en kaptein Neethling sit by haar totdat sy meer ontspanne is. Dit is al oggend en die son kom op toe kaptein Neethling, die polisie en speurders weggaan. Olivia bel die redakteur van die koerant.
“Fred, ek moet vanoggend eers dokter toe gaan. Ek is in ’n patetiese toestand …”
“Olivia? Ek is nog besig om te probeer wakker word. Gisteraand ’n bietjie laat gaan slaap. Wat gaan aan? Is jy siek?”
“Ek is laas nag hier in my huis aangeval.”
“Wat de hel? Het jy seergekry?”
“Ja, die ou het my geklap en gewurg, maar dis al. Ek het hom met ’n skêr gesteek, toe vlug hy. Die polisie en speurders het die plek deursoek, maar hy is natuurlik skoonveld.”
Sy begin ruk. Wat gaan tog nou aan? Sy het gedink sy is kalmer.
“Waarsku hulle net by die werk, asseblief. Ek sal later inkom, maar ek lyk sleg. My gesig is gekneus. Ek moet dokter toe gaan. Ek wil in elk geval vir hom nog kalmeer-moetie vra.”
“Is daar iemand wat na jou kan kyk? Moet ek iemand stuur?”
“Nee, ek is oukei, net ’n bietjie geskok. Ek sien julle later vandag. Miskien.”
“Jy bly alleen in daardie kothuis. Diewe sal dit natuurlik teiken. Met die toenemende armoede, immigrasie en werkloosheid neem die rooftogte en geweld mos toe. Kry vir jou ’n veilige plek in ’n veiligheidskompleks of iets.”
“Ek begin my regtig verbeel ek is nêrens meer veilig nie. Ek is al twee keer gemug, en beroof. Eenkeer wou ’n aanvaller my met ’n skroewedraaier steek. Vier van my selfone is al gesteel. Daar is twee keer by my motor ingebreek en elke keer moet ek die skade betaal. Dit voel asof ek geteiken word, maar dis seker net paranoia.”
“Gaan dokter toe, drink iets en ontspan, as dit moontlik is. Jy hoef nie te kom werk nie.”
“Dankie, dis gaaf van jou. Ek dink ek moet verlof neem en ’n bietjie weggaan.”
“Dis dalk ’n plan.”
Sy groet en sit die foon neer. In haar wese is sy alleen en uitgelewer. Sy voel onteer en vuil. Sy wil weer gaan stort en die aakligheid van haar afskrop. Die man wat haar kom aanval het, met sy vieslike sweet en vuil klere, het haar privaatheid, haar persoon, geskend. Dit is ’n aaklige gevoel dat iemand jou sommer kan kom leed aandoen. Dat jy so uitgelewer is en so min waarde het.
Al het die dokter vir haar ’n siektesertifikaat vir ’n hele week gegee, gaan Olivia kantoor toe. Sy lyk soos ’n mishandelde vrou. Mense kyk geskok na haar, maar sy ignoreer dit. Sy voel skielik heeltemal kragteloos. Dis of sy nie verder kan worstel en wroeg nie.
Nadat sy ’n uur lank net na haar rekenaar gesit en staar het, begin sy haar bedankingsbrief tik. As sy nie behoorlik kan funksioneer nie, is sy hopeloos in die stresvolle werk van die koerantwese. Dalk oorreageer sy, dink sy, maar sy is bekend genoeg om vryskutwerk te oorweeg.
Nou wil sy net eers van alles wegvlug. Die werk het vir haar toenemend stresvol geword; hulle het ’n ewige personeeltekort en sy dink dié aanval het haar heeltemal ontsenu. Sy kan nie meer verslag doen oor dieselfde soort dinge nie. Hoe moet sy nóg ’n berig skryf oor ’n grusame familiemoord of ’n aanval op iemand net soos sy? Ná al die aanvalle en diefstalle wat sy al moes verduur, was dié aanval die laaste druppel wat die emmer laat oorloop het. Sy moet iewers gaan wegkruip, al is dit net tydelik.
Haar ma, wat haar vriendin en trooster was, is dood. Olivia het nooit haar pa geken nie. Hy is kort ná haar geboorte vort en hulle het nooit weer van hom gehoor nie. Sy het geen broers of susters, niggies of neefs, ooms of tantes nie. Al familie van wie sy weet, is haar ouma en oupa op Oudtshoorn, in die ou pluimpaleis. Die huis van waar haar ma weggeloop het, tot haar skade.
Lea Bailey het haar ouers nooit weer gesien nadat sy weggeloop het nie, want haar pa, Olivia se oupa, het haar verstoot en dood verklaar.
Olivia sukkel om daardie nag aan die slaap te raak, maar toe sy uiteindelik slaap, droom sy helder en duidelik.
