dat sy ook effe angstig is en sleg slaap.
“Psigiaters is nie sielkundiges nie. Ons doen normaalweg nie terapie nie. Maar ek wil jou tog ’n slag of wat sien sodat ons die ding kan deurpraat.”
Hy het sy Mac nader gesleep, ’n voorskriftemplaat opgeroep en begin tik. “Ek skryf vir jou Cipralex voor. Jy behoort oor so twee weke ’n verskil te begin voel. Kyk na die papiertjie vir die moontlike newe-effekte en bel my as jy een daarvan ervaar, of eintlik enigiets buitengewoons, maar een van die lekkertes van Cipralex is dat dit nie ernstige newe-effekte het nie. Jy mag oor die maande wat kom dalk ’n bietjie gewig optel, en jy mag vind dat jou libido afneem.
“Ek skryf ook vir jou Imovane voor. Dis ’n ligte slaapmiddel. As jy enige asemhalingsprobleme ervaar of ’n uitslag van enige aard kry, bel jy my ook. Hier’s my nommer. En dan kom sien jy my oor ’n week.”
Hy het vir haar sy kaartjie gegee. Sy het dit vlugtig bekyk en in haar handsak gesit.
“Nou toe. Maak ’n afspraak by mevrou Wilsnach. Ek sien jou volgende week.”
Hy het opgestaan. Sy ook, maar half traag, asof die gesprek onaf geëindig het. Sy het haar sak opgetel en oor haar skouer gehang.
By die deur het sy haar hand uitgesteek. “Totsiens. Dankie.” Haar hand was sag en warm en effens klam.
Met die uitloop was dit of sy haar liggaamshouding herwin, met die meer doelgerigte manier van stap. Maar meer as dit. Sy het weer die magiese kleed aangetrek wat sy vroegoggend aangehad het, van verwondering en verlokking en van ’n soeterige roosgeur met die suggestie van speserye. Eva Rodriguez. Hy het die naam in sy gedagtes geproe en later weer daaraan geknibbel. En weer.
+ + +
Hoe maklik het hy my nie baasgeraak nie. Hy het my beluister en bevoel met sy vrae, soos ’n dokter. Hy het my lewe geskandeer en toe sy vinger op die seer gesit. Presies, met selfvertroue. En jou en die seer een gemaak. “En nou het jou duende jou op die vlakte gelaat.” Nee! wou ek skree, nee! Maar ek kon nie, want ek het nie geweet nie. Weet steeds nie. In plaas van skree het die trane gekom. En daar sit ek toe en grens terwyl hy my bekyk en bedink. Maar nie sonder simpatie nie. Nie sonder deernis nie. Soos een wat regtig wil help.
Nie soos Pablo nie. Pablo het my ook bedink terwyl hy my bekyk. En noudat ek daaraan dink, het hy ook baie soos die psigiater, soos Dawid, gelyk. Maar nie met dieselfde oë nie. Hy het net takserend gekyk. Hy het my arms reggepluk as ek dit nie reg hou nie. My seergemaak as ek nie los genoeg was nie, nie presies saam met die musiek beweeg nie. My meisieheupe in sy hande geneem en op maat van die musiek beweeg as ek die ritme nie regkry nie. Hy was streng en ongenaakbaar.
En ook streng en ongenaakbaar toe hy my heupe met syne beweeg het en my onskuld onder vlaag op vlaag heerlikheid vergruis het. En ek alleen en hartseer oor Mamma en Pa, die fokker. Te besig om Spaanse tewe te jag om die dood in sy dogter se oë te sien.
Vir wat skryf ek dit, dit wat ek ken? Hoekom vertel ek myself weer die storie? Dis tog immers in die verlede, verby. Hoe het ek dan weer hier gekom?
Want in die spreekkamer het dit weer my binneste geruk. Veral toe hy vra oor liefdes. Toe wou iets in my hom vertel, maar ek het nie. Dit sou nie reg wees nie. Want hy is ’n man. En om eerlik te wees, ek was bang dat dit net nóg ’n stukkie geskiedenis sou wees, nóg ’n simptoom om te behandel. Ek voel soos ’n pasiënt. Nie soos ek nie, nie myself nie.
Buitendien het dit wat Pablo my aangedoen het, jou moontlik gemaak. En hy weet nie wat jy is nie. Het nie eens die term geken nie. Pas nie in by die diagnose nie.
En tog. Miskien moet ek hom tog sê. Want hy is vriendelik. Sag. Hoewel hy nie verstaan nie. Want hy is ’n man.
+ + +
“Weet jy wat duende is?” het hy die aand vir Barnabas die priester gevra.
