W pewnym sensie mieści się to w nurcie tzw. feminizmu różnicy, uznającemu, że kobiety i mężczyźni są ontologicznie różnymi, ale komplementarnymi bytami. Znaczącą różnicą jest to, że w przypadku sekstremizmu wszystko co kobiece jest przez Femen wręcz fetyszyzowane. W odróżnieniu do tego gaga feminizm opiera się raczej na kontestacji samych fundamentów opresyjnego systemu i odmawia wyraźnej płciowej identyfikacji; gaga feministki raczej stawiają na proces „od-stawania się kobietą” (unbecoming women96), a Femen wręcz przeciwnie – na stawanie się „superkobietą”.
Butler J., Uwikłani w płeć, tłum. K. Krasuska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2008, s. 262.
Faludi S., Backlash: The Undeclared War Against American Women, Three Rivers Press, New York 2006.
Grabowska M., Bringing the Second World In: Conservative Revolution(s), Socialist Legacies, and Transnational Silences in the Trajectories of Polish Feminism, „Signs” 2012, vol. 37, No. 2 Unfinished Revolutions, A special issue edited by Phillip Rothwell, s. 385–411.
Graff A., Świat bez kobiet, WAB, Warszawa 2001.
Halberstam, J.J., Gaga feminism: sex, gender, and the end of normal, Beacon Press, Boston 2012.
Hyży E., Kobieta, ciało, tożsamość: teorie podmiotu w filozofii feministycznej końca XX wieku, Universitas, Kraków 2003.
Kiś O., Feminizm we współczesnej Ukrainie: od „alergii” do ostatniej nadziei, „Kultura Enter”, 2012, http://kulturaenter.pl/feminizm-we-wspolczesnej-ukrainie/2013/03/ [dostęp 15.05.2015].
Majerczyk M., Płachotnik, O. Radykalny Femen i nowy kobiecy aktywizm, „Kultura Enter” 2011, http://kulturaenter.pl/radykalny-%E2%80%9Efemen%E2%80%9D-i-nowy-kobiecy-aktywizm/2011/05/ [dostęp 15.05.2015].
Merleau-Ponty M., Doświadczenie ciała i klasyczna psychologia, Przestrzenność ciała własnego i motoryczność, [w:] Fenomenologia percepcji, Aletheia, Warszawa 2001.
Płachotnik O., Niewiarygodne przygody teorii gender na Ukrainie, „Kultura Enter” 2012, http://kulturaenter.pl/niewiarygodne-przygody-teorii-gender-na-ukrainie/2012/05/ [dostęp 15.05.2015].
Sasson-Levy O., Rapoport T., Body, Gender and Knowledge in Protest Movements: The Israeli Case, „Gender and Society” 2003, vol. 17, No. 4, s. 379–403.
Sharp, I. Seksualne zjednoczenie Niemiec, [w:] A. Kościańska (red.), Antropologia seksualności. Teoria, etnografia, zastosowanie, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012.
Voronina, O., Soviet Patriarchy: Past and Present, „Hypatia” 1993, vol. 8, No. 4, s. 97–112.
Willsher K., Femen’s topless warriors start boot camp for global feminism, „The Guardian”, 22.09.2012, http://www.guardian.co.uk/world/2012/sep/22/femen-topless-warriors-global-feminism, [dostęp: 28.08.2015].
Justyna Szymańska – doktorantka w Instytutucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego, stypendystka w Instytucie SAXO i Instytucie Antropologii Uniwersytetu Kopenhaskiego w Danii. W swojej pracy zajmuje się antropologią polityczną, antropologią państwa, zagadnieniami etniczności i tożsamości. Prowadzi badania na Ukrainie. Koordynatorka projektów edukacyjnych w Stowarzyszeniu Pracownia Etnograficzna im. Witolda Dynowskiego.
SUNITHA KRISHNAN I JEJ WALKA Z SEKSUALNYM NIEWOLNICTWEM KOBIET W INDIACH
Zuzanna Stasiak
Uniwersytet Łódzki
Abstract. This article introduces the silhouette of Hindu activist Sunitha Krishan, has been strongly committed to the fight against sexual slavery in India for 20 years. It presents the circumstances of the fact that she started her business, initiatives which was undertaken by her and what was the results of her activities. In summary form the article presents stories that Krishnan has collected by seeing with victims – women and children. The author also essays the presentation of Hindu models of femininity and she demonstrates their influence on the current situation of women. This text is largery based on online sources, articles published on the information portals, interviews with Krishnan and record during the conference with her participation.
