Uur van die Sewester. Helene de Kock

nie kom nie,” sê Mamoesa toe sy klaar gegroet het, en sak styf op ’n kombuisstoel neer. “Sy wil so graag ’n kind hê, en nou moet sy saam met haar man na die salpetergrot toe gaan. Hulle sal heeldag daar sit. Ek het gesê hulle moet net gou-gou gaan en ’n brief saam met die geld daar sit, dan sal die toordokter mos weet wat hulle wil hê, want hy kan lees.”

      “Ou Sielas?” vra Clara ongelowig. “Maar hy kon nooit lees nie!”

      “Nee,” sug Mamoesa swaar en vou haar hande bedees op haar skoot. “Maar hy is dood. Hy het met Nuwejaar van die hoë rots afgeval. Sy voet het gegly. Maar daar is nou ’n nuwe een in die salpetergrot. Hy vat nie nonsens nie. Die mense kan nie meer met beeste betaal nie. Net met geld. Baie geld …”

      Clara kyk half moedeloos na die ou vrou. Omdat sy in dié wêreld grootgeword het, weet sy watter invloed die ou gewoontes nog onder hierdie mense het. En tog, ou Sielas was ’n goeie ou siel wat Sondae kerk toe gegaan het. Toe sy groter geword het, het Clara meermale die indruk gekry dat Mamoesa en die ander met ’n bietjie goedige spot van hom praat. Iemand wat behoort het tot ’n ou wêreld wat nie meer geheel en al ernstig opgeneem moes word nie, en na wie se kant toe nou en dan ’n bees of ’n skaap gestoot is wanneer iets goeds gebeur het. Want met die koms van die kerk en die kliniek en die wet het heelwat van sy geloofwaardigheid verdwyn … Maar ’n nuwe een wat kan lees en geld eis – baie geld – dis ’n ander saak.

      “Mamoesa,” sê sy dringend, “jy glo tog nie in die nuwe een nie?”

      “Nee, Claartjiekind,” sug die ou vrou, en haar oë sak weg tussen die baie voutjies, “maar ek is ook maar bang vir hom. Hy het baie ore. Hy het gehoor van my niggie en die baba wat sy wil hê, en toe het hy laat weet sy moet kom.” Mamoesa kyk meteens ondersoekend na haar. “Maar ek dag jy weet dit mos. Daar kom elke Sondag busse vol mense van Johannesburg en Soweto af om by die grot briewe met geld te los. In die briewe sê hulle dan wat hulle graag wil hê. Sefanja se oom het anderdag tien rand onder ’n klip by die grot se bek gelos saam met die naam van die perd wat moet wen …”

      Clara gaap haar aan. “En het die perd gewen?”

      “Ja, dit lyk my die nuwe man het nie net hier in die berge ore en oë nie …”

      Hier gaan dinge in die berge aan, het Alfons gesê. ’n Rilling trek stadig langs haar rug af, en sy snak effens na haar asem.

      “Mamoesa!” sê sy dringend, “Mamoesa, jy moet na my luister …”

      Sy gaan sit plat op die vloer voor die ou vrou soos dikwels in haar kinderjare wanneer sy ’n storie wou hoor, en ook later na haar ma se dood, toe sy troos wou hê. Sy vertel alles. Van Alfons wat met ’n skietwond hier aangekom het en nie wil hê ’n siel moet daarvan weet nie. En van sy stories oor die dinge in die berge. Die ou vrou sit geskok en luister, haar vingers gryp en los mekaar in haar breë skoot.

      “Auk!” sê sy oplaas met ’n skud van haar kop. “Dis lelike dinge dié!”

      Ook sy ken vir Alfons sedert sy seuntjiedae, en Clara weet dat sy daarop kan staatmaak dat sy nie ’n woord na buite sal laat glip nie. Ook maar goed dat haar niggie juis vandag nie saamgekom het om te kom help opruim nie. Sy en Mamoesa sal self inspring en die plek weer leefbaar maak. Gelukkig het baie van haar erdewerk gisteraand verkoop en is sommer deur die nuwe eienaars huis toe geneem. Die meeste van die ander is deur geskenkwinkels van omliggende dorpe opgekoop en sal later gehaal word. Sy het selfs ’n groterige bestelling uit Johannesburg gekry. Nee, sy kan darem nie kla oor gisteraand nie. Wat haar kuns betref, was dit ’n groot sukses. Sy is nog net nuuskierig om te sien wat die kunsrubrieke gaan sê. Maar dit verskyn gewoonlik eers ná die naweek.

