кўзингни оч, девона! Уйқунгни хонақоҳингда урарсен. Шайх ҳазратлари чорлайдур сени!
Бошига кигиз қалпоқ, оёғига чориқ кийган ёш мурид уни ички ҳовлига бошлади.
Ички ҳовлининг тўрида олди айвон муаззам кошона қад кўтарган эди. Ҳовлининг қоқ ўртасига кошинкор шийпон қурилган, шийпоннинг атрофидаги кумуш фавворалардан отилиб чиққан сув чинни ариқчаларга қуйилар, қатор устунларга осилган кўк-қизил фонуслар шуъласида фаввораларнинг суви камалакдай товланиб, ажиб бир манзара касб этган эди.
Қаландар Қарноқийни бошлаб кирган ёш мурид уни дарвозаларига ипак парда тутилган қаршидаги уйга бошлади, даҳлизга киргач, ўнг қўлдаги ўймакор эшикка имо қилди: “Киравер!..”
Қаландар юраги алланечук бўлиб, эшикни очди.
Шайх Низомиддин Хомуш деворларига қирмизи ранг такатуркман гиламлари осилган кенг хонанинг тўрида, қат-қат шойи кўрпачалар устида, парқу ёстиқларга кўмилиб ёнбошлаб ётарди. Бошида симобий дастор, эгнида қора бахмал тўн устидан кийилган қордай оппоқ ридо, қўлида оғир тасбеҳ, кўзлари юмуқ, шайх мудраб қолганга ўхшарди. Лекин Қаландар эшикда тўхтаб, салом бериши билан сал тўлиша бошлаган бақувват қоматини ростлаб ўтирди, оппоқ пахмоқ қошларининг остидан синовчан тикилган кўзларини Қаландардан узмай:
– Кел, Оллоҳ гадойи, – деди. – Тортинма, болам, юқори ўт! – Шайхнинг овози, нур ёғилиб турган чеҳрасидай мулойим эди.
Қаландар, қўллари кўксида, оёқ учида бир-икки қадам босиб, шайхнинг рўпарасига тиз чўкди. Эшик яна очилиб, икки мурид бири дастурхон, бири катта кумуш баркашда иссиқ нон, асал, мева-чева кўтариб кирди. Шайх яна кўзини юмиб, муридлар чиқиб кетгунча сукутга толди, сўнг:
– Аҳволинг нечук, дарвеш? – деб сўради. – Арзинг бўлса сўзла!
Қаландар бошини кўтармай бир қимирлаб қўйди.
– Оллога шукур, пирим. Оллоҳ гадойида не арз бўлсин! Устим бут, қорним тўқ, пирим…
– Боракалло, бўтам! Иншоллоҳ, ниятингга етгайсен! Ол, болам, Оллоҳнинг нози неъматидан баҳраманд бўл!..
Қаландар ташаккур билдириб, бош эгди. Шайх индамай тасбеҳ ўгиришга киришганини кўриб, ер остидан хонани яна бир бор кўздан кечирди. Ҳаммаёқ гул-гул ёнган гилам, деразаларда бир қат шойи устидан бахмал қопланган оғир дарпардалар, нозик бўёқ юритилган гулдор шифтга олтин қандил, ўймакорлик билан ясалган қуббасимон токчаларда мунаққаш идишлар, олтин баркашлар…
– “Воажабо! Барча гадолар пирим, деб юкунган шайх ҳазратларига бу кўрк, бу ўтар дунё зеб-зийнати не керак?”
Дунё менинг деганлар,
Жаҳон молин олганлар.
Каргас қушдек бўлубон,
Ул ҳаромға ботмишлар…
– Не деб пичирлайсен, дарвеш?
Шайхнинг вазмин овозидан сесканиб кетган Қаландар “Оллоҳга такбир туширмоқдамен, пирим” деб юборди-ю, “осий бандангни ўзинг кечиргайсен, парвардигор!” деб қўйди.
– Болам! – деди шайх яна боягидай мулойим товушда. – Сени чақирмоқдан муддао, сенга бир юмуш юкламоқ эрди. Аммо бу юмушни юкламоқдин аввал сенга бир саволим бор, Оллоҳ гадойи…
Қаландарнинг