om ’n dame te wees nie!” antwoord Gretha en volg Amalia die kombuis binne. Sy plaas die inkopiesakke op die kombuistafel neer en verduidelik: “As tannie my drie broers hoor … Ek ken ritse vloekwoorde en ek kan harder skop en seerder byt as enigeen van hulle.”
“My liewe kind …” Amalia skud haar kop meewarig. “Jy laat dit klink asof jy in ’n agterbuurt grootgeword het. Jou pa is ’n gesiene man, ’n mediese dokter, en jong Deon is self ook nou ’n dokter en ’n getroude man.”
“Dalk, maar Deon is nog altyd deel van die Drie D’s – die drie duiwels: Deon, Dawie en Dewald, wat my van jongs af verrinneweer het. Deon was nie te sleg nie, want hy is ouer as ek, maar Dawie en Dewald … Húlle kon nooit verstaan dat ek ’n meisie is nie, want as ek nie na hulle pype wou dans nie, het ek ’n opstopper gekry. Onthou tannie nie al my blou kolle nie?”
Amalia glimlag onwillekeurig. “Jou blou kolle en hulle bytplekke … Nee, Grietjie, ek het nie vergeet nie. Maar jy is nou groot – was reeds mondig – en jy is ’n meisie met ’n graad in die verpleegkunde. Jy noem tog nie al jou pasiënte chauvinistiese varke nie …”
“Net in my gedagtes en as hulle werklik daarna soek,” antwoord Gretha terwyl sy Amalia help om blikkieskos in ’n kartonhouer te pak. Sy kyk vinnig op. “Dis waarom ek nie in ’n hospitaal wil werk nie, tannie. Daar is altyd ’n matrone wat oor jou skouer loer. En ek haat die roetine … Ek sal privaat verpleging doen en my pasiënte kies – verkieslik vrouepasiënte.”
Amalia staar haar besorg aan, ’n bottel opwasmiddel vergete in haar hande. “Hoe praat jy nou, kind? Jy is tog nie werklik ’n mannehater nie?”
Gretha aarsel, die vlugtige beeld van ’n lang, donker man met besondere blou oë ineens voor haar geestesoog. Sy oë was blouer as blou – byna ’n purperswart – met lang, swart wimpers. Dis onregverdig dat mans sulke mooi oë het, dink sy vies. Sy het geglo hy is hulpvaardig en simpatiek, maar hy was net nog ’n chauvinistiese vark, want hy het haar opsetlik mislei. Op hierdie oomblik lag hy hom heel waarskynlik ’n ertjie omdat sy nie besef het dat hy die eienaar van die metaalgrys motor was nie.
“Jy het nog altyd oorgenoeg mansvriende gehad, Gretha,” kom dit bekommerd van Amalia.
“Hou op tjommel, tannie! Ek is beslis nie van plan om ’n non te word nie, maar ek sal my bruidegom versigtig kies. Hy moet my op sy hande dra en my behandel asof ek van kosbare kristalglas gemaak is. Ek wil sy koningin wees, nie sy slaaf nie.”
“Jy, meisie, soek ’n gedienstige slaaf, nie ’n man nie. Ek kan jou nou al verseker: geen vrou met selfrespek sal baie lank tevrede kan wees met ’n man wat die rol van ’n vloerlap speel nie,” sê Amalia afkeurend.
Gretha loop na die elektriese ketel toe en skakel dit aan. “As ek te kieskeurig is, bly ek ongetroud – soos tannie,” antwoord sy skouerophalend.
Waarom is tant Amalia nooit getroud nie, wonder sy vir die soveelste maal.
Amalia is reeds vyf en vyftig jaar oud, maar sy is lank en slank, met ’n effense rooi skynsel in haar blonde hare en met intelligente, wakker bruin oë. Haar gesig verraai tekens van ’n veel groter skoonheid in haar jeug wat selfs nie deur die spore van tyd uitgewis kon word nie. Is dit haar ingebore, vorstelike houding wat mans op ’n afstand gehou het? Nee … daar was nog altyd mans in Amalia se lewe. Gedurende haar loopbaan as lektrise in sielkunde aan die universiteit het sy gereeld mansvriende vir ete uitgenooi en meer as een het met bewondering na haar gekyk.
“Hoekom het tannie op vyf en vyftig afgetree? Ek het altyd gedink tannie sal met een van tannie se kollegas trou en dan aftree … en ek het nogal baie van professor Rosseau gehou,” kom dit nuuskierig van Gretha terwyl sy vir hulle koppies regsit.
“Ek het van al my kollegas gehou,” antwoord Amalia gelykmatig, “maar ek het êrens in my jeug gehoor dat liefde ’n onontbeerlike vereiste vir ’n gelukkige huwelik is.”
