ўғлим, эрта нима бўлишимизни ўзимиз ҳам билмаймиз.
– Индинга қирқ оши дедингизми, эртага ўтаман. Албатта бораман.
– Бор, ўғлим, дийдор ғанимат. Борсанг бафуржа гаплашиб ўтирамиз.
– Сизни кузатиб қўяман.
– Йўқ, ана жиян машинада кутиб турибди, раҳмат, ўғлим, кўришгунча.
– Кўришгунча.
У кетгач Аброр унинг елкасига қўлини қўйди.
– Оламдан ўтган кишининг охирати обод бўлсин, қариндошингизмиди?
– Ҳа, қариндошим, ҳаётимдаги энг яқин одамларимдан бири эди, – кўзларига ёш қалқди унинг.
– Ҳамдардлигимизни қабул қилинг.
– Эртага эрталаб сиз билан йўлга чиқамиз. Фотиҳага бирга борамиз. Биз сизнинг ёнингизда бўламиз.
– Албатта, – адвокат ҳам астойдил гапирди, – чин дилдан таъзиямни қабул қилинг. Оллоҳнинг иродаси бу. Биз ҳаммамиз унинг иродаси билан иш қиламиз. Эртага мен ҳам сизлар билан бўламан.
Ибрат меҳмонхонага кеч қайтди, қўлларини чалкаштирганча хона бўйлаб узоқ юрди. Ўзининг бепарволигидан изтироб чекди. «Тузукроқ хабар ҳам ололмадим, э парвардигор, бу нима деган гап. Фақат иш, фақат муаммо, уларнинг ечими дея инсонийликдан ҳам чиқиб кетдим, шекилли. Қандай инсонлар ҳамма нарсага вақт топадиган, улгурадиган, бўшашиб кетяпман, шекилли…».
Кўз олдида чолнинг нуроний чеҳраси намоён бўлди. Бу уларнинг сўнгги суҳбати эди.
«– Хатирани излаяпсанми, болам, топасан-а, қани менинг кўзларимга қарагин.
– Қандай билдингиз, ота?
– Ҳа, мана, топасан… кўзларингда, болам, бир қудрат кўрдим, уни топ!»
Адашган экансиз, отахон, башоратингиз тўғри чиқмади. Сўнгги тилагингизни ҳам бажаролмадим. Хатирани тополмадим, кучим етмаяпти, кечиринг мени, кечиринг…
– Оҳ, онажон, – у бўйнидаги занжирни олиб, медальонда акс этган икки чеҳрага узоқ тикилди. Қадрдон лари. Улар қанчалик олис ва йироқ. – Маҳшар куни кўришгунча, онажон! – кўзларидан армон ёшлари юзларига томди.
Эрта тонгда йўлга тушган оқ машина шаҳардан чиқиб довон сари кета бошлади. Улар тоғлар сари, Ибратнинг болалиги ўтган ва мангу армонларни ҳадя қилган забардаст чўққилару инсонлардан ҳамиша ниманидир бағрида яширган сиру синоатларга тўла азим тоғлар сари кетардилар. Тоғларки, инсон қанчалар буюк кашфиётлар соҳиби бўлмасин, унга қўллари етмаслигини тирик уқтириб турган юксак чўққилар. Шунинг учун ҳам мағрур тургандир балки. Йўл-йўлакай табиатни суқ билан томоша қилдилар, барчаси худди олдингидек ўзгармас қиёфасида сақланган, ниҳоятда гўзал эди. Айни баҳор эмасми, ҳамма ёқ кўм-кўк ўтлар, чўғдай лолаларга бурканган адирлар, арча, қарағай, тут дарахтлари, мусаффо ҳаво, бир гўзал ҳаво эдики, бу ҳавони ҳеч қаердан топиб бўлмасди.
Машина магнитафонида эса маҳзун бир қўшиқ янграб борар экан, олд ўриндиқда кетаётган Ибрат суянчиққа бошини қўйиб, кўзларини юмди. Кўз олдида беғубор болалиги, онаси, дўстлари, Ҳикмат ота, тоғалари шундоққина кўрингандек бўлди. Яна… Хатира ҳам. Армони, дарди эди у…
Машинанинг орқа ўриндиқларига