Аркадзь Ліцьвін

Дыплом на царства


Скачать книгу

на страмёнах ад нецярплівасці.

      – А так, уяві, вашмосьць, знайшліся ахвочыя весці тушынскага цара… – паручнік прыжмурыў вока… – на вавэльскі трон! – ён гучна зарагатаў.– Respise finem! – усклікнуў сярдзіта. – Падумай пра наступствы: гэта ж маглі нам вялікага князя са шклоўскага валацугі забяспечыць!

      Бражына не дзівіўся такім настроям. Не адно зачапілася за вушы ў кватэры вялікага канцлера ды гетманскай.

      – Ты ж, пэўна, ведаеш пана Збароўскага? Прынамсі чуў пра такога?

      – Самуэля? Хто ж пра яго не чуў? – адгукнуўся Бражына.

      – А я пра сына ягонага, Аляксандра, – паручнік ізноў прыцішыў голас. – Такое плятуць, што нібы яго ўплішчылі да царыка, каб схіляў таго на дэтранізацыю караля Жыгімонта, ну і гуртаваў тых, хто пад Гузовам стаяў супраць Міласцівага пана. Нібыта і пан падчашы Януш Радзівіл падтрымліваў такія задумы. Ну а табе караля бачыць давялося? Ці каралеву? – раптам пацікавіўся паручнік.

      – Караля неаднораз, – без пахваляння, сур'ёзна адказаў Бражына. – А каралеву не здаралася. Яна зараз у Вільні з дваром і каралевічамі. Затое яснепана Льва Сапегу вельмі часта. І размаўляў не раз і не двойчы.

      Ганец вырашыў, што на першы раз даволі і зноў перавёў размову на тутэйшыя справы.

      – А як з манастыром? Возьмеце?

      Паручнік уздыхнуў, крадком азірнуўся на жаўнераў.

      – Баюся, браце, не адужаем, – прызнаўся даверліва. – Сам жа бачыў, якія сцены.

      – Добрых два сажні, калі не болей, – кіўнуў ганец. – З разгону не пераскочыш!

      – Асабліва як зверху смалой сустракаюць! – хмыкнуў паручнік. – У іх, кажуць, кацёл на сто вёдзер. Спрабавалі, ды не атрымалася. А яшчэ гарматы. Ну і на чале ў іх не дурань. Келар Аўраамій Паліцын, колішні царскі дваранін.

      – А чаму ж келар?

      – De caelo in caenum, з неба ў гразь, у цара гэта проста, – засмяяўся Малей. – Спачатку пад апалу, затым Салаўкі, там і пастрыглі. Кажуць, адукаваны і мае послух не толькі ў манахаў, таму і стаяць супраць нас упарта. Хітры, кажуць, палітычны!

      Бражына ізноў кіўнуў.

      – Мне таксама здалося, малавата войска, каб як след аблажыць.

      – Аблогу трымаць можна, – не пагадзіўся паручнік, – а вось штурм… Як ні мерай, сцены на пяць соцень сажняў. Прыпусціць наступ з усіх канцоў, людзей мала. А на кароткім адрэзку ў іх і гармат і ваяроў хопіць адбіцца. Там па ўсёй сцяне крытая галерэя. Раз—два і перабеглі, куды трэба.

      – Можа і лепш адступіцца, – прамовіў Бражына. – Гэта ж колькі нашых ляжа пад тымі сценамі. А дзеля чаго?

      Малей кінуў на суразмоўніка дапытлівы погляд. Павагаўся, ці варта азывацца.

      – Баюць, скарбніца там поўная золата, брыльянтаў, смарагдаў, шаты царкоўныя небывалай каштоўнасці. Чорта лысага там хіба няма, даруй Божа. Можа і праўда, бо ад маскавітаў чулася, што складкі неслі і цары з царыцамі, і баяры. Ну і фарысеі—распуснікі, грахі замаліць.

      Бражына кіўнуў, пагаджаючыся. Паручнік, падахвочаны, працягваў.

      – Святых рэчаў процьма.