Gretha staar haar verwonderd aan. “Hoe kan ’n mens stokoud … e … vyf en vyftig jaar oud word, sonder om een maal ’n man lief te kry?” vra sy ongelowig.
“Ek sou sê dis onmoontlik, maar dit kan gebeur dat ’n mens die verkeerde man liefkry,” antwoord Amalia sonder om op te kyk.
“Bewonder tannie ’n man van ver af?” vra Gretha nuuskierig.
Amalia lag teësinnig. “Nee, agie. Maar lank voordat ek stokoud en vyf en vyftig was, het ek ’n man liefgehad. Ongelukkig het hy my nie liefgehad nie en toe ek eindelik geleer het om dit te aanvaar, was ek te verdiep in my eie loopbaan om ’n plaasvervanger te kies.”
“Het tannie jare lank oor hom gerou?” vra Gretha beïndruk.
“Nee, Gretha. Ek het jare lank my neus in boeke begrawe, sodat ek nie tyd gehad het om te rou nie. Op ’n dag het ek besef ek is ’n oujongnooi en ’n beroepsvrou, met geen behoefte aan ’n man en kinders nie. Dis wat gebeur as ’n mense te lank wag: jy word selfsugtig en selftevrede met jou eie leefwyse.” ’n Glimlag vind weerklank in haar oë. “Maar ek het ’n troosprys gehad: jy.”
Gretha voel hoe sy deel word van die warmte van Amalia se glimlag. Sy loop nader en gee haar tante ’n impulsiewe drukkie. “As ek eerlik moet wees; ek is bly tannie is nooit getroud nie. Toe ek jonger was, sou ek nooit my peetma met ’n man en ’n huis vol kinders kon deel nie.”
“Solank jy daarvoor sorg dat ek eendag kleinkinders het,” skerts Amalia en skink vir hulle tee. “Ek het klaar ’n paar toebroodjies gemaak. Jy is seker al net so haastig soos ek om op Donkerbaai te kom.”
“Te haastig en te opgewonde om nou te eet,” beaam Gretha terwyl sy aan haar tee proe. “Hoe ver is Kaiserburg van Donkerbaai af?”
“Kaiserburg is nie ’n dorpie nie. Dis ’n landgoed wat aan die Falkensteins behoort. Huis Kaiserburg staan op ’n rots langs die see. Sigmund Falkenstein het die huis laat bou nadat hy besef het dat Donkerbaai ’n ideale vissersdorpie is waar hy ’n visfabriek kon oprig. Die visfabriek het gefloreer en die Falkensteins ook. Ek onthou as kind …” Amalia swyg asof sy verdwaal geraak het in haar eie herinneringe.
“Ek onthou tannie het my vertel tannie se pa was die prokureur van Donkerbaai,” probeer Gretha haar terugroep tot die hede.
Amalia sug. “Ja … ja, dit was mooi jare, daardie. Ek weet die Kaap is bekend vir sy winterreëns en stormagtige suidoostewinde, maar as ek aan my jeug dink, onthou ek net sonskyndae,” vertel sy, haar stem nostalgies.
“Hoekom het tannie dan so lank gewag om terug te gaan Donkerbaai toe? Ons gaan gereeld Desember saam strand toe, maar …”
“Ek hét my strandhuis aan die Suidkus,” val Amalia haar vinnig in die rede. “Jy het tog jou vakansies daar geniet?”
“Ja, behalwe die keer toe my broers saamgekom het.”
Amalia lag onwillekeurig. “Dit was ’n fiasko wat ek nooit sal herhaal nie.”
“Tannie het nog nie vir my gesê waarom tannie nooit weer teruggegaan het Donkerbaai toe nie,” hou Gretha vol.
“Daar was nie vir my ’n rede om terug te gaan nie. Ek het jou vertel my pa was ’n man van in die vyftig toe ek gebore is. Hy is dood terwyl ek nog ’n student was. Daar was niks om na terug te gaan nie,” antwoord sy, maar sy vermy Gretha se oë.
“Maar nou het tannie rede om terug te gaan …”
Amalia huiwer, ’n ligte frons tussen haar wenkbroue. “Hoekom nie? Ek is klaar met my loopbaan en toe dokter Falkenstein –”
“Dokter Falkenstein?” val Gretha haar verras in die rede. “Dan ken tannie die mense van Kaiserburg?”
“Kind, gee my kans om klaar te praat,” sê Amalia kwaai. “Vanselfsprekend het ek die mense van Kaiserburg geken, maar ek praat nou van minstens vyf en dertig jaar gelede. Destyds het ou Sigmund se seun, Heinrich, nog oor ons dorpie koning gekraai, maar intussen is hy en sy vrou oorlede.”
“En is dokter