– net een stopsel. Dis sommer ek wat so kleinserig is. Ek het vooraf vir my tandarts gesê hy moet ’n groot L voorop my lêer skryf, sodat hy elke keer kan onthou om sag te werk, want hierdie pasiënt is ’n lafaard.”
“Ek is ook,” bieg Carmia. “Ek noem dit dentofobie: ’n vrees vir groot, fris hande geheg aan harige voorarms soos ’n stoeier s’n, wat skerp voorwerpe in ’n mens se mond indruk.”
Margo lag en dit breek die ys. Sy vra na Vita uit, en na die omstandighede by die SeeSter. Sy vertel van ’n uitgebreide toer wat sy twee jaar gelede onderneem het deur die lengte en breedte van Australië, van Perth tot in Brisbane, en van Adelaide tot by Darwin in die verre noorde.
“En te boek gestel het,” voeg Carmia by. “Waltzing Mathilda in die bekveld. ’n Slim titel, wat mens prikkel om die boek te lees. Ek het ’n kopie gekoop voor ons vir Vita en Andy op Saddleback Ranch gaan kuier het. Ek wou nie soos Piet Pampoen daar aankom sodat my suster haar vir haar javelfamilie moet skaam nie.”
“Ek lees ook eers na voor ek ’n vreemde land of plek besoek. Dit maak dat ’n mens meer uitsien, meer die atmosfeer indrink en meer oplettend rondkyk. Jy praat van jou familie … Jou ouers boer in Namibië, nie waar nie?”
“Dis reg. Op ’n plaas naby Soutpan, op die rand van die Namib.”
“Ek onthou, ja. Dis seker waarom Vita aanklank gevind het by Australië se woestynklimaat en die playas, oftewel die droë soutmere. Eyre-meer herinner ’n mens aan Etosha – dieselfde roerlose, uitgestrekte stilte. Net jy en jou siel en die blou van onse hemel …”
Sy neem ’n sluk van die geurige koffie wat die kelner voor haar neergesit het en ’n vonkeling blink in haar gitswart oë. “Of was dit eerder ’n geval van aanklank vind by die macho skaapboer?”
“Ek dink sy sou soos ’n baksteen vir Andy geval het selfs al het hy in New York gewoon. Hy is ’n baie besonderse ou.”
Margo is stil, met dieselfde peinsende uitdrukking as netnou. “Ek het lank bly hoop sy trou met my kleinseun. En ek dink hy het ook so gehoop. Ek weet nie wat in die verhouding skeefgeloop het nie, en hy praat ook nie uit nie. Klap soos ’n oester toe as ek uitvra en weier om Vita se naam te noem.”
“Is hy nog steeds kwaad vir haar?”
Margo sug. “Deneys is die soort man wat jy langs jou wil hê as ’n leeu jou storm. Hy floreer op uitdagings. Hy is sorgsaam en – te oordeel na die lyftaal van vroumense as hy naby kom – blykbaar romanties. Hy is hulpvaardig en sy deur staan altyd oop vir ander. Maar dis ongelukkig waar die kind se deugde ophou. My kleinseun is vol draadwerk as dit kom by vergewe en vergeet.”
“Is daar nie ’n nuwe meisie in sy lewe nie?”
“So half en half … Die buurmeisie op Zimbali, wat my manuskrip getik het. Tasha. Sy’s gaande oor hom. Deneys neem haar gereeld uit en hulle is goeie maats, maar ek weet nie hoe hy regtig oor haar voel nie.”
Margo gesels nog ’n rukkie oor haar kleinseun, aan wie sy heel duidelik verknog is. Dan begin praat sy sake: “Ek weet jy het ’n driejaar-diploma in joernalistiek. Jy het uit die aard van die saak ’n taalaanleg en is natuurlik rekenaargeletterd. Het jy ’n rybewys, Carmia?”
“Aanvanklik op ’n trekker geleer en toe op ’n tientontrok, maar ek het darem my rybewys gekry in my pa se Fordkar. Al sit ek sonder ’n motor, het ek gereeld die koerant se afleweringsvoertuig bestuur as daar ’n krisis was met die bode.”
“Dis ’n verligting. Deneys is altyd gewillig om te help, maar hy is ’n vlieënier by Jakaranda-lugdiens. Sy werk bring mee dat hy dikwels weg is op vlugte en hy kan nie altyd sy lastige ouma rondkarwei nie. Ek wil ook nie ’n oorlas vir hom wees nie. ’n Deel van jou pligte sal dus wees om chauffeur te speel.”
Sy lyk geamuseerd. “Darem nie met ’n lorrie of ’n trok nie. Daar’s genoeg motors op die plaas en een vir jou eie gebruik. ’n Kia-sportmodel – dit was myne toe ek nog self rondgery het. Voor die artritis en jig en rumatiek en al die ander ipekonders my ingehaal het.” Sy wys ter verduideliking vir Carmia haar skeefgetrekte hande, voor sy hulle weer selfbewus buite sig op haar skoot wegsteek.
