nou ’n ding,” sê Eugene drogies, “hier is nie eens ’n stoetery op Damplaas nie!”
“Hier wás nie, seunie, hier wás nie!”
“Ag Pá!” trek Maryn los. “Vertel ons tog nou woord vir woord wie die man is en wat hy hier maak!”
“Goed,” sug oom Frederik, sy speletjie op ’n end. “Goed dan, maar jy sien, ek het nou so gedink – al die jare boer ek met koring hier in die Oos Vrystaat. Ek is een van die weinige boere wat hier net in koring spesialiseer. Op Damplaas kan ’n mens dit natuurlik doen, soos julle wel weet. Maar ek word nou moeg vir dié eensydige soort boerdery …”
Dis skielik, dink Peet. Dit het hom bra lank gekos om moeg te word. Dit is vir seker ’n rookskerm. Oom Frederik hét mos die manier om een ding met oorgawe te doen om sodoende ’n ander, groter beweegrede te verberg.
“Ewenwel,” gaan oom Frederik voort toe daar nou nie juis dawerende reaksie is nie, “ek het nou lus gekry om vir my ’n stoet Duitse vlekvee aan te skaf!”
“Simmentalers?” vra Eugene verheug, sy blou oë blink toe hy weer die heerlike skaapvleis nader trek.
“Juis, maar ek weet nie veel van die goed af nie,” erken oom Frederik.
“Ek dag oom sal in so ’n geval na die instituut op Irene gaan,” meen Peet. “Daar weet hulle mos alles van vee af.”
“O ja, maar ek wás daar. Ek het lank gesels met ’n paar van die navorsers daar. Julle weet mos ek was so ’n rukkie terug in Pretoria …?” en sy oë vee onskuldig oor die vier se gesigte.
“… e… ja, ons was bewus daarvan,” sê Peet vroom en die ander knik sedig, loer geamuseerd na mekaar.
“Nou ja, met dié geselsery kom daar toe ’n man aan – ’n vriend van een van die ander navorsers daar … ene Marcel Hoffman, soos wat julle seker kan aflei. Hy kom toe pas terug van oorsee – iewers in Duitsland, dink ek – en is toe ’n losloper …”
“Hoe bedoel Pa nou?” Dis Eugene vir wie die misterie nog nie heeltemal aan die opklaar is nie. Dit begin wel vaagweg by hom opkom dat sy pa met een van sy vele filantropiese skemas besig is.
“Ek bedoel hy het nog nie weer ’n praktyk gekoop vandat hy terug is nie en het kans gesien om my ’n tyd lank te kom help – minstens om die stoet op die been te kry. Ek betaal hom natuurlik ’n salaris wat pas by die werk wat hy sal doen.”
“O …” sê Eugene nadenkend. “Ja … Dis nie ’n slegte idee nie. Maar weet hy genoeg van Simmentalers af? Hy’s ’n veearts, geen navorser nie.”
“Nee wat, daar sal geen probleem wees nie. Hy het blykbaar in Europa net met Simmentalers gewerk, daar waar hy was, glo op ’n groot landgoed iewers. Hy sê as hy verdere hulp nodig het, sal hy met die vakkundiges op Irene skakel.”
“Wat van sy vrou en kinders?” vra Elsje. “Sal hulle tevrede wees hier op Damplaas? Ek bedoel … die Ou Huis is nie bra opgeknap nie.”
“Hm. Ons sal dit nog regsien – maar dit maak geen saak vir hóm nie. Hy is ’n wewenaar …”
Dit sink in, en ’n rukkie lank is daar stilte. Toe maak Elsje die leë borde bymekaar en Maryn trek die eetwaentjie nader om die nagereg in te skep. Dis ’n swierige konkoksie van room en gestolde poeding.
“Selina het haarself weer oortref,” sê sy. “Geen mens wat haar handewerk sien, sal ooit glo dat sy al sewentig se kant toe staan nie.”
Maar niemand reageer hierop nie. Sy kry van Elsje net ’n afwesige kopknik. Almal se gedagtes peusel aan hierdie man wat nou in die Ou Huis woon. Hy is dus weer een van oom Frederik se vele beskermlinge, en hulle het nog altyd belangstelling gewek.
Dat oom Frederik kan bekostig om filantroop te speel, lei geen twyfel nie. Damplaas se koringlande lê soos die vlakke velde van Moab – wyd en onbegrens. En soos dit beskik was, het hy in die jare sedert hy van sy pa, Sterk Freek Basson, oorgeneem het, nie soveel as drie misoeste geken nie. Hy het geërf en gewerk, en geld maak geld.
