келинингизга бундай қилманг. Ҳар қандай ҳолатда ғазабингизни босишга ўзингизда куч топинг. Сизнинг босиқлигингиз оила ҳаловатини таъминловчи муҳим омилдир.
Фарзандларингиз бақиришингизга ҳатто бўралаб сўкишингизга ўрганиб қолишганми? Энди бундан қутулишингиз керак. Чунки келин бу иллатга кўника олмайди. Танбеҳ беришингиз мумкин, лекин гап оҳангига эътибор қилинг. Кўпчилик ичида, айниқса қариндошларингиз орасида келиннинг камчилигини айтманг. Ҳар қанча танқидий гапингиз бўлса, ёлғиз ўзига айтинг. Ҳатто айрим гапларни хотинингиз ҳузурида ҳам айтманг. Чунки келиннинг камчилигидан сўз очсангиз, хотинингиз қайноналик мартабасидан фойдаланиб, танқидни авж олдириши, оқибатда насиҳат мақсадида бошланган суҳбат жанжалга айланиши мумкин.
Келинингиз ҳар қандай ёқимсиз иш қилган тақдирда ҳам уни сўкиб юборишдан тийилинг. Келинга бақиришингиз, сўкишингиз фақат нодонлик аломати эмас, балки сизнинг ожизлигингизни фош этувчи ҳолатдир. Сўкишдан тийилишингиз баробарида пичинг, кинояга ҳам ўрин берманг. “Уришдан туртиш ёмон”, деганларидек, сўкишдан пичинг ёмон. Айниқса қариндошлар ёки қўшнилар орасида пичинг қилинса, гўё келиннинг қалбига ханжар урилгандай бўлади.
“Ҳар бир айтилган яхши сўз садақа ҳисобига ўтади”.
Мазкур ҳадиси шарифни ҳазрат Алишер Навоий “Арбаин” – қирқ ҳадисда бундай ифода этганлар:
Яхши сўз бирла ҳожат аҳлин сўр,
Бермасанг яхши тўмадин садақа.
Не учунким, расул қавла била:
Яхши сўз бордур ўйлаким садақа.
Кўпчиликнинг назарида садақа гўё фақат камбағал, фақир, муҳтож ва бевабечораларга қилинадиган хайр-эҳсондир. Ҳолбуки, садақанинг мазмуни кенг маънода талқин қилинади. Шарафли ҳадис мазмунига биноан, кишининг айтган ҳар бир яхши сўзи эзгулик, яхши ният билан ўзгаларнинг кўнглини кўтариши ҳам садақа ҳисобида бўлади. Садақанинг турлари кўп. Садақа энг аввало ўз оиласидан бошланмоғи керак. Бу ўринда оила аъзоларига ширин сўз айтмоқлик садақанинг аввалидир. Экин эксангиз, унинг самарасидан одамлар, ҳайвонлар ва қушлар еса ҳам – садақа. Агар садақа қилишга ҳеч нарса топилмаса, муҳтожларга ёрдам бериш ёки кўнглини кўтариш, бу ҳам қўлидан келмаса, одамларни яхши ишларга даъват этиш ёки ёмонликдан тийилиш ҳам садақадир. Яна бир муборак ҳадисда айтиладики: “Тангри таоло наздида тўғри (яхши) сўздан ортиқ садақа йўқдир”.
Ҳар кимки чучук сўз элга изҳор айлар,
Ҳар нечаки ағёрдир ёр айлар.
Ҳазрат Алишер Навоий мазкур ҳикматни бу байт билан қувватлантирадилар:
Сўз била куфр аҳли мусулмон бўлиб,
Сўз била ҳайвон деган инсон бўлиб…
Дарҳақиқат, яхши сўз доимо кўнгилларга ёқади, уни хушнуд этади. Ҳамонки, яхши сўз душманни дўст, кофирни мусулмон, ҳайвонни инсонга айлантира олиш қудратига эга экан, сиз бу қудратдан унумли фойдаланинг.
Келинингиз ҳузурида ўғлингизнинг, хотинингизнинг