ve yine İstanbul’un köklü bir ailesine mensup bulunan arkadaşım ve meslektaşım Sayın Melek Topa’ya teşekkürlerimi sunarım. (s. n.)
54
Quel esprit!.. Quelle finesse!..: Ne zekâ!.. Ne incelik!..
55
Géranium: Sardunya çiçeği
56
Fanée: Solgun, pörsümüş
57
Admirateur: Hayran
58
Heureux: Bahtiyar, mesut
59
Droit: Hak
60
Rustique: Kır hayatına ait, kırsal.
61
Esprit: Zekâ, nükte
62
Éducation: Terbiye, görgü
63
Noble: Soylu
64
Mal élevé: Kötü eğitilmiş, fena yetiştirilmiş, terbiyesiz
65
Beauté: Güzellik
66
Poétique: Şairane
67
Conversation: Mükaleme, konuşma
68
Miroir terrestre: Yer aynası
69
Glace parterre: Yere döşenmiş ayna
70
Très belle comparaison pour un petit lac… C’est très joli!: Bu küçük göl (havuz) için çok güzel bir mukayese… Çok güzel!
71
Un peu trop flattant, mais ça ne fait rien: Fazlaca övücü amma zararı yok.
72
Accepter: Kabul
73
Jeune personne: Tazecik kişi, genç kimse
74
Ça va bien, ça n’est que de la pudeur, c’est de la candeur!: Pek âlâ bir şey, bu hâl sadece iffet ve masumluktan.
75
Emotion: Heyecan
76
Heureusement: Çok şükür, bereket versin.
77
Rencontre: Tesadüf, rastlama
78
Victoire!: Yaşasın!
79
Vers: Mısra
80
Quel drôle de nom!: Ne tuhaf isim!
81
Original!: Özgün, hiç kimsede olmayan şey, nevi şahsına mahsus!
82
Kalipso (Calypso): Eski Yunan mitolojisinde, güya Okyanus veya Atlas ile Tetis’in kızı olup Osisya yahut Ocicya Adası’nda otururdu.
Truva (Troie) Muharebesi kahramanlarından Ülis (Odisseus), fırtınaya tutularak bu adaya düşmüş ve Kalipso’nun sevgisini kazanıp adada yedi yıl alıkonulmuş, bilahare Jüpiter’in (Tanrılar tanrısı Zeus) emriyle Kalipso’yu terk ederek karısının yanına dönmüştür.
[Kamus-ul-a’lâm, cilt 5, sayfa 3561.]
83
A quelle heure?: Saat kaçta?
84
Adieu: Allah’a ısmarladık.
85
Mon équipage?: Arabam?
86
Cocher: Arabacı
87
Mecidiye: O devirde ve hatta Birinci Dünya Savaşı sonlarına kadar kullanılan gümüş yirmi kuruşluk.
88
Pardon mon cher!: Affedersiniz azizim! [Muhatabı kadın olduğuna göre “Pardon ma şer!” (Pardon ma chère!: Affedersiniz azizem!) demesi gerekirdi.]
89
Gilet: Yelek
90
J’ai affaire!.. J’ai affaire!.. Je suis pressé!..: İşim var!.. İşim var!.. Çok aceledeyim!..
91
Par malheur: Olacağa bak ki.
92
İstanbul Boğazı’nın Anadolu yakasında birer semt.
93
Alaturka saat on iki ile yarım arası o mevsimde alafranga 20.00 ile 20.30 arası.
94
Monsieur est servi, et Monsieur Pierre est lâ…: Yemek hazır efendim. Bay Piyer de orada…
95
Fanée: Solmuş, solgun
96
O devirde kaçgöç olduğu için vapurlarda, trenlerde kadın erkek aynı salonda, aynı kompartımanda oturamazlardı. Tramvaylar da ortasından bir perdeyle ayrılır, ön kısım kadınlara tahsis edilirdi.
97
Salle a mànger: Yemek odası
98
Fransızca bir gazetenin adı.
99
Dünyaca meşhur bir Fransız şarabı.
100
Pardon mon cher! Parlons d’amour un peu, s’il vous plaît!: Affedersiniz azizim! Biraz aşktan bahsedelim lütfen!
101
De quel amour voulez-vous que je parle? Vous savez bien qu’il y a l’amour de la patrie, l’amour filial, l’amour maternel, l’amour du prochain, l’amour-propre, l’amour de soi… Ce sont des amours de différente nature. Duquel voulez-vous que nous parlions?: Aşkın hangi nevinden bahsetmek istiyorsunuz? Malum ya aşkın çeşitleri vardır: vatan aşkı, evlat aşkı, ana aşkı, hemcins aşkı, izzetinefis düşkünlüğü, insanın kendi nefsine olan aşkı… Bunlar hep ayrı ayrı şeylerdir. Hangisinden bahsedelim?..
102
De l’amour de femme, bien sûr!: Hangisinden olacak? Şüphesiz kadın aşkından! Yazar, bu Fransızca sözlerin Türkçelerini de romanına ilave etmiştir.
103
La Bruyère (Labrüyer) (1645-1696): XVII. yüzyılın ünlü Fransız edibi ve filozofu. Ahlakçı olmakla tanınmıştır. 1688’de yayımladığı “Karakterler” (“Caractères”) adlı eserinde muhtelif insan tiplerini kuvvetle canlandırır ve yaşatır.
104
La Rochefoucauld (La Roşfuko) (1613-1680): Yine XVII. yüzyılın ünlü Fransız mütefekkir ve edibidir. Sert bir kötümserlik taşıyan “Maximes ” (“Düsturlar”) adlı şaheseri iğneli nüktelerle doludur. Bu eserini 1655’te yayımlamıştır. Bundan başka 1662’de yayımladığı “Mémoires” (“Hatıralar”) ile “Mektuplar”ı meşhurdu.
105
Tevfik Fikret
106
Socrate (Sokrat) (MÖ 468-400 veya 399): Eski Yunanlıların ünlü filozofu.
107
Aristophane (Aristofan) (MÖ 450-386): Yine Eski Yunanlıların ünlü şairi ve manzum komedi yazarı.
108
Mais mon cher professeur!: Fakat aziz öğretmenim!
109
Mon professeur!: Öğretmenim!
110
Nerveux: Asabi, sinirli
111
“Paul et Virginie”: Ünlü Fransız edibi Bernarden dö Sen-Piyer’in (Bernardin de Saint-Pierre: 1737-1814) dünya çapında meşhur romanı. Ne garip bir tecellidir ki bu roman, yazarının adından daha çok şöhret kazanmıştır. “Pol ve Virjini”yi okumayanlar bile hiç değilse adını duymuşlardır. Hâlbuki Bernardin de Saint-Pierre adını çok kişi bilmez.
112
La Dame aux Camélias: Meşhur Fransız romancısı Aleksandr Duma fils’in (Alexandre Dumas fils: 1824-1895) ilk şöhretini sağlayan romanı. Önce roman şeklinde yazılan, sonra da piyes hâline getirilen bu eser, bütün dünyada tekrar tekrar oynanmıştır.
113
Voilà un chef-d’oeuvre de roman!: İşte romanların bir şaheseri!
114
Alphonse Karr (Alfons Kar) (1808-1890): Mizahî eserleriyle