Çankırılı Hoca - Cumhuriyet’in Öteki İnsanları - Bir Köy İmamının Hayatı. Hasan Yılmaz

yapan yediklerimiz değil, hazmettiklerimizdir.

      Bizi zengin yapan kazandıklarımız değil, muhafaza ettiklerimizdir.

      Bizi bilgili yapan okuduklarımız değil, kafamıza yerleştirdiklerimizdir.

Francis Bacon

      Kur’an Nasıl Ezberlenir?

      Hafız olmanın normal süresi iki yıldır. Daha erken hafız olanlar belki vardır ama çok çok istisna kişilerdir. Günde iki sayfa ezber yapmak öyle her insanın harcı değildir. Kur’an otuz cüz, otuz günde otuz sayfa olmak üzere her gün bir sayfa ezberliyorduk. Bu şekilde hafızlığı yirmi dört ayda bitirdim.

      Günümüzde insanlar telefon numarasını ezberinde tutamazken biz o zaman günde bir sayfa ezberliyorduk. Ezber yapmaya Kur’an’ın birinci cüzünün ilk sayfası ile başlanır. Sayfayı ezberlediğimiz gün hocaya dinletiyorduk. Ertesi gün ikinci cüzün ilk sayfasını ezberliyorduk. Daha sonra üçüncü cüzün ilk sayfasını ezberliyor ve hocaya ezberimizdeki üç sayfayı okuyorduk. Otuz cüzün ilk sayfaları bitene kadar ezber devam ediyor ve bir ayın sonunda her cüzün ilk sayfası olmak üzere otuz sayfayı ezberlemiş oluyorduk. Daha sonra aynı cüzlerin ikinci sayfalarını ezberliyorduk. Onu da bir ayın sonunda ezberledikten sonra ezberimizdeki sayfa sayısı altmışa çıkıyordu. Böyle böyle hafızlık ikmal ediliyordu. Bu esnada da ezberlenen sayfalar tekrar ediliyordu.

      Kur’an hafızlığının usulü böyle idi. Sayfaları sıradan ezberleyerek gidildiğinde zor olur. Günümüzde de hafızlık usulü böyle devam etmektedir.

      Pekiştirilen ezberlere “pişmiş” denilirdi. Hafızlıktaki üçüncü ayımıza girdiğimizde her cüzden iki sayfa “pişmiş”imiz oluyordu. Ezberi tamamlanmamış sayfalara da “çiğ” deniyordu.

      Kur’an ezberlenirken sure başları değil, cüz başları takip edilirdi. Surenin başı ezber yaptığın sayfanın ortasına gelebilir. Önemli olan sayfa ezberidir. Kur’an sure sure ezberlenmez. Cüz cüz ezberlenir. Örneğin Elif Lam Ra bir sayfa… O sure cüz sonuna gelebilir. Sen oradan değil de onun karşısındaki “Gale ya büneyye.” diye başlayan sayfayla başlarsın. Yirminci cüzün son sayfası da ezberlendiğinde hafızlık bitmiş oluyor.

      Hafızlık yaparken günlük ezber yapmak esastır. Eğer ezberi yapmadıysan hocanın önüne gitmenin yararı yoktur. Gitsen de dersini veremezsin. Dersini veremeyince hoca seni haşlar. Ertesi gün ezberini yaparak gitsen de “Dün niye gelmedin!” diye yine haşlar. Haşlamak öyle azarlamak şeklinde olmazdı. Elinde budaklı budaklı değnekleri vardı. Omzumuza, kolumuza, bacaklarımıza vururdu. Yakınında olursak yumruğuyla vururdu. Çok çok sinirlenirse ayağıyla teperdi. Muhtemelen her hoca böyle yapmıyordu ama bizim Hafız Tığlı dersini yapmayanları çok döverdi.

      Ezberimi yetiştiremediğim için ben de çok dayak yedim. “Sen niye ezberlemedin? Seni baban niye yolladı buraya!” gibi ikazlarla dayak atardı.

      Ezberi yetiştiremeyişimiz genellikle haylazlık yapmaktan kaynaklanırdı. Çocuksun işte. Oyuna dalardık. Ezber yapmayı canımız istemezdi. “Aman, bugün de ders yapmayıvereyim!” diyerek dersi asardık. Kış gelince tepelere kızak kaymaya giderdik. Gündüz oyunda geçerdi. Akşama kalınca da ışık olmazdı. Işık olsa bile ne yazar ki! Tek göz oda ve ev kalabalık… Bu yüzden ezber yapamazdık. Karaların evinde çok sıkıntı çektim ama Kuduruk İbrahim’in evinde çok rahat ettim. Akşam olunca da ders yapabiliyordum çünkü orada gaz boldu. Yakıyordum ışığı, gece de çalışabiliyordum.

      Eğitim meyvenin kendisi değil, bilgi ağacından meyve toplamaya yarayan bir merdivendir.

Bernard Shaw

      Dört Yılda Hafız Oldum

      Kalfat’ta geçirdiğim dört yılın sonunda hafızlığı tamamlamıştım. Benimle birlikte köyümüzde ilkokula başlayan çocuklar da diplomalarını almışlardı. 1941 yılında gittiğim Kalfat’tan 1942 yılının Haziran ayında, beni almaya gelen babamla birlikte köyümüze döndüm.