ўрнига бўйинни эгиб, охирга талашади, қорин тўйса – марра. Сигирлардай буқани бир йил кутиб яшаш бу!
– Кимнинг охури, кимнинг қўйи, яна чорвадан келасиз? – дея норози тўнғиллайман.
– Сталиннинг охури, унга ўзимизнинг сурув-сурув қўйлар бош эгиб борган.
– Тарихни нимага қўйларга боғлаб тушунтирасиз? Мен сизга ёш боламанми? Ҳамма устимдан кулади: “Бобонг тарихни билмайди, ёлғончи, эртакчи, эсини еган чол”, – деб.
– Қўйнинг “ба”сини қўй тушунади. Буларга қўйдан гапир, молдан гапир, ароқни оч, газакка қалампирни чайна. Халқ шунга ўч бўлиб қолди. Мағзини тушунмайди.
Бобом қўйларга қараб узоқ уф тортади.
– “Халқингдан кимда-ким кипригимча бош кўтарса, калласини олиб келинглар”, – деган Сталин бобо, эшитяпсанми? “Ўзим шўрва қилиб симираман, илигини шопкосага соламан”, – деган ғалча!
– Одамнинг калласидан шўрва бўладими, бобо?
– Сталинга ёққандир-да, мен қаердан билай? Ўзбекнинг калла-почаси ширин бўлса керак, чунки кўп меҳнат қилган, ортиқча тузлар тер билан чиқиб кетади. Ўрисники бузоқ гўштидай илтиллаб, бўшаб қолса керак-да!
– Германияда ўқиганлар-чи? Уларнинг калласини ҳам пиширишганми? Шулардан гапиринг?
– Олис-олис замонларда миллатимиздан етмишта баҳодир чиқиб, Олмонияга жўнайди.
– Вой-вой, эртакка солмай гапиринг!
– Жим эшит, – таёғи билан кавушим учига туширади. Йиғлаш ўрнига куламан. – Етмиш баҳодир. Улар халқни зулмдан, золимлардан ва босқинчилардан қутқариш учун туну кун ўқийдилар ва катта одам бўлиб қайтадилар.
– Эртакчи, лофчи, эсини еб-ютиб юборган чол! – аразлайман. Бобом бу гал сал кўнгилга қарайди.
– Чиндан эртак-да, болам! Ҳозирги одамлар: “Эртакларда бўлади бундай қаҳрамонлик”, – деб ишонади.
– Кейин-чи, бобо?
– Улар Олмониядан олтин, кумуш олиб келишади. Кейин уларни кўра олмаган бир девор қўшнилари Сталинга ёзади: “Бу Оврўпа таълимини олган мишиқилар олтин билан мудраб ётган кўзимизни қамаштириб, на ухлатгани қўяди, на ишлатгани! Тинчлик борми ёки йўқ? Улар нуқул: “Маърифат”, дейди, “Озодлик”, дейди! Бу нима дегани? Биз сизни отам деганмиз, хотинингизни энам деганмиз, биз лафзсиз бўлиб, гапимиздан қайтайликми? Мўйловингизни юз йил тавоф қилайлик, бундай онгимизни ўпириб, тинч ҳаётимизни бузаётган ёшларнинг танобини тортиб қўйинг!” Шунда Сталин бобо ҳам ғазабдан ёниб-ёниб, талабаларга ташланади. Қўзи қамовга бўри тушгандай ҳаммаёқ қонга беланади. Сўнг талабаларни кўмиб, устидан “Тошкент-70” навли пахта уруғини экиб юборади. Талабаларни сотган хоинларнинг эса кўксига темирча тақиб, талабаларининг қонидан нишлаб қолган пахтани чопиқ қилишга юборишади.
– Етмиш баҳодирнинг кучи етмадими?
– Орадан бир сотқин чиқади – қизил аскар.
– У ўрис бўлганми ё хитой?
– Ўзбек, шўринг қурғур ўзбек. Қора қош, қора соч, қора кўзи ўйилгур сотқин баҳодирларни чоҳга бирма-бир кўзларини боғлаб олиб боради.
– Сизнинг отангизми шу, қизил аскарми, бобо? Менга чинини айтинг?
Гап унга бориши билан