a. bojar – rycerz, szlachcic litewski, ruski lub wołoski. [przypis edytorski]
385
szuba (daw.) – szerokie okrycie wierzchnie. [przypis edytorski]
386
obrazy bizantyjskie – malarstwo religijne w prawosławnym Bizancjum cechowało się surowością i dostojeństwem. [przypis edytorski]
387
stalle – zdobione ławki w prezbiterium, blisko ołtarza, przeznaczone głównie dla duchownych. [przypis edytorski]
388
królestwo – tu: król i królowa. [przypis edytorski]
389
smagły – o ciemnej, oliwkowej cerze. [przypis edytorski]
390
ustawicznie (daw.) – ciągle. [przypis edytorski]
391
przygana (daw.) – krytyka, zarzut. [przypis edytorski]
392
Podniesienie – część mszy św., gdy kapłan ukazuje wiernym Ciało i Krew Chrystusa. [przypis edytorski]
393
Jadwiga – (ok. 1374–1399), córka Ludwika Węgierskiego, w 1384 koronowana na króla Polski (prawo nie przewidywało wówczas koronacji królowej), w 1386 poślubiła Władysława Jagiełłę, co dało początek unii polsko-litewskiej. [przypis edytorski]
394
Ludwik Węgierski – węg. Lajos I Nagy, Ludwik I Wielki (1326–1382), król Węgier w latach 1342–1382, król Polski w latach 1370–1382, ojciec Jadwigi. [przypis edytorski]
395
zrzekła się pierwszej dziewiczej miłości – mowa o Wilhelmie Habsburgu zwanym Uprzejmym (ok. 1370–1406). [przypis edytorski]
396
minstrel (daw.) – śpiewak, poeta. [przypis edytorski]
397
Te Deum – hymn znany od czasów wczesnochrześcijańskich, głoszący chwałę Boga (Ciebie, Boże, wysławiamy). [przypis edytorski]
398
kośba (daw.) – żniwa. [przypis edytorski]
399
Piotr Wysz Radoliński – (ok. 1354–1414), biskup krakowski od 1392, poznański od 1412, przeniesiony na to drugie stanowisko na skutek intryg dworskich, wykonawca testamentu królowej Jadwigi. [przypis edytorski]
400
połóg – około sześciotygodniowy okres po porodzie. [przypis edytorski]
401
lubo (daw.) – chociaż, mimo że. [przypis edytorski]
402
podana nieco naprzód – nieznacznie pochylona do przodu. [przypis edytorski]
403
manela (daw.) – złota bransoleta. [przypis edytorski]
404
światowy (daw.) – świecki. [przypis edytorski]
405
złotogłów – kosztowna tkanina ze złotą nicią. [przypis edytorski]
406
bisior – cienka i kosztowna tkanina, jedwab morski. [przypis edytorski]
407
złogi – tu: poród. [przypis edytorski]
408
Akademia Krakowska – założona w 1364 w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego, odnowiona w 1400 w Krakowie przez Władysława II Jagiełłę z fundacji Jadwigi Andegaweńskiej, od 1817 funkcjonuje pod nazwą Uniwersytet Jagielloński. [przypis edytorski]
409
pozór (daw.) – wygląd zewnętrzny. [przypis edytorski]
410
liliowa – tu: biała jak lilia. [przypis edytorski]
411
popłatać – pociąć mieczem, posiekać. [przypis edytorski]
412
rohatyna (z ukr.) – włócznia z grotem zaopatrzonym w hak, aby po wbiciu trudniej ją było wyciągnąć. [przypis edytorski]
413
Pater noster, qui es in coelis, sanctificetur nomen Tuum (łac.) – Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje. [przypis edytorski]
414
suszyć (daw.) – pościć. [przypis edytorski]
415
trefniś (daw.) – błazen. [przypis edytorski]
416
krotochwilny (daw.) – śmieszny, dowcipny. [przypis edytorski]
417
tedy (daw.) – więc, zatem. [przypis edytorski]
418
nowotny (daw.) – nowy. [przypis edytorski]
419
któren – dziś popr.: który. [przypis edytorski]
420
warować się (daw.) – strzec się. [przypis edytorski]
421
roków (gw.) – lat. [przypis edytorski]
422
wolej (daw.) – lepiej. [przypis edytorski]
423
chybaj sobie – idź sobie. [przypis edytorski]
424
doletni (daw.) – taki, który „doszedł do lat”, we właściwym wieku, dorosły. [przypis edytorski]
425
pierwej (daw.) – wcześniej. [przypis edytorski]
426
Wojciech Jastrzębiec – (1362–1436), biskup krakowski (1412–1423) i poznański (1399–1412), kanclerz koronny, przed osiągnięciem godności biskupiej czynny na dworze Władysława Jagiełły. [przypis edytorski]
427
infułat – wyższy dostojnik kościelny, od infuły, czyli nakrycia głowy takich osób. [przypis edytorski]
428
Jan Kropidło – (ok. 1364–1421), syn księcia strzelnickiego Bolka III, sprawował kolejno urzędy biskupie w wielu diecezjach. [przypis edytorski]
429
paliusz – szata liturgiczna przysługująca biskupowi metropolicie (zwierzchnikowi kościelnej metropolii, czyli archidiecezji z zależnymi od niej diecezjami). [przypis edytorski]
430
płowy – (o włosach) jasny. [przypis edytorski]
431
wymiarkować (daw.) – zorientować się. [przypis edytorski]
432
Paszko (Paweł) z Biskupic, zwany Złodziej – rycerz, uczestnik bitwy pod Grunwaldem. [przypis edytorski]
433
Sulimczyk – człowiek herbu Sulima, tu o Zawiszy Czarnym i jego bratu Farureju. [przypis edytorski]
434
gwoździki – popr.: goździki. [przypis edytorski]
435
trefniś (daw.) – błazen. [przypis edytorski]
436
zydel – mebel do siedzenia, podobny do taboretu. [przypis edytorski]