“Ek weet dis baie pynlik. Is daar nie medikasie wat help nie? Antisuurpilletjies?”
“Nie eintlik nie.” Margo bestel nog koffie en verander die onderwerp. “Ek is nie ’n slawedrywer nie. As die muse en inspirasie daar is, werk ek soms tot sesuur smiddae. Maar gewoonlik net soggens van nege tot een. Naweke is jy vry, tensy ons lus het vir fliek of die teater, of ’n uitnodiging kry vir ’n braai of ’n ding. Vita het gesê jy is bereid om in te woon. Het ek reg verstaan?”
Carmia knik, die voorbehoude wat sy teenoor haar suster geopper het vergete. Sy en Margo is op dieselfde golflengte. Sy hou van die ouer vrou en sal goed met haar klaarkom. Soos Vita gesê het: in teenstelling met haar skiewiejop by die koerant, is hierdie ’n gulde geleentheid wat sy met albei hande moet aangryp.
“Skamanga is elf kilometer duskant Ballito en dalk ’n bietjie afgesonder. Sal jy nie eensaam wees en na Durban se opwinding verlang nie?” vra Margo.
“Nee, want ek is nie ’n stadsmens nie. Lawaai en skares mense put my uit. Ek verkies stilte en rustigheid, weg van al die geraas. Solank ek ’n lekker dik boek het om te lees, is ek gelukkig.”
“Vita – liewe kind wat sy is – is mos nie ’n leser nie. Te besig om pret te hê … Maar jy en ek kon ma en dogter gewees het,” antwoord Margo ingenome.
Sy haal ’n papiertjie uit haar handsak, wat sy fronsend bekyk voor sy dit opfrommel en in haar piering plaas. “Deneys wil hê ek moet aftree, ophou skryf en my lewe gemakliker maak. Hy is nie ten gunste daarvan dat ek ’n assistent aanstel nie, maar ek is nog nie reg om ’n huislêer te word nie. Ek het hom oortuig dis net my hande wat lol, die res van my het nog baie woema. Uiteindelik het hy toegegee, met die voorwaarde van ’n lys vrae wat ek vir jou moet vra. Maar dis sommer nonsens. Ek kan mos sien jy is nie ’n skelm en ’n kansvatter nie.”
’n Skelm en ’n kansvatter? Carmia verstyf. Is dít wat Deneys Vermeulen van haar dink? Sy ouma dink die son skyn uit hom, maar sy weet sommer nou al sy gaan nie van die aanmatigende kaptein Vermeulen hou nie.
Vita het ook nie. Hy het haar ’n migraine gegee … Wat het sy hom genoem? Dwars en dominerend. So befoeterd jy kan met hom ploeg.
Carmia het ’n spesmaas dis ligweg gestel. Die man klink meer as net dwars en stroomop. Hy dink natuurlik hy’s kaas – net omdat hy geld het, blykbaar aantreklik is en ’n vliegtuig kan vlieg. Hoe moeilik kan dit nou wees? Seker nie moeiliker as ’n volgelaaide skaaptrok of ’n nukkerige trekker sonder remme nie. Sy is nie beïndruk nie, en sy gaan nie toelaat dat hy sy ouma of vir haar intimideer nie. Hopelik is hy dikwels weg van die huis af, sodat sy hom min te sien kry.
“Ons hoef nie naweke rond te ry as jy nie wil nie,” opper Margo toe sy die frons en huiwering op Carmia se gesig lees. “Moenie voel jy sal heeltyd opgesaal wees met ’n bekwaalde ou vrou se geselskap nie.”
“Dis nie opgesaal nie, dis ’n voorreg!” protesteer Carmia. “Ek is dol oor fliek en teater. Tussenin sal ons naweke omgesels en nuwe temas vir boeke bedink. Ek hou van motor bestuur. Ons kan baie rondry as jy wil. Of sommer net opgekrul in ’n groot stoel sit en lees.”
Buitendien sal sy nooit aan Margo as “oud” dink nie. Daar is ’n klassieke skoonheid aan haar wat nie in tyd of ouderdom gemeet kan word nie.
“En koffie drink,” las Margo by.
Sy noem ’n salaris wat Carmia se oë laat rek. Amper dubbel wat sy by die SeeSter gekry het, en dit vir minder as ’n voldag se werk, met huisvesting ingesluit? Dit klink soos die paradys – selfs met die slang ingesluit, in die vorm van die aggressiewe, vyandige ekskêrel van haar suster. Solank die kêrel net onthou sy werk vir sy ouma en nie vir hóm nie …
Daar is nog baie om uit te klaar: datums, verlof, pligte en ander detail. Margo het die agtergrond geskets van die manuskrip waaraan sy werk en is besig om ’n