“Ja, ek is.” Olivia besef sy is ouer as wat haar ma was toe sy hier weg is, maar sy lyk baie na haar. Meteens kry sy die verspotte begeerte om soos ’n kind in trane uit te bars.
“Waa’s jou ma dan?”
“Sy’s dood, vyf jaar gelede al.”
“Ag, jittetjie tog. Sy was so mooi, en is so sleg hier weg. O, ounooi Bekka het so gehuil.” Sarie vee haar oë af.
“Is my ouma hier? Oupa is seker al dood, of hoe?”
“Oupa Isak is lankal oorlede, Nooi, maar ounooi Bekka is nog hier, baie oud maar nog vol dinge en andersgeit. Die ou koppie werk nog.”
“Dink jy … dink jy sy sal my wil sien, Sarie?”
Die vrou kyk haar bejammerend aan. “Dit moet Nooi maar self kyk. Kom in na die sitkamer, ek gaan haal haar.”
Olivia volg haar. Sy ruik die muf van ouderdom, en vloer- en meubelpolitoer. Die plek lyk nog eg Viktoriaans en is oorgemeubileer met kosbare en ouwêreldse oudhede. Die mure is vol ou skilderye en foto’s, die stoele is gestoffeer en die kussings geborduur, maar alles lyk verslete. Armoires en kaste, tafels met inlegwerk, swaar fluweelgordyne met fraiings, porseleinfigure, Chinese vase, ornamente met goud, spieëls in versierde goue rame, ’n kaggel met Hollandse Delft-teëls, deurgeloopte matte op blink houtvloere. Die portaal se marmervloer is versier met die ster van Dawid. Sy vergaap haar aan alles. Tyd het hier stilgestaan, behalwe dat die ryklik versierde staanhorlosie in die portaal kliphard tik en seker steeds die ure uitbengel.
Op twee van die stoele lê katte en slaap, opgekrul. Hulle kyk net lui op en slaap dan verder.
Dus is net haar ouma oor in dié huis, met bediendes en meubels so bejaard soos sy, en verskeie katte. Sy moes na haar enigste dogter verlang het as sy so baie gehuil het. Haar ma Lea se ouers, Isaac en Rebekah Shimansky, was vermoënde mense. Haar oupa was ’n juwelier, maar Lea was te trots om terug te kruip nadat sy verwerp is. Sy het Olivia alleen grootgemaak, ’n enkelouer en werkende ma. Hulle was arm, maar hulle het darem nie gebrek gely nie. Olivia se ma het haar laat leer, maar sy moes beurse ook kry om dit te kon bekostig.
“Jy moet jouself kan onderhou,” het haar ma gesê. “Jy weet nooit wat die lewe aan jou kan doen nie.”
En hier sit sy nou. Al droom sy baie dinge vooruit, kon sy nie voorsien hoe die kaarte uiteindelik vir haar sou val nie. Gespanne wag Olivia en sien nog katte, alle kleure en groottes, wat verskyn en verdwyn asof hulle skelm op loer is. Spioene wat die indringer waarneem en beoordeel.
Naderhand hoor sy stemme en voetstappe op die houtvloer. Sy ruik haar ouma voordat sy haar sien: soet en blomagtig en sy onthou dat haar ma genoem het dat haar ouma graag Lily of the Valley gedra het. Dit voel asof haar hart opswel en haar keel toetrek.
Vinnig staan sy op. Sarie kom in met ’n kort, brose vroutjie, deftig geklee in swart, met ’n pêrelhalssnoer om haar maer nekkie, haar beaarde handjies met knobbelrige vingers vol blink ringe. Sy het spierwit hare wat opgedoen is asof sy op die punt is om uit te gaan of mense te ontvang. ’n Mens kan sien dat sy mooi moes gewees het; selfs op haar hoë ouderdom is haar gelaatstrekke fyn en haar oë grysblou en verbasend lewendig vir ’n bejaarde.
Olivia moet haar keel skraap voordat sy kan praat. “Hallo, Ouma, ek is Olivia Bailey, Lea se dogter.”
Die vroutjie kyk lank na haar, ook eers na die groen oog en toe na die bloue, asof sy dink iets van ’n vreemde spesie het haar beskermde wêreld binnegedring. Daarna praat sy in ’n aangedane stemmetjie.
“Waarom kom jy nou eers, kind? Ek wag al lank vir jou.”
Olivia bars summier in trane uit en gaan omhels haar. Sy het haar die ontmoeting veel moeiliker voorgestel. “Ouma, ek was nie seker of ek dit kon waag nie. Mamma …”
Haar ouma tik en streel haar liefdevol op die rug. “Nonsens. Jou oupa is lankal dood. Hy was die hardvogtige een wat sy enigste dogter onterf het. Ek het jou nodig. Dit kan te alleen raak, hier in dié groot ou huis. Dis net ek en die spoke wat snags met mekaar praat.”