Key words: Slavery, human trafficking, sexual violence, woman, colonialism.
Abstrakt. Niniejszy artykuł przybliża sylwetkę hinduskiej aktywistki Sunithy Krishan, która od 20 lat jest silnie zaangażowana w walkę z seksualnym niewolnictwem w Indiach. Przedstawia okoliczności, w jakich doszło do rozpoczęcia jej działalności, inicjatywy przez nią podejmowane oraz rezultaty działań. W skrótowej formie prezentuje opowieści, które zebrała Krishnan spotykając się z pokrzywdzonymi kobietami i dziećmi. Autorka podejmuje również próbę przedstawienia hinduskich modeli kobiecości i wykazania jaki mają one wpływ na obecną sytuację kobiet. Tekst oparty jest w dużej mierze na źródłach internetowych, artykułach publikowanych na portalach informacyjnych, wywiadach przeprowadzonych z Krishnan oraz zapisie konferencji z jej udziałem.
Słowa kluczowe: niewolnictwo, handel ludźmi, przemoc seksualna, kobieta, kolonializm.
Prostytucja i niewolnictwo to przestępcze procedery, o których trudno bez emocji dyskutować w XXI wieku, mając na uwadze fakt, że społeczeństwa na całym świecie przez tysiące lat nie potrafiły ich skutecznie wyeliminować. Liczba osób wyzyskiwanych, zmuszanych do pracy i prostytucji na całym świecie sięga obecnie 30 mln, z czego prawie połowa to kobiety, mężczyźni i dzieci zamieszkujący Indie. Tym samym razem z Mauretanią, Haiti, Katarem i Pakistanem znajdują się one w czołówce niechlubnych rankingów tworzonych przez organizacje zaangażowane w przeciwdziałania różnym formom wyzysku. Raport dotyczący zjawiska handlu ludźmi (human trafficking) w Indiach opublikowany przez Biuro Narodów Zjednoczonych do spraw Narkotyków i Przestępczości (UNODC)97 w 2013 roku dostarczył wielu niepokojących danych w tym zakresie. Mowa w nim o handlu organami, przymusowych małżeństwach, nielegalnych adopcjach. Dokument w znacznej mierze został poświęcony problemowi handlu dziećmi. Odbierane swoim rodzinom, którym to obiecuje się zapewnienie edukacji małoletnim w większych miastach, tak naprawdę są zmuszane do pracy w ciężkich warunkach za niewielkie wynagrodzenie. Dzieci wyrwane z domów są narażone na niebezpieczeństwo wykorzystywania fizycznego i molestowania seksualnego. Raport przedstawia też kwestię wykorzystywania kobiet i dzieci do celów seksualnych. Z przedstawionych danych wynika, że biznes kwitnie, dzielnice czerwonych latarni znajdują się na terenie całych Indii, a stręczyciele zawzięcie walczą o jeszcze zamożniejszych klientów. Wydaje się, że przestępcza działalność może nie mieć końca. A to i tak tylko część hinduskich problemów poruszonych w dokumencie.
Zjawisko seksualnego niewolnictwa dotyka przede wszystkim dziewczęta i kobiety. Fakt ten nie dziwi, patrząc na światowe tendecje związane z prostytucją. Nie inaczej sytuacja ma się w Indiach. Gdyby jednak przyjrzeć się dokładniej historii ewolucji społecznego statusu kobiety w tym rejonie Azji, można dojść do wniosku, że gdyby oparł się on wpływowi patriarchatu, być może proceder niewolnictwa nie miałby w ogóle miejsca, a na pewno nie przybierałby tak wielu różnych form i nie byłby zakrojony na szeroką skalę. Subhadra Mitra Channa napisała w swoim artykule o hinduskiej kobiecie, że „hinduistyczna mitologia i ideologia religijna zawsze uznawały siłę i energię kobiet śakti”98. Owa śakti to odnawiająca się i związana z płodnością siła wszechświata ucieleśniona przez kobiety. Ta sama autorka podaje, że „cywilizacja Harrapy, najstarsza wśród rozwijających się na subkontynencie indyjskim, była silnie matrycentryczna”99. Co więcej, w hinduskich