“MacLean,” sê hy bruusk. “Ek dag hierdie geel Morris lyk bekend. So dis Donald s’n. Hy moes van beter geweet het … die ding is stokoud. Ek sal julle moet sleep. By Glenbogan-kasteel, waar ek woon, het ons ’n motorwerktuigkundige.”
Die reën stroom oor hulle en Marian moet die water uit haar oë vee. Haar krulle vorm slierte op haar voorkop en sy is seker haar neus is rooi van die koue. Hy herken nie eens ons name nie, dink sy gebelg. En hy het nogal gesê hulle moet op Mull kom kuier!
“Dis natuurlik ’n fout om whisky te drink en dan op dié kronkelpaaie te probeer bestuur,” raas hy. “Vakansiegangers!”
Hemel, hy ruik natuurlik die whisky op my asem, dink Marian vervaard, maar sy lig haar ken en kyk hom uitdagend aan. “Ons het elkeen slegs een sluk whisky gedrink nadat ons gaan staan het en begin koudkry het. Ek het beslis nie onder die invloed bestuur nie.”
Hy kry ’n spottende glimlag om sy mond. “As jy so sê.”
Sy wil weer protesteer en voel dat haar gesig warm word van ergernis, maar hy beveel haar bruusk om terug te klim in die motor.
Dan kyk hy na Morag. “Jy ook, juffrou. Terug in die motor voordat julle koue vang. Ek sal julle haak en sleep.”
Marian klim weer in en Morag doen dit ook gedwee.
“Hy dink ons is gedrink, want hy het die whisky geruik,” sê Marian, wat brand van verontwaardiging.
“Oeps! Maar hy help ons darem. Om te dink dat Iain MacLean nou juis die een moet wees wat op ons afkom. Dis die noodlot wat hom na ons gestuur het.”
Marian skrik toe haar deur skielik oopgeruk word. Iain MacLean se kop verskyn en hy frons kwaai.
“Ek dink julle moet liewer julle goed vat en in my voertuig klim. Ek sal julle huis toe neem en my ghillie stuur om die Morris te kom haal. Ek vertrou nie ’n gedrinkte vrou agter die stuurwiel van ’n motor wat ek sleep nie. Jy sal dit nie kan beheer nie.”
“Ek is nie dronk nie!” roep Marian ergerlik uit.
“Nee, ek sien dit, maar whisky maak tog ’n mens se reflekse stadiger en die pad is smal. Daar sal ander voertuie verbykom. Toe, kom. Dit reën al harder en dis koud.”
Hulle het geen keuse nie, en gehoorsaam sy bevele.
“Klim jy voorin,” sê Marian terwyl hy hulle rugsakke agter in die Land-Rover laai. “Ek sit nie langs dié buffel nie.”
Sy skuif op die sitplek agter hom in en toe hy inklim en sy kappie afstoot, merk sy sy nat hare en sterk gesig. Hy gee haar een minagtende kyk in die truspieël en skakel die enjin aan.
“Moenie bekommerd wees nie, hier steel mense nie sommer voertuie nie,” verseker hy hulle.
Hulle ry eers in stilte, toe vra Morag: “Hoe ver is dit na Glenbogan?”
Hy kyk na haar. “So agt kilometer.”
“Ry ons verby Glengorm?”
“Ja. Is dit waarheen julle op pad is?”
“Nee, ons het ’n kothuis bespreek by Glenbogan.”
Hy kyk weer na haar en toe in die truspieël na Marian. “O, julle is van óns gaste. Dan is dit seker ’n bestiering dat ek julle gevind het. Dis jammer die weer speel nie saam nie, maar hierdie is ’n pragtige deel van Skotland. Ons kyk uit oor die Noord-Atlantiese Oseaan en dis asemrowend as die son sak. Ons is op die Ardnamurchan-skiereiland en van ons af kan julle die ander eilande Uist, Rum en Canna sien.”
“Boer julle nog steeds met skape?” vra Marian die gelaaide vraag met geveinsde belangstelling.
Hy byt aan die aas sonder om te blik of te bloos. “Ja, ons landgoed is ongeveer vyfhonderd akker groot en ons het tans agthonderd teelooie en vyftig teelramme. Dis goeie skaapwêreld dié. Swartkopskape en Hebridiese skape. Ons het ook sewentig teelkoeie. Hoogland-beeste, die soort met lang hare wat die toeriste so fassineer, en elke jaar kry ons ongeveer ’n honderd en vyftig nuwe kalwers. Ons gaan verkoop ons vee twee keer per jaar in Oban. Verder het ons akkommodasie vir toeriste en stel ons die kasteel oop vir besoekers. Dis in die vroeë negentiende eeu gebou en is baie mooi, al moet ek self so sê. Ons het natuurlik ’n baie interessante geskiedenis.”
