Зарок ёсць