“ ’n Mens leer en ontwikkel solank hy lewe, Elna. Iemand soos jy sal nooit afgetrek kan raak nie. Jy sal eerder die mense om jou optrek. Christopher het vir my gesê jy maak opgang in jou werk.”
Opgang in die werk, dink sy. Waarvoor? Neil Collins het haar uitgeneem vir ete en persoonlike aanmerkings gemaak oor haar parfuum, haar voorkoms. Is sy nie maar net in ’n doodloopstraat daar nie? Ander mense se lenings en paaiemente en aansoeke, verder die baas se witbroodjie. Al die harde werk van die afgelope jare, om op die ou end afgedank te word as sy nie wil beantwoord aan die grille van ’n wellustige ouer man nie? Sy voel skaam oor wat sy dink … wie sê ooit dat Neil Collins sulke gedagtes oor haar koester? Hy wou te kenne gee hy het verkeerd gekies.
“Opgang, ja, oom Klaas, maar dis so relatief. Na matriek het ek ’n woordbou-wedstryd gewen, en ek kon oorsee gaan; maar daar was nie geld vir klere nie, toe bly ek maar.”
“Jy sê dit nie! Waarom het jy nie met ons kom praat nie? As jy nie van óns wou hulp vat nie, sou ons namens jou by die een of ander instansie kon aanklop.”
“Ag, ek was jonk en dom, en het niks geweet nie. Ek weet nou nog niks.”
Jy het jou eie klas, wil hy sê, maar weerhou die woorde. Dit kan alte maklik lyk hy probeer haar deur vleitaal motiveer. En tog is dit waar dat sy ’n manier van loop het, van sit, van praat, wat strelend is ofskoon, of juis omdat, dit nie bestudeerd is nie. Selfs Corlia is gedurig besig om selfverrykingskursusse by te woon, artikels te lees waar jy aan jouself en jou wederhelf punte toeken vir die duiwel weet alles.
Hierdie meisie, Elna, sy het alles in haarself, sy hoef niks te leer nie. Sy moet net loskom van die bindkrag van Ossie en Makkie se atmosfeer. Sonder om hulle te verwerp, natuurlik, net nie so voltyds in die hartjie van hulle gedoe verkeer nie.
“Hoe oud is jy, Elna?” wil hy weet.
“Net een-en-twintig. Niemand tuis,” onthou sy skamper, “het daaraan gedink dat ek verjaar nie. Dat ek mondig is nie.”
“Ons ook nie,” mompel Klaas skuldig, en wonder waarom Corlia nie ten minste Elna se verjaardagdatum neergeskryf het nie. Hy weet dat sy wel vir Makkie bel as dié verjaar.
Christopher kom binne, vars gestort, geskeer en aangetrek in ’n denim en gestreepte hemp. “Julle gesels alte lekker,” merk hy op.
“Ons gesels oor die Ilias van Homeros,” verklaar Klaas ewe deftig. “Waarvoor jy mos jou neus optrek, mannetjie.” Hy vind die versteuring van die intieme geselsie ’n bietjie wreed, maar hy wil nie vir Christopher laat agterkom dat hy inbreuk maak nie.
“Ja, ek dink dis ’n klomp tjol,” verklaar hy gemaak ernstig. “Vier-en-twintig boekdele net om vier dae van ’n oorlog te beskryf, en ’n leërskare mense en gode wat heeltyd hanna-hanna. Wil jy gaan hanna was, Elna, ek bedoel hande?”
Sy moet glimlag, want sy soort ernstige humor is nogal skerp. “Asseblief, Christopher. Jou ma wou my netnou die badkamer gaan wys, maar toe is ek hier tussen die boeke aan ’t krap.”
“Kom dan.”
Hy begelei haar die trap op. Daar is ’n halwe badkamer onder vir gaste en oordagse gebruik, maar hy neem haar boontoe om wie weet watter rede, wat hy nie aan homself probeer formuleer nie. Dalk wil hy net effens apart met haar kom.
Hy laat haar in die badkamer en talm in sy eie kamer totdat sy weer te voorskyn sal kom. Hy voel beskermend teenoor haar wanneer hy nie naby is nie. Asof iemand haar teenwoordigheid wederregtelik kan vind, iets sê wat haar ontuis laat voel. Asof iemand die wenkbrou kan lig omdat hy haar in sy motor opgelaai en hierheen gebring het. Deksels, wat makeer hom? Sy ma is vriendelik en gretig om te vergoed vir daardie flater van ’n tyd terug. En sy pa het heerlik gesels met haar daar in die biblioteek. Hy was amper jaloers toe hy binnekom en die vertroulike toneeltjie aanskou.
Hy voel so half trots om te dink dat sy pa haar die moeite werd geag het vir ’n interessante gedagtewisseling. Dieselfde indruk het hy vanmiddag gekry toe hy haar saam met die ander man sien wag om die straat oor te steek. Die man was volkome toegespits op haar. Dit het gelyk of hy haar teenwoordigheid indrink.
