Józef Ignacy Kraszewski

Stara baśń


Скачать книгу

align="center">

      23

      gościniec – droga. [przypis redakcyjny]

      24

      wiszary – rodzaj rośliny; splątane zarośla. [przypis redakcyjny]

      25

      padły – tu: przepadły, zniknęły. [przypis edytorski]

      26

      mieniać się (daw.) – zmieniać się. [przypis edytorski]

      27

      trzęsawica – trzęsawisko; teren bagnisty. [przypis edytorski]

      28

      rychło – szybko. [przypis edytorski]

      29

      skórznie – daw. obuwie skórzane. [przypis edytorski]

      30

      wtóry – drugi. [przypis edytorski]

      31

      rozlegać się – tu: rozciągać się. [przypis edytorski]

      32

      tyna a. tyn (daw.) – ogrodzenie drewniane, z gałęzi a. belek. [przypis edytorski]

      33

      od deszczów wypłukana – dziś: przez deszcze wypłukana. [przypis edytorski]

      34

      wiszar – kożuch roślin (czyli pło), trzcin i paproci, porastających torfowisko położone na stromym zboczu; torfowisko wiszące. [przypis edytorski]

      35

      w zrąb – daw. technika wznoszenia zabudowań polegająca na wypełnianiu drzewem lub innymi materiałami ustawionego uprzednio szkieletu z potężnych belek. [przypis edytorski]

      36

      mieniać (daw.) – zamieniać. [przypis edytorski]

      37

      Wineda – na pół legendarne słowiańskie miasto u ujścia Odry, mające być ważnym ośrodkiem handlowym. [przypis edytorski]

      38

      przyjść do czegoś (daw.) – zdobyć coś, zyskać; tu: jakeście do niej przyszli: jak ją dostaliście. [przypis edytorski]

      39

      wiedźma – tu: kobieta doświadczona, znająca życie; od wiedzieć: ta, która wie. [przypis edytorski]

      40

      kołacz – bułka pszenna, białe, delikatne, jedzone często tylko od święta pieczywo. [przypis redakcyjny]

      41

      tyn – płot z gałęzi a. belek. [przypis redakcyjny]

      42

      szemrać – rozmawiać półgłosem, szeptać. [przypis edytorski]

      43

      zawierać – tu: zamykać. [przypis edytorski]

      44

      tok – podłoga z ubitej gliny; klepisko. [przypis edytorski]

      45

      dym się dobywał (…) przez nieszczelny dach – jest to opis tzw. kurnej chaty. [przypis edytorski]

      46

      dzieża – drewniane naczynie do rozczyniania mąki. [przypis redakcyjny]

      47

      ceber – duże naczynie wykonane z drewnianych deszczułek ułożonych pionowo jedna obok drugiej i spiętych razem dookoła obręczami; w dwóch dłuższych, przeciwległych deszczułkach znajdowały się otwory, przez które przekładano drąg, dzięki czemu naczynie mogły nieść dwie osoby; w cebrach noszono najczęściej wodę. [przypis edytorski]

      48

      żarna – przyrząd do ręcznego mielenia zboża, złożony z dwóch kamieni: dolnego, nieruchomego, często wgłębionego dla pomieszczenia ziarna oraz górnego, ruchomego, służącego do miażdżenia ziarna na mąkę. [przypis edytorski]

      49

      bodnia – duża drewniana beczka; od jej nazwy pochodzi określenie zawodu osoby zajmującej się wyrobem takich i podobnych naczyń, bednarza. [przypis redakcyjny]

      50

      zwodnictwo – oszustwo. [przypis edytorski]

      51

      kosa (daw.) – warkocz. [przypis redakcyjny]

      52

      kopa – daw. jednostka obrachunkowa, 60 sztuk (5 tuzinów). [przypis edytorski]

      53

      kolec – tu: kółko; por. kolczuga: pancerz z drobnych, splecionych z sobą kółek. [przypis edytorski]

      54

      kowany – kuty. [przypis edytorski]

      55

      kosaciec – irys. [przypis edytorski]

      56

      doma – w domu. [przypis redakcyjny]

      57

      niewiastka (daw.) – synowa; nazwę tę tłumaczy się tak, że była to osoba wchodząca do rodziny, o której się nic nie wiedziało. [przypis edytorski]

      58

      kosa (daw.) – warkocz. [przypis edytorski]

      59

      usty – dziś popr. forma N. lm: ustami. [przypis edytorski]

      60

      ruciany wianuszek – wianuszek z ruty, rośliny o drobnych żółtych kwiatach, będącej symbolem panieństwa; ruta – znana jest od starożytności jako zioło lecznicze, służące także w kuchni do nacierania mięs w celu zachowania ich świeżości; daw. wierzono również, że ruta chroni przed złym urokiem. [przypis edytorski]

      61

      gościniec – podarunek dawany w podzięce za gościnę. [przypis edytorski]

      62

      potrząsła – dziś popr. potrząsnęła a. potrzęsła. [przypis edytorski]

      63

      ksiądz (starop.) – książę. [przypis edytorski]

      64

      żupan