“So vaagweg.” Barnabas het nog ’n slukkie van sy rooiwyn gevat. “Spaanse idee, wat Lorca bekend gemaak het maar wat in verskillende vorme voorkom, vanaf die ou Grieke al. Ek sê dis ’n idee, maar as mens die ouens lees, dan het dit ’n lewe van sy eie. Dit hou verband met die Griekse ‘daimonion’, wat later ‘daimon’ en die Engelse ‘demon’ geword het. Mens kan dit eintlik nie verstaan nie. Daarvoor moet jy óf ’n kunstenaar wees óf ’n Spaanse meisie lank genoeg vry. Vir die eerste het ek geen talent nie en die laaste … nou ja, in elk geval nie lank genoeg nie.”
“O, so daar wás ’n Spaanse meisie, was daar?”
Barnabas het so half gelag en in sy glas gekyk. Want Barnabas se liefdeslewe was legendaries.
Hy was Dawid se kamermaat in sy eerste jaar. ’n Jaar of wat ouer as hy. As Dawid destyds die woord geken het, sou hy hom as onverstoord beskryf het. Rustig. Daar is oor hom vertel dat die kombuistannie by die koshuis nie wou glo dat hy sy been gebreek het nie, want: “Barnabas stap nooit so vinnig dat hy sy been kán breek nie.” Maar hy het op sy rustige manier dinge gedoen gekry.
Barnabas het rekenaarwetenskap geswot, maar die ouens het gesê hy swot eintlik BSc Sweis-en-timmer. Hy het die mooiste meisies op kampus met ’n verbluffende toewyding en sonder inagneming van hulle verhoudingstatus deurgewerk: vlerkgesleep onder die vaandel van vriendskap – hy was ’n sjarmante gespreksgenoot, veral ná ’n glas wyn of wat – en hulle dan oortuig dat sy lewe tot ’n einde sou kom as hy nie by hulle slaap nie. Hy’t dan ’n hap of twee aan die appel gevat en aanbeweeg na die volgende verowering.
Dit skynbaar sonder om hoegenaamd daaroor sleg te voel. En wonderbaarlik sonder dat hy te veel keer gedonner is deur die ekskêrels op wie se skouers die gekneuste meisies ná die tyd gaan huil het.
Tussendeur het hy gerook en gedrink en filosofie gesels as hy nie op sy rekenaar aan ’n deurnagprojek gewerk het nie. Welke deurnagprojekte se inhoud selde met sy kursus s’n ooreengestem het. Sodat Barnabas in sy derde jaar opgeskop het met ’n lang lys onvoltooide vakke agter sy naam. Maar dit het hom skynbaar min geskeel.
Hulle het kontak verloor, totdat Dawid eendag ’n pasiëntelêer oopgemaak het met sy naam daarin. Barnabas was daar omdat sy depressie handuit geruk het. Dit het nie mooi gereageer op medikasie nie en Dawid het hom ná ’n ruk vir psigoterapie verwys. Maar dit het ook nie gewerk nie omdat Barnabas nie met die sielkundige oor die weg gekom het nie. Ook nie met die volgende een nie. Ná die derde sielkundige “’n fokken metodetjie op my probeer het”, het Dawid ingestem om self te probeer om Barnabas “bietjie te panelbeat”.
Dis hoe hy uitgevind het van Barnabas se vroueslaner-pa, van sy en sy ma se honger jare in ’n woonstelletjie in Voortrekkerweg. Hoe hy agtergekom het dat Barnabas sosiopatiese trekke het en ’n sterk obsessiewe streep, wat nie verbeter is deur sy jare by Militêre Inligting nie. En agtergekom het dat daar agter die hardnekkige depressie ’n ewe hardnekkige dwelmprobleem skuil.
Dawid het uit sy diepte begin voel en weer rondgevra na ’n sielkundige wat die kompleksiteit van Barnabas se persoonlikheid kon hanteer. Uiteindelik is hy na ’n emeritus-professor verwys wat in Tamboerskloof praktiseer en spesialiseer in dwelmprobleme. By dié oubaas het Barnabas reggekom. Hy was jare lank in terapie, het eindelik sy dwelmprobleem afgeskud en God gevind.
En met dieselfde toewyding as aan die meisies op universiteit, homself aan die Ortodoksie oorgegee: Grieks leer praat, teologie gestudeer en toe priester geword. Eindelose dienste en dinge gehou. Oplaas ’n gemeentetjie op Stellenbosch aan die gang gekry.
Hy het ook gereeld saam met Dawid ’n dop gaan drink by Lanzerac, waar hy seker was sy gemeentelede uit Stellenbosch se meer verweerde buurte nie sou wees nie.
“Hoekom wil jy ewe skielik van die duende weet?”
“Ek het ’n nuwe pasiënt wat daarvan praat.”
Dawid het hom van die eienaardige situasie in die koffierestaurant vertel, en toe van die meisie en haar probleem. Barnabas het hom bejeën soos ’n hoender wat onverwags ’n mieliepit raaksien.
“So gaan jy haar spyker?”
“Is jy simpel? Sy’s ’n pasiënt!”
“Jy