Hoe mooi het sy gelyk, hoe sjiek. Dis meer as die rok wat sy nog steeds aanhet, die mosterdgeel geblomde een wat in ’n sagte patroon om haar liggaam vou. Dit lyk so treffend eenvoudig. Sy lyk so interessant, asof daar duisend onbekende hoekies van haar karakter is wat jy koorsagtig wil ondersoek. Dit voel soos wanneer hy, as jong musiekleerling, ’n nuwe boek met stukkies gekry het vir bladlees, en nie kon ophou voordat sy oë brand nie.
In die badkamer binne die geslote deur staan Elna, en sy kom agter dat sy minute lank reeds so staan. Aan opknap het sy nie veel behoefte nie. Net voordat sy die kantoor verlaat het, was sy in die kleedkamer. Maar dis nietemin ’n weelde om hier te staan. Wat styl darem nie kan doen nie. Ryk is die Ligtharts tog seker nie. Hulle het ook heel onder begin, hy sekerlik met studieskuld, en sy glo nie hy kry ’n indrukwekkende salaris nie. Tog is alles so strelend, gerieflik, smaakvol. Ook hier, soos in die res van die huis, ruis atmosfeer. Hier groei eksotiese plante met blink, versorgde blare, en die salmkleur bad is laag in die vloer ingebou. Dit voel soos ’n oord, ’n plek wat jou lok vanweë die ontspannings- eerder as reinigingswaarde. Die spieëls weerkaats haar vanuit elke hoek, sodat sy haar as ’t ware vir die eerste keer in haar lewe objektief kan sien, gebaai in sagte lig en kleur. En sy weet dat sy mooi is.
Sy is stil as Christopher in die trapportaal weer by haar aansluit. Sy sou graag die kamers ook wou sien, maar onderdruk die drang. Waarom sal sy haar benoud van siel maak by die besef van alles wat sy ontbeer?
Swyend klim sy die trap langs Christopher af. Van altyd af, dink sy met ’n innerlike dwang wat hom nie laat ontwyk nie, wou ek beter leef as wat die geval was. Waar sou dit dan tog vandaan kom? Waarom kry sy hierdie begeerte nie uitgeroei nie, om op te hef, te verfraai, aan die kant te maak? Aard sy dan tog na haar tante en, indien wel, sal Corlia kan voortgaan om dit te probeer verloën? Sy is vanaand vriendelik, maar daar is nie onvoorwaardelike oorgawe nie. Dis asof sy bang is om verlok te word om meer te gee as waarvoor sy begroot het. Bang om meer te erken as waarvoor sy ryp is. Of voel sy skuldig-skaam? Elna kan nie anders as om deernis te voel nie. Die ou geneentheid wat sy voorheen vir Corlia Ligthart gevoel het, is nie totaal vernietig nie.
Hulle eet aan die sykant van die huis, waar daar ’n soort somerhuisie langs die swembad is. Die gesprek het geswaai na oppervlakkige dinge, beweeg soos ’n ligte pendule van vraag na antwoord, van opmerking na wederopmerking. Klaas mopper oor die instandhouding van die swembad, en Christopher beraam ernstig ’n plan. In Amerika, sê hy, kry die president se swembad glo nie chemikalieë nie, maar die minister van buitelandse sake kom gereeld met die bakterieë redeneer.
“Of ’n slim student?” sit Klaas hom koud. “Nee, dan kry ek liewer een van daardie watermonsters wat hulle oorsee gebruik om die waterhiasinte op te vreet.”
“Pa, hier is darem nie hiasinte nie. Nog nie.”
“Nee, maar dalk help so ’n monster om jou vriende uit die swembad te hou. Ek kom eers op ’n warm dag agter hoeveel vriende jy het. En dan floreer die bakterieë.”
“Ag, wie nou so danig? Blomerus Graham het anderdag hier kom lyf natmaak, en ek en Phoebe het een keer hierdie week geswem.” Sy stem weifel nadat hy die naam van Phoebe genoem het, asof hy te laat daaraan dink dat hy dit liefs moes verswyg het.
“Praat van die duiwel,” sê Corlia half onderlangs. “Hier kom sy aan.”
Die meisie is meteens by hulle, en die ontnugtering op haar gesig ontgaan nie een in die groepie nie. Is dit nie die scenario wat Corlia ten opsigte van die jeugsaamtrek voorsien en gevrees het nie? wonder Elna. As iemand haar tog maar dadelik as ’n familielid voorstel. Terselfdertyd kan sy dit nie verhelp om die meisie met ’n soort verterende nuuskierigheid te ontleed nie. Sy het so dikwels al gewonder oor hierdie Phoebe. Sy het gedink dis ’n wipstertmens, ’n bedorwe brokkie wat haar pa se geld en so ook Christopher se studietyd mors.
Een blik oortuig haar egter dat dit ’n meisie van gehalte is wat voor haar staan. Volwasse, ernstig, besinnend. ’n Diep leed sak in Elna se hart