Wel, dink Peet met diepe erns, ons sal sien hoe vaar hierdie Marcel onder oom Frederik se fenomenale ontferming. Dalk beter as ék! Want diep dankbaar soos ek onteenseglik is, kan ek nie altyd verwerk dat oom Frederik besig is, wetend of onwetend, om my aan hom en sy familie te bind met bande wat nie bra eervol verbreek kan word nie. Want lief soos wat ek vir Maryn is, sou ek graag net vir ’n klein rukkie wou los wees van dit alles … Net om ’n bietjie afstand te neem en te kyk, suiwer en seker te weet dat dit goed is so … Dat ek en Maryn regtig, regtig vir mekaar …
“Nou wat,” vra Eugene skielik, “het die man in Duitsland gaan maak?”
“Ek weet nie mooi nie,” antwoord oom Frederik en steek sy pypie-na-ete op. “Soos ek maar aflei, het hy weggegaan ná die dood van sy vrou en kindjie.”
“Foei tog,” sê Elsje sag, haar pragtige oë wyd in skok en meegevoel. “Geen wonder hy wou landuit nie.”
“Is hy nog … e … treur hy nog baie?” wil Maryn weet.
Oom Frederik sit ’n rukkie, trek-trek aan sy pyp.
“Dit weet ek nou nie, kind. Miskien kan hy al daarmee saamleef. Ek sal ook nie weet nie, want … Hy is ’n stil soort mens.”
“Dis hulle wat die langste treur,” sê Maryn met soveel beslistheid dat Peet vinnig en ondersoekend na haar kyk, maar sy glimlag net half verleë en raak besig met die leë borde en lepels, stapel dit in ’n netjiese torinkie voor haar op. Toe sê sy: “As julle nou almal klaar is, kan ek en Els gaan koffie maak …”
“Nie voordat almal my motor kom bewonder het nie,” sê Peet met ’n halwe laggie en staan op. Uit die hoek van sy oog sien hy hoe die ou man se gesig sommer straal.
“A ja a,” sê hy dan ook, “en jy moet darem vir Maryn vir ’n ritjie om die dam vat vanaand voordat julle gaan slaap!”
“Goeie voorstel,” sê Peet, en slaan ’n arm om Maryn se middel. “Kom dan nou!”
Onder laggende bespiegelinge oor die voorkoms van die nuwe motor stap almal uit op die verligte stoep en af met ’n sementpaadjie wat na die motorhuis lei. Oom Frederik loop voor, en Peet kan aan die aits! in sy stappie sien hoe hy hom verlustig by die vooruitsig om uiteindelik aan Peet ’n spogwa te kan gee. Toe hy die deure oopsluit en die lig aanskakel, staan hy met swier terug sodat die jong mense kan inkom. Peet steek in sy spore vas en druk Maryn met een arm styf teen hom aan.
“Dis … net wat ek wou gehad het,” sê hy met moeite, want sy keel trek toe. Op die vaal motorhuisvloer staan sy droomwa – ’n glimmende donkerblou BMW.
Toe los hy Maryn en stap nader om die deur oop te sluit en in te klim. Hy skakel die motor aan en dit vibreer liggies onder hom soos die flank van ’n resiesperd. Hy streel met die punte van sy vingers oor die stuurwiel.
“Wil oom Frederik nie heel eerste saam met my ry nie?” vra hy aan die ou man wat met een hand op die kajuitdak afgebuk by hom staan.
“Nee,” lag hy, “nee, Peetman, dis Maryn se voorreg!”
Daarop staan hy terug en Peet leun oor om die deur vir Maryn oop te maak, en sy klim in. Peet skakel die ligte aan en trek weg. Hy ry stadig, half onseker asof hy maar pas begin bestuur het. Maar dis omdat net ’n deel van hom swig voor ’n blydskap waarvan hy eers net kon droom. Die ander deel is verstikkend bang.
Hy neem die pad wat reg rondom die groot dam loop en weer terug na die huis lei. Dis ’n pad wat gemaak is vir stadig ry en kyk – na die dam, na die voëls wat hul woonplek daar maak, na die wiegende groen van die wilgers. Maar nou is dit donker en die ligte vang net hier en daar die blink kabbeling van die watervlak.
Vasgevang in hierdie spleet in sy gemoed, kan Peet hom net nie oorgee aan die lekker van ’n veelbegeerde ding nie. Maryn sien dit, soos wat sy nog heelaand sy gedagtes sien, asof dit vir haar geteken word. Want sedert die dag toe klein Peet