“Soos die Clearances?” vra Marian.
Hy frons vir haar in die spieël. “Ja, ’n ongelukkige geskiedenis ook. Ons voorsaat, sir Roderick MacLean, was ’n harde man, dit moet ek erken. Hy wou ryk word uit vee – en hy het. Hy het ’n ou fort laat omskep in die kasteel wat vandag daar staan. Hy het darem nie bloot die mense weggejaag nie, maar het moeite gedoen om vir hulle ander werk te kry en het hulle passaat betaal as hulle oorsee wou gaan.”
“Hoe swaar moes dit nie vir hulle gewees het nie,” sê Marian.
“Moenie ons weldoener nou verwyt oor jare gelede se Clearances nie,” berispe Morag haar skielik. “Dis nie hý wat dit gepleeg het nie.”
Marian bly stil. Nee, maar hy en sy familie het daarby gebaat, dink sy. Morag is egter reg. Dis onbeskof van haar om hom aan te val terwyl hy hulle help.
“Ons het nie so erg aangegaan soos James Forsyth van Glengorm nie,” hoor sy hom sê. “Hy het sy pagters se huise afgebrand en is glo vervloek, sodat hy verongeluk het voordat sy kasteel voltooi is. Dit is tans, ná ’n aantal ander eienaars, in die hande van die Nelsons. Hulle woon steeds daar en hulle sweer dat hy nie in die kasteel spook nie.”
Die man is amper humoristies daaroor, dink Marian minagtend. Van ontheemding weet hy en sy mense niks.
Hulle ry verby die uitdraaipad na Glengorm en oral sien Marian skape en beeste. Daar is heinings van gepakte klippe en ’n deinende landskap vol heide en gras. Die reën vorm egter ’n vaal gordyn sodat sy nie te ver kan sien nie. Sy kyk na die loch waar hulle verbyry en weet sommer dié swart water is Loch Bogan waarvan haar oupa haar vertel het, ’n plek waar die mense graag visgevang het.
Sy trek haar asem skerp in toe sy die grys kasteel uit die mistigheid en reën sien opdoem waar dit op ’n hoogte bo die see staan. Dis groot, met torings en borswerings soos die kastele van die Middeleeue. Dit lyk soos ’n prentjie in een van die feëverhaalboeke uit haar kleintyd. Daar naby doem kothuise en buitegeboue uit die mistigheid en reën op.
Die Land-Rover ry verby die ander geboue tot by die kasteel en gaan by ’n hek in, na ’n geplaveide binneplein, en hou onder ’n afdak voor ’n groot ingang stil.
“Hier is ons,” kondig MacLean aan. “In die portaal sal julle julle kothuis se sleutels kry. Ek sal julle soontoe neem en daarna sorg dat julle skedonk, oftewel Donald s’n, by my werktuigkundige uitkom. Miskien moet julle eers hier by ons restourant in die een vleuel eet, want dis lankal etenstyd en julle lyk vir my bedremmeld.”
“Baie, baie dankie,” sê Morag plegtig. “Jy was iewers heen op pad en het omgedraai om ons hierheen te bring.”
Weer sien Marian dat Morag dié man met veel meer ontsag aankyk as ander mans met wie sy te doene kry.
“Ja, baie dankie,” sê Marian ook. “Jy hét ons ’n groot guns bewys.”
Hulle volg MacLean by die reuseportaal in en Marian kyk verwonderd rond. Sy sien swaar geraamde skilderye, pragtige kabinette, gemonteerde takbokhorings aan die mure, stewige en versierde houttrappe. Die algehele indruk is dat dit oud, ryk en romanties is.
Mense loop verby en sy hoor stemme in aangrensende vertrekke. Daar is ’n ontvangstoonbank met ’n vriendelike man in tartan daaragter, ’n besoekersboek, brosjures, posvakkies en sleutels. In dié opsig is dit soos enige ander hotel, wat vir haar die ambience van ’n kasteel so reg uit ’n roman van sir Walter Scott ietwat bederf.
Die man praat onderdanig en respekvol Gaelies met hulle gasheer, terwyl Marian en Morag toekyk.
“Meneer James MacNab is ons hotelbestuurder en butler,” stel MacLean hom op Engels voor. “Sy broer is ons steward. Hierdie dames