НДБОНУ БЕГИМ, 38 ёш (1593-1631).
7. МЕҲРИНИСО СУЛТОН БЕГИМ
8. ХУСРАВ МИРЗО
9. АВРАНГЗЕБ ОЛАМГИР (1618-1707).
10. ЖАҲОНОРО СУЛТОН БЕГИМ
11. ҲАРАМ БЕКАСИ
12. САРОЙ МУННАЖЖИМИ
13. КАНИЗАКЛАР, НАВКАРЛАР, САРОЙ АЁНЛАРИ.
Ҳарир қизил парда ортида чорпояда ётоқхона. Оқиш устунлар. Кенг саҳнда қирқ каниз қизлар ўзига оро бериш, ҳазил-ҳузул билан овора.
Канизак-1: Бир йилда бир бўладиган юз очиш маросим байрамига. (бармоғида кунлар санаб)
Канизак-2: Роса бир ою юз кун қолди.
Гул: У кунгача (ҳасса таянгандай) кампир бўлиб қоламиз.
Канизак-3: Ҳарам бекамиздан ўргансангчи! Кампир бўлса юз очиб, 18 ёшли қиздай безаниб, кийиниб чиқади. Билдирмай тайёрланиб юрибди.
Канизак-1: Шаҳзодалар назарига тушаман деб ўйласа керакда?
Ҳарир пардалар ортидан “Ҳарам юлдузи” бўлмиш Аржуманд Бону чиқади. Қирқ каниз уни ўраб олади. Аржумандбону канизаги Гулнинг қўлидаги ҳиндча либосларини кийиб олади.
Канизак-1: Сизнинг тимсолингизда, худди хушчирой, Осмонидан тушди бугун ерга ой, Қачон йиқилади ҳарам девори!?
Тутмасмикан гулдай қизлар уволи?
Ўртада Аржумандбони, атрофида қирқ каниз рақси адо бўлмай қорамтир паранжили Ҳарам бекаси келади. Унинг ортида икки қуролланган навкар. Ҳарам бекаси барча каниз қизларни диққат билан кузатади. Қўли билан Канизак-1 ни кўрсатади.
Ҳарам бекаси: Шу. Ушланглар. Жаллодга топширинглар.
Икки навкар канизак сари юради. Канизлар қирғий қувган жўжалардай турли томонга сочилади. Навкар қаршилик қилаётган Канизак-1 ни узун сочларидан ушлаб олади. Қиз ўтириб қолади. Кейин икки навкар канизакни судраб олиб чиқиб кетади.
Ҳарам бекаси: Ҳарамдан берухсат чиққанларнинг жазоси мана шундай ўлим.
Аржуманд бону (тиз чўкиб): Бир қошиқ қонидан кечинг.
Ҳарам бекаси: Йўқ. (туришга ишора қилиб) Нечун қул қизларнинг кийимларини кийиб олдингиз? Сочларингизни ёйиб олганингиз нимаси? Сиз оқсуяксиз. Салтанатимиз устуни подшоҳи оламнинг маслаҳатчиси вазир Ашрафхоннинг фарзанди Аржумандисиз. Шу номга муносиб бўлинг.
Ҳарам бекаси чиқиб кетади. Аржумандбону чорпоя зинасига чиқиб туриб олади.
Канизак-2: Мен бозорга бораман. Дугонамнинг ўлимга ҳам рози бўлишга арзийдиган нима бор экан, кўриб келмоқчиман. (ўзига оро бериб)
Гул: Сени лғиз юбормаймиз. Сенга шерик танлаймиз. (Гул этагини денгиз чиғаноқларига тўлдиради.) Уларнинг биттасининг ичида Аржуманд бонунинг тилла сирғалари бўлади.
Битта чиғаноқ ичига тилла сирғани жойлаштиради. Ҳамма канизаклар бир-бир тортади. Лекин очишга юраги бетламайди. Гул ўз этагидан чиғаноқ олмоқчи бўлади. Аржуманд бону қўлини узатади. Ваҳимали мусиқа янграйди. Ҳамма чўчиб тушади. Момақалдироқ янграйди.
Гул: Сиз тортмайсиз, азизим.
Аржуманд бону қўлини узатиб тураверади. Гул ноилож унинг ёнига келади. Аржуманд бону кўкка қараб Гулнинг этагидан чиғаноқ олади. Охирида қолган чиғаноқни Гулнинг ўзи олади. Ҳамма қўлларидаги чиғаноқларни очади. Барча канизаклар чиғаноқ ичи бўшлигидан хурсанд бўлади. Фақат Аржуманд бону жим туради. Қўлидаги чиғаноқ ичида тилла сирғаси порлаб турарди.
Гул: Йўўўўўўўқ. Дооооод!
Аржуманд бону: Аллоҳнинг иродаси билан фаришталар бу чиғаноқни менинг қўлимга тутди. Келишувни бажарамиз.
Аржуманд бону Канизакнинг упа-элигидан ўз пешонасига қора хол қўяди. Гул Аржуманд бону қўлидан тутиб, ҳинд қизи каби юришни, қарашни ўргатади.
Саҳнада қора шарпалар пайдо бўлади. Улар устунларни йиқитмоқчи бўлади. Оқиш устунлар ўрнида қизил, қирмиз, пушти устунлар шаклланади. Канизаклар ғойиб бўлади. Фақат Аржуманд бону ва канизаги бозор майдонида пайдо бўлади. Улар атрофида от афзаллари, ширинликлар, тақинчоқлар сотувчилар айланади. Аржуманд бону рақс воситасида улардан қай бирини танлашни билмаслигини ифода этади.
Сотувчи-1: Кунжут ҳолва, пашмак, отнон.
Сотувчи-2: Исфаҳон қиличлари. Ражпутлар ханжари. Моворауннаҳр камонлари.
Аржуманд бону Бухоро қиличини қўлига олади.
Сотувчи-2: Ҳақиқий пўлатдан қилинган.
Аржуманд бону: (қилични ҳавода бир-икки ўйнатиб) Жуда енгил. Асл қилич оғир бўлади.
Аржуманд бонунинг бу ҳаракати ортда юқорида мулозимлари қуршовида пайдо бўлган шаҳзода Хуррамбахт Баҳодир Мирзонинг эътиборини ўзига тортади.
Овозлар: Шаҳзода келяптилар.
Йўл беринглар.
Бозор аҳли шаҳзодага таъзим қилади. Ўзини билдирмасликка уринган Аржуманд бону китоб растаси томон бурилади. Шаҳзода ўша томонга юради. Сотувчи Аржуманд бонунинг йўлини тўсади. Шаҳзода сотувчининг бўйнига қилич қадайди.
Хуррамбахт Мирзо: Қизни тинч қўй. У сенинг молингни ҳақиқий баҳосини айтди.
Сотувчи