Olivia lag en huil deurmekaar. Hierdie soort verwelkoming het sy sowaar nie verwag nie.
“Kom ons gaan sit, kind,” beveel haar ouma. “Jy moet my alles omtrent jouself en jou moeder vertel. Sarie, gaan maak vir ons tee en bring koek. Die kind is oorstelp; sy moet suiker inkry.”
Haar ouma laat haar op ’n chaise longue sit en gaan sit langs haar. Sy kyk stip na Olivia en vat haar hand in haar twee kleintjies waarvan die vel sag en koud is. “En hoe gaan dit met jou moeder?”
“Mamma is dood aan kanker, vyf jaar gelede. Ek moes vir Ouma-hulle laat weet het, maar sy wou dit nie hê nie. Ek is jammer.”
Rebekah Shimansky sug verdrietig, haal ’n kantsakdoekie uit en vee trane weg. “Ek het vermoed dat my arme kind dalk nie meer lewe nie. Sy het een keer geskryf, sonder om ’n adres te gee en gesê sy werk en jy is in die skool. Daarna het ek nooit weer van haar gehoor nie. Ek wou haar laat soek, maar haar vader kon haar nie vergewe nie. Hy het reeds haar huwelik met ’n goeie man gereël toe sy met daardie vabond van ’n Oliver Bailey wegloop. Ag, ekskuus, hy was darem jou vader.”
“Hulle was lief vir mekaar, Ouma, maar ongelukkig het die huwelik nie lank gehou nie. Hy is weg toe ek baie klein was. Ek het hom nooit geken nie.”
Haar ouma skud haar kop en snuif. “Ek het my al leeg gehuil daaroor. Hy het net my Lea se lewe verwoes. Mans kan dit doen. My moeder se lewe is ook amper deur ’n man verwoes, maar toe kry sy tog ’n goeie man daarna. Maar sê my, waar is jou man en kinders?”
“Ek het nie ’n man en kinders nie, Ouma.”
“Het jy nooit getrou nie?” Sy klink verstom. “Jy is dan so mooi. Hoe oud is jy nou, kind?”
“Ek is vyf en dertig.”
“Sowaar? Jy lyk dan nog so jonk.”
“Ek voel nie vandag nog jonk nie. Eerder voos en tweedehands. Ek wil eintlik iets vra.”
“Vra, my kind.”
“Kan ek ’n rukkie by Ouma bly, asseblief?”
Die oë wat na Olivia kyk, is vol trane. “Natuurlik, jy moet mos hier kom bly. Die huis is te groot vir my alleen. Jy sien hoe groot dit is. Daar is vyf slaapkamers en twee badkamers. Jy kan jou moeder se ou kamer kry of ’n ander een kies.”
“Baie dankie.”
“Waarom kom jy nou eers?” vra haar ouma. “Jou moeder is mos lankal oorlede.”
“Ek het ’n stresvolle en verantwoordelike werk gehad, Ouma. Daar het die afgelope ruk dinge gebeur wat my net laat besluit het dat ek moet wegkom. Toe vlug ek hierheen, na die enigste familie wat ek het. Ver genoeg van Kaapstad af. Ek wou net verdwyn. Ek het nog in my en Mamma se huis gewoon, maar nou het ek dit sommer met meubels en al verhuur.” Sy vertel nie van die amperse verkragting en dat sy haar vir vigs laat toets het nie. Sy dink nie haar ouma sal dit verstaan nie en sy wil haar nie onnodig ontstel nie.
“Daar was baie inbrake die afgelope tyd en ek het nie ’n alarm laat installeer nie. Dit was roekeloos van my, want toe ís daar by my ingebreek.”
“Dit klink na ’n gevaarlike plek daardie. Hier by ons is dit veilig. Ek het ook nie ’n alarm nie, maar Abel en Sarie woon hier agter in die kothuis.”
“Hulle is oud, Ouma. Dink gerus daaraan om meer sekuriteit te kry. Misdaad neem deesdae toe.”
Sarie kom in met ’n skinkbord. By haar is ’n verrimpelde ou man wat lyk asof hy net so verweer soos die huis is.
“Sien jy, hier is nooi Lea se kind. Hierdie is my man, Abel, Nooi.”
Olivia staan op en skud sy eelterige hand. Hy glimlag soos sy vrou dat die plooie in ander patrone verskuif en net plek-plek ’n geel tand wys. “Ons is baie bly nooi het gekom.” Hy kyk ook met openlike verbasing na haar twee kleure oë.
“Aangename