албатта, энди, Ибратжон, тўй-ҳашамларга ҳам келиб тургин.
– Худо хоҳласа, устоз, боғланиб турамиз, албатта, сизлар ҳам қачонки шаҳарга тушсангиз, корхонага кириб ўтингизлар. Мен ўша жойда бўламан.
– Уйингниям манзилини бериб кет-да, болам.
– Ҳали уйим йўқ, меҳмонхонада тураман.
– Э-э, кечирасан… Ўғлим, агар хоҳласанг бизга қайт, шаҳарда ундай қийналиб юрма, мана биз бормиз, келсанг уй-жой қуришингга ёрдам қиламиз, бизда ҳашар деган нарса бор, ҳеч кимни ёлғизлатиб қўймаймиз.
Кекса чолнинг гапидан кулишдилар. Аброр Вали тушунтира кетди:
– Хавотирланманг, отахон, Ибрат катта корхона эгаси, ҳадемай ўзи орзусидаги уй-жойни қуриб олишга бемалол кучи етади. Бироқ, тўғрисини айтсам, сизлардаги меҳр-оқибатга тан бермай илож йўқ. Бебаҳо, бебаҳо фазилатлар… – у қойил қолганини яшириб ўтирмади.
– Энди, ўғлим, бу дейман, сўраганнинг айби йўқ, оила қурдингми, бола-чақалардан дегандай, – негадир бироз истиҳола билан сўради яна чол.
– Йўқ, ҳали оилам йўқ.
– А, шунақами, – Ибрат овозидаги қандайдир алам, изтироб ва армон сасини ҳис этган қария алланечук бўлиб кетди, ниманидир тушунгандай бўлди.
– Ҳечқиси йўқ, – гапга қўшилди Аброр, – яқинда Ибратнинг тўйи бўлади, худо хоҳласа, тўйига бош бўлиб турасизлар.
– Ие-ие, бўлмаса-чи, албатта, бироқ сизларни яхши меҳмон қилолмадик. Хатира бўлганда бирон нима пиширарди, аксига олиб эртага маърака учун у-бу олгани бозорга тушиб кетибди-да.
Ботинкаси ипини боғлаётган Ибрат чўчиб тушди. Меҳмонлар ҳам кутилмаган бу сўздан қотиб қолдилар. Ибрат кўзларини катта-катта очганча, тасаввур этиб бўлмайдиган бир ҳолда гандираклаб ўқитувчисига яқинлашди, унинг ранги оқариб кетганди.
– Яна бир қайтаринг, Оқил ака, ким дедингиз?
– Хатира-да, – Оқил ака ҳеч нарса тушунмай Ибратнинг туришларига ҳайрон қаради, сўнг дона-дона қилиб астойдил тушунтира кетди.
– Қўшни қиз бор эди-ку, сенинг синфдошинг, нима эсингдан чиқиб кетдими, Хатира, у ҳам анча бўлди, бу ердан кетиб колганди, бироқ Ҳикмат отанинг ўлимини эшитиб дарров етиб келди. Аямай пулларини сарфлади. Буни ҳатто баъзи бир ўғил ҳам қилолмайди. У бечора фарзандидан ортиқроқ елиб-югурди, мана ҳозиргача уйига эгалик қилиб, марҳумнинг ҳақига дуо қилиб, кечқурун шам ёқиб, келган-кетганлардан таъзия қабул қилиб турибди.
– Демак, у шу ерда денг..
– Ие, Ибрат, наҳотки эсингдан чиққан бўлса, бироқ кўрсанг дарров танийсан. Лекин бечора доим ниқобда юради, юзлари куйиб кетган ахир. Шўрликнинг бахти ҳам чопмади шу сабаб, олдин ойдеккина эди. Сенга нима бўлди, рангинг оқариб кетибди, ҳаво алмашганигаде, сув ичиб ол, ҳозир олиб келаман.
Ибрат ўгирилиб ҳамроҳларига якинлашди.
– Мен қоламан…
Аброр Валининг ҳам, адвокатнинг ҳам хаёлидан нима ўтаётгани ёлғиз ўзларигагина аён эди.
Бироздан сўнг Аброр деди:
– Эртага хорижлик ҳамкорлар билан муҳим учрашув борлиги эсингиздадир, балки кейинроқ келарсиз.
– Йўқ,