Генрик Сенкевич

Krzyżacy


Скачать книгу

[przypis edytorski]

546

Władysław II Jagiełło – (ok. 1362–1434), syn wlk. księcia Olgierda, wielki książę litewski, król Polski od małżeństwa z Jadwigą (1386). Dwukrotnie ochrzczony (przez matkę Juliannę w obrządku wschodnim i przez biskupów polskich przed ślubem w obrządku łacińskim), osobiście dowodził w bitwie pod Grunwaldem. [przypis edytorski]

547

Piotr Wysz Radoliński – (ok. 1354–1414), biskup krakowski od 1392, poznański od 1412, przeniesiony na to drugie stanowisko na skutek intryg dworskich, wykonawca testamentu królowej Jadwigi. [przypis edytorski]

548

przedkładać (daw.) – wyjaśniać, tłumaczyć. [przypis edytorski]

549

wedle (daw.) – według. [przypis edytorski]

550

kajać się (daw.) – przyznawać się do winy i jej żałować. [przypis edytorski]

551

pacholę (daw.) – dziecko. [przypis edytorski]

552

nie stało (daw.) – zabrakło. [przypis edytorski]

553

niedziela (daw.) – tydzień. [przypis edytorski]

554

stróża (daw.) – straż. [przypis edytorski]

555

spyża (daw.) – pożywienie. [przypis edytorski]

556

tapczana – dziś popr.: tapczanu. [przypis edytorski]

557

niedziela (daw.) – tydzień. [przypis edytorski]

558

do cna (daw.) – całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]

559

zgonić (daw.) – dogonić. [przypis edytorski]

560

plwać – dziś: pluć. [przypis edytorski]

561

piędź – dawna miara długości, ok. 18-22 cm. [przypis edytorski]

562

ninie (daw.) – teraz. [przypis edytorski]

563

pilno – tu: w pośpiechu. [przypis edytorski]

564

Aleksandra Olgierdówna – (ok. 1370–1434), córka wielkiego księcia Litwy Olgierda, siostra Władysława II Jagiełły, żona księcia mazowieckiego Ziemowita IV. [przypis edytorski]

565

zdybać – spotkać. [przypis edytorski]

566

prawić (daw.) – mówić, opowiadać. [przypis edytorski]

567

kuszcze (daw.) – krzaki, chaszcze, zarośla. [przypis edytorski]

568

kasztelan – średniowieczny urzędnik, odpowiedzialny za ściąganie podatków, obronę i sądownictwo na terenie kasztelanii, to jest jednostki administracyjnej średniego szczebla. [przypis edytorski]

569

pofolgować (daw.) – potraktować łagodniej. [przypis edytorski]

570

któren – dziś popr.: który. [przypis edytorski]

571

Anna Danuta – (1358–1448), córka księcia trockiego Kiejstuta i Biruty, żona księcia mazowieckiego Janusza (było to najdłużej trwające małżeństwo w dziejach dynastii). [przypis edytorski]

572

urzec – tu: rzucić na kogoś zły urok. [przypis edytorski]

573

zabaczyć (daw.) – zapomnieć. [przypis edytorski]

574

niedziela (daw.) – tydzień. [przypis edytorski]

575

zara – dziś popr.: zaraz. [przypis edytorski]

576

przepomnieć (daw.) – zapomnieć. [przypis edytorski]

577

słowo zdzierży (daw.) – dotrzyma słowa. [przypis edytorski]

578

driakiew (daw.) – roślina lecznicza, lekarstwo. [przypis edytorski]

579

frasować się (daw.) – martwić się. [przypis edytorski]

580

pasowany – rycerz. [przypis edytorski]

581

samowtór (daw.) – we dwóch. [przypis edytorski]

582

Janusz I Starszy (Warszawski) – (ok. 1346–1429), książę mazowiecki, lennik Władysława Jagiełły. [przypis edytorski]

583

sierdzić się – złościć się, gniewać się. [przypis edytorski]

584

pan krakowski – zwyczajowe określenie kasztelana krakowskiego. [przypis edytorski]

585

statek (daw.) – majątek, zwł. ruchomy. [przypis edytorski]

586

folgować (daw.) – traktować łagodniej. [przypis edytorski]

587

zgoła (daw.) – nawet. [przypis edytorski]

588

zali (daw.) – czy. [przypis edytorski]

589

cudny (daw.) – dziwny. [przypis edytorski]

590

Stanisław ze Skarbimierza – (ok. 1365–1431), pierwszy rektor Akademii Krakowskiej, wybitny kaznodzieja. [przypis edytorski]

591

doma (daw.) – w domu. [przypis edytorski]

592

do dnia – rano. [przypis edytorski]

593

Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim – (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle. [przypis edytorski]

594

drzewiej (daw.) – dawniej. [przypis edytorski]

595

Krewo – śrdw. miasto na Litwie, obecnie wieś w powiecie grodzieńskim na Białorusi. [przypis edytorski]

596

kniaź – książę. [przypis edytorski]

597

warować się od czegoś – powstrzymywać się od czegoś, strzec się czegoś. [przypis edytorski]

598

kować (daw.) – kuć. [przypis edytorski]

599

Wojciech Jastrzębiec – (1362–1436), biskup krakowski 1412–1423 i poznański 1399–1412, kanclerz koronny, przed osiągnięciem godności biskupiej czynny na dworze Władysława Jagiełły. [przypis edytorski]

600

przetowłosy (daw.) – jasnowłosy. [przypis edytorski]

601

rajca (daw.) – radny. [przypis edytorski]