Twee mans staan en redekawel voor ’n groot gebou met ’n toring. ’n Bord dui aan dat dit die die CP Nel Museum is. Die verbygangers sien hulle nie raak nie. Al skril die sonbesies en slaan die hitte in walms op van die skroeiend warm sypaadjie, is albei geklee in pakke met stywe boordjies en onderbaadjies gedrapeer met goue horlosiekettings.
Die jonger man, ’n taamlik aantreklike een met ’n weglêsnor, wat upper-class Engels praat, sê: “Ons het dié pragtige gebou saam uitgevoer en gehoor gegee aan die Kaapse Superintendent of Education dat die nuwe seunskool die ‘best modern type and worthy of the place’ moet wees. Ek met die skool en jy met die skoolsaal en toring, mijnheer Vixseboxse. En kyk nou! Die spul loop maak ’n museum daarvan. En almal vertrap dit.”
Die ander een sê met ’n Hollandse aksent: “Gedorie, meneer Bullock, dit mag net nie, weens die ewige geldtekort en verwaarlosing, vergaan nie. Sandsteen vertoon goed, maar verweer maklik. Die ou klipkappers wat daarmee kon werk, is soos jy weet, al almal dood. Daar is slegs een van hulle oor wat nog die vaardigheid besit. Maar ag, alles is verganklik. Ons bouwerke verdwyn of verweer, maar dié wat behoue gebly het, staan soos dapper soldate wat ’n oorlog oorleef het.” Hy klink melankolies hartseer.
“Die smeeysterversierings roes, die klip verweer. Ek kan soms so vies raak wanneer ek sien hoe dit met tyd verkrummel. O, my pragtige pluimpaleise.” Meneer Bullock sug swaarmoedig.
Mijnheer Vixseboxse slaan met ’n tergende houding oor na Nederlands. “O ja, en ik zeg dat er nog altijd te veel krullen en draaien er aan zijn. Dat smeedijzer wat je heel gepast broekjeskant noemt, dat is wel aardig, maar beslist mijn stijl is het niet.”
Meneer Bullock lyk verontwaardig, maar die Hollander voeg vinnig by: “Ik wil maar net zeggen dat onze stijlen verschillen van elkaar.”
“Ek kan met trots daarop aanspraak maak dat ek van die mooiste pluimpaleise in hierdie eens armoedige dorp in die Klein-Karoo geskep het,” sê meneer Bullock uit die hoogte. “Die inkommers van oraloor wat so gou uit die pluime ryk geword het, wou veral huise hê wat hulle nuutgevonde status en geld sou weerspieël. Hulle wou paleise hê van klip, gebrandskilderde glas, gekerfde hout, versierings en vergulding. Hulle wou oordaad hê. En ék het dit vir hulle gegee.”
Mijnheer Vixseboxse lag. “Nouveaux riches, parvenu’s wat uit die vere van die volstruis ryk geword het en wat ’n tyd lank baie hoog gelewe het.”
“Ons produkte verteenwoordig tog la belle époque van Oudtshoorn. Ek het nog die elegante Imperial Hotel ook ontwerp.”
“Het is tog jammer dat zij jouw hotel asook jou meesterstuk, The Towers, tot puin gemaakt heeft.”
“Die Filistyne! Dit is onvergeeflike verwoesting! Ek raak ál meer bekommerd. Daar is soveel verval en verrotting op Oudtshoorn. Die rykdom van die verlede is besig om te vergaan. Die mense vir wie ons gebou het, se dinastieë sterf uit. Ek kan net hoop dat daar darem van ons skeppings sal voortleef.”
Mijnheer Vixseboxse lyk ook gekwel, maar spot weer so ’n bietjie. “Niks bestaat toch voor eeuwig. Sic transit gloria mundi – aldus vergaan die glorie van die wêreld.”
Meneer Bullock sug. “So is dit. Maar een van die dae is daar darem meer as net die verval om dop te hou. Het jy gehoor? Sý is op pad.”
En die twee knipoog vir mekaar en glimlag.
Olivia word wakker en lê aan die droom en dink. Watter vreemde droom, wat tog so werklik gevoel het. Waar kom sy aan die name? Is dit weer een van haar voor- of naspooksels? Sy ervaar dikwels déjà vu, óf sy droom dat iets gaan gebeur, en dan gebeur dit werklik.
Sy staan op en gaan na haar skootrekenaar waar sy die naam Bullock google. Ja, hy was ’n Oudtshoornse argitek in die boom-tydperk wat vir die mense wat so skielik ryk geword het uit volstruispluime, herehuise ontwerp het, en hy is in 1909 oorlede.
Daar is ’n lys van Bullock se Oudtshoorn-huise:
Montague House, eienaar Lipschitz, 1908;
Gottland