Badania jako podstawa projektowania user experience. Iga Mościchowska

szukalibyście w internecie informacji o lokalach i atrakcjach w mieście?

      ĆWICZENIE – PLUSY I MINUSY KONKURENCJI

      20 MINUT

      Spójrzcie na podane przykłady serwisów internetowych z atrakcjami i lokalami. Część z nich możecie znać. Przyjrzyjcie się wydrukowanym zrzutom ekranowym i wspólnie wypiszcie na karteczkach post-it, co Wam się podoba na danej stronie, a co nie. Na zielonych karteczkach zapiszcie mocne strony, na pomarańczowych – słabe strony i problemy, a na żółtych wszystkie Wasze pomysły na usprawnienia.

      Dyskusja

      Opowiedzcie proszę, które elementy zyskały Wasze uznanie, a które nie.

      PODSUMOWANIE

      5 MINUT

      Zbliżamy się do końca naszego spotkania. Na zakończenie mam do Was jeszcze jedno pytanie, w sam raz na podsumowanie naszej rozmowy. Gdybyście mieli stworzyć portal informujący o ciekawych lokalach i atrakcjach, to jakim byłby zwierzęciem i dlaczego?

      3.3.4. FOKUSOWNIA

      Fokusownie, czyli pomieszczenia specjalnie przystosowane do prowadzenia zogniskowanych wywiadów grupowych, zwykle składają się z dwóch pokoi. W jednym z nich centralne miejsce zajmuje stół, przy którym siedzą respondenci i moderator. W tym pokoju znajduje się tu również mikrofon, dobrze nagrywający rozmowę i przesyłający dźwięk do obserwatorium, a także kamera, rejestrująca przebieg spotkania na potrzeby późniejszej analizy. Dobrze, jeśli sala jest także wyposażona w tablicę magnetyczną (lub listwy magnetyczne) oraz flipchart. W drugim pokoju, czasem odgrodzonym lustrem weneckim, przebywają obserwatorzy. W przypadku braku lustra weneckiego kamera transmituje obraz do telewizora lub monitora w obserwatorium. Dodatkowo kamera może przesyłać obraz do obserwacji zdalnej, przez internet.

      Ilustracja 17

      Przykładowy rozkład fokusowni

      Źródło: opracowanie własne

      Lustro weneckie w badaniach ma zarówno zwolenników, jak i przeciwników. Jednak wywiady grupowe są prawdopodobnie najbardziej adekwatną metodą badawczą do korzystania z takiego rozwiązania, gdyż dzięki dużej powierzchni lustra widać całe pomieszczenie i dynamikę grupy. Nie jest to jednak warunek konieczny do przeprowadzenia fokusu. Warto zadbać o to, aby każda sala miała osobne wejście, tak aby respondenci nie zobaczyli przez przypadek pokoju „po drugiej stronie lustra”, zaś obserwatorzy nie przeszkadzali w badaniach ciągłymi wycieczkami do toalety.

      Przygotowując fokusownię, należy zwrócić szczególną uwagę na przytulność pomieszczenia, co pozwoli częściowo zniwelować stresogenność sytuacji. Pokój z kolorowymi akcentami, pluszowymi fotelami lub poduszkami, przytulnym oświetleniem i zielonymi kwiatkami wzbudzi większe zaufanie niż sterylna sala z białymi ścianami i wyeksponowanym mikrofonem czy kamerą. Temu samemu celowi służy poczęstunek dla respondentów: kawa, herbata, ciasteczka czy paluszki.

      DOBRA PRAKTYKA

      Przygotuj uczestnikom plakietki z imionami i rozłóż przed fokusem na stole. Przyspieszy to zajmowanie miejsc i zachęci do wspólnej rozmowy. Łatwiej zwrócić się do „pani Kasi” niż do „tej pani w różowej bluzce”.

      3.3.5. MODERACJA

      Moderator, czyli osoba prowadząca spotkanie, pilnuje porządku i nakierowuje rozmowę na właściwe tory. Powinna to być osoba neutralna, wzbudzająca zaufanie, ale także potrafiąca skłonić innych ludzi do posłuszeństwa, jeśli to oczywiście konieczne. Rolę odgrywa tu zarówno zachowanie i sposób bycia, jak i aparycja. Warto zwrócić uwagę chociażby na ubiór moderatora – błędem byłoby przeprowadzenie wywiadów z gimnazjalistami przez szpakowatego mężczyznę w garniturze. Podobieństwo do nauczyciela automatycznie zblokuje uczestników spotkania. I odwrotnie, nieformalny ubiór moderatora w sformalizowanej grupie respondentów, np. nauczycieli, może skutkować brakiem poważania i niechęcią do aktywnego udziału w nieprofesjonalnym spotkaniu. Generalnie należy przyjąć zasadę, że homogeniczność grupy dotyczy także moderatora, który powinien się wpasować w etykietę panującą w danym kręgu społecznym.

      Moderacja to oczywiście coś znacznie trudniejszego niż dobór odpowiedniego ubioru. Jak w przypadku innych badań jakościowych, wymaga jasności umysłu i stałego skupienia, aktywnego słuchania i umiejętności adaptacji. Z jednej strony moderator musi pilnować realizacji całego scenariusza (czasem przerywając rozmowy nie na temat), z drugiej – zachęcać uczestników do udziału i pogłębiać pojawiające się wątki, aby wyjaśnić niejasności lub odkryć nowe informacje. Praca moderatora jest dość wymagająca, dlatego nigdy nie powinien on pełnić jednocześnie roli obserwatora.

      DOBRA PRAKTYKA

      Nie planuj więcej niż 3 fokusy dziennie dla moderatora, aby zachował niezbędną świeżość umysłu. Zadbaj także o odpowiednio długie przerwy (min. półgodzinne), aby moderator zdążył zregenerować swoje siły, a reszta zespołu zdążyła przygotować salę na kolejną grupę.

      Na moderatora czeka wiele zagrożeń, które wynikają z różnych mechanizmów dynamiki grupy i do których warto się przygotować.

      Dominacja jednostki alfa

      Zdarza się, że w badaniu bierze udział osoba o wyjątkowo silnym i dominującym charakterze. Objawia się to nadmiernym zabieraniem głosu, bez zachęty moderatora, a także narzucaniem swojego zdania innym. To wcale nie muszą być osoby niegrzeczne, a raczej przyzwyczajone do tego, że są słuchane. W ekstremalnych przypadkach może zajść potrzeba wyproszenia takiej osoby ze spotkania, jednak zazwyczaj wystarczy delikatne przerywanie wypowiedzi: „dziękuję, poznajmy teraz zdanie innych”, „czy ktoś chciałby się podzielić innym spojrzeniem w tej sprawie?”. W takiej sytuacji dobrze sprawdzi się też zadawanie pytań bezpośrednio do konkretnych osób, tak aby jednostka alfa nie czuła się zawsze w obowiązku udzielania odpowiedzi.