      Hulle is pas klaar toe Barry met ’n breë glimlag daar aankom. “Raai wat het ek vir jou gebring?” groet hy hande agter die rug.

      Sy kyk op in sy sonbruin gesig met die laggende oë en breë snor en kry lus om saam te speel. Barry was altyd ’n vrolike pretmaker; so onthou sy hom mos.

      “Wel,” sê sy skewekop, “dis óf ’n sak vol goud óf ’n uitnodiging na die koning se bal!”

      “Amper,” antwoord hy skalks. “Want ’n foto soos dié kan rêrig na die een of die ander lei. As jy nie ’n skoonheidswedstryd wen nie, sal jy wel vir seker raakgesien word, meisiekind!” Hy haal ’n koerant agter sy rug uit en vou dit teatraal voor haar oop. Haar foto is boaan die sosiale bladsy met ’n kort byskriffie wat sê dat sy gisteraand ’n geslaagde uitstalling van haar werke by haar huis gehou het. Dis ’n baie mooi foto van haar én van drie van haar groter potte. Sy lyk stralend en vol selfvertroue.

      “Hm …” sê sy effens verleë en loer na Barry. “Dié man het ’n slag met ’n kamera. Ons hoop nou maar net die verslaggewer is ook so genadig in die kunsrubriek!”

      Nog voordat sy mooi wis wat hy gaan doen, steek hy ’n hand uit en vou dit om haar ken, trek haar sag nader en soen haar vol op die mond.

      “So ja, nou het ons mos behoorlik gegroet ná al die jare. En Clara, ek is seker dit sal maklik wees om genadig te wees, want die kunstenares is só mooi!”

      In sy oë lees sy die ou gawe vriendskap en ’n nuwe bewondering wat haar warm om die hart vat.

      “Kom ons gaan drink koffie daar onder die populiere waar my pa altyd gesit en skilder het. Ek het ’n paar tuinstoele gekoop spesiaal vir die plek. Ek wil nog ’n patio ook uitlê met plat klippe …” Sy roep na Mamoesa om koffie te bring en stap vooruit na die sitplek onder die vergelende bome, die koerant liggies tussen haar vingers. Sy kyk laggend na Barry toe hulle gaan sit.

      “Clara,” sê hy sag, “jy moet my nie te ernstig opneem nie. Ek is maar net ’n man wat met ’n skok ontdek het dat ’n ou skoolvriendinnetjie wat kon skree dat die berge antwoord gee as ’n mens haar terg, ontpop het in ’n skoonheid wat jou asem wegslaan.”

      “Dis baie lekker om julle almal weer te sien, Barry.”

      “Almal?”vra hy skerp.

      “O, vir jou en Janus, natuurlik. En ek sal seker nog van ons ander ou skoolvriende ook raakloop.”

      “Hm … Seker ja.”

      Mamoesa bring die koffie en dis of die gesprek nog lekkerder vlot. Hulle gesels oor die ou dae, oor Barry wat al ’n hele rukkie lank saam met sy pa op Kruin boer. En oor eerskomende Saterdagaand …

      “Dis nou nie die koning se bal nie, maar wat, die Riemlandse jagvereniging kan net so ’n lekker opskop reël,” sê hy. “Kom saam met my, toe!”

      “Goed,” knik Clara. “Van jag gepraat,” sê sy sober, “ek was gister laat teen die hang uit en het drie skote gehoor. As jy aan die jagvereniging behoort, is jy seker die entoesias?”

      ’n Klein laggie lig sy een mondhoek, en hy skud sy kop skaars merkbaar. “Byna almal hier rond behoort aan die jagvereniging. Ek het ook die skote gehoor. Ek vermoed dit was seker ou Janus. Hy trek van tyd tot tyd los op die rooikatte wat sy vee so vreet.”