Die skep van karakters is een van die lekkerste en interessantste aspekte van skryf, en ek volg gewoonlik ’n spesifieke ritueel daarmee wat onderskei tussen hoof- en newekarakters. Hoofkarakters sluit die protagonis(te) en ander belangrike mense in wat ’n groot invloed op die storie sal hê, terwyl newekarakters dié is wat dikwels net vir ’n paar bladsye hul verskyning maak.
Aan hoofkarakters bestee ek baie dinktyd, want elke aspek is fiktief, van hul voorkoms tot hul name en agtergrond. Ek kan byvoorbeeld hoegenaamd nie begin skryf voor ek tevrede is met hul naam en van nie, en sal dikwels ure met ’n telefoongids deurbring om moontlikhede te soek.
Karakters se agtergrond is net so belangrik. Al gebruik ek niks daarvan in die verhaal self nie, wil ek presies weet waar ’n karakter vandaan kom en sal weke lank daaroor nadink, tot ek seker is ek weet wat die genetiese en omgewingsfaktore was wat hulle gevorm het.
Newekarakters word aansienlik anders gehanteer. Omdat die meeste van hulle tydens die skryfproses self opduik, sal ek dikwels ’n eienskap van iemand wat ek ken, gebruik om die skeppingsproses te bespoedig – die voorkoms, naam, maniërismes, beroep of gewoontes, enigiets wat kan help dat ek die karakter vinniger in my geestesoog kan “sien”.
Bennie Griessel was só ’n karakter.
Sy voorkoms is losweg gebaseer op een van die slimste (en mees omstrede) speurders wat my in my navorsing vir Feniks gehelp het, die destydse speurder-sersant Jeff Benzien van Moord en Roof in Kaapstad. Bennie se naam het ek geleen by wyle mnr. Ben Griessel, my waardige, wonderlike aardrykskunde-onderwyser aan die Hoërskool Schoonspruit op Klerksdorp. Waarom? Want die naam het eenvoudig perfek by Bennie gepas.
Die probleem was dat my nuutgeskepte Bennie Griessel eenvoudig geweier het om ’n newekarakter te bly. Deur die loop van Feniks het hy al hoe meer ’n katalisator geword, ’n figuur wat dinge om hom laat gebeur, totdat hy stelselmatig daarop aangedring het dat ek hom as hoofkarakter moet sien.
Toe Feniks klaar geskryf is, het ek reeds geweet dit is nie die laaste van Bennie nie. Die een of ander tyd sou hy sy eie boek moes kry.
“Die perfekte moord” was ’n soort oefenlopie, om net weer my verhouding met Bennie te hernu, voor ek hom ’n jaar later een van die protagoniste van Infanta gemaak het.
1
Hulle skiet haar uit speurder-sersant Fransman Dekker se arms uit.
Natalie Fortuin staan langs haar deurmekaar lessenaar, ’n mooi bruin vrou tussen hoë staalrakke wat tot barstens toe volgepak is met tweedehandse motoronderdele. Sy knoop haar bloes stadig en doelbewus oop. Haar skewe glimlag is ’n uitnodiging en ’n uitdaging. Haar vel blink, ’n fyn sweet op haar borste, geen onderklere nie. Sy gee ’n tree vorentoe en leun teen hom aan en sê in haar heuningstem: “Jy’s mooi groot, Dekker … Het jy ’n groot geweer ook?”
Hy sit sy hand op haar kaal skouer, sy mond droog, hy weet nie of hy haar wil keer of nader trek nie en dan skiet hulle haar. Hy sien die klein ronde gaatjie bo haar linkeroogbank, hy sien hoe sy van hom af wegval, hy hoor die skoot iewers regs agter hom, buite, dalk vyftig, sestig meter weg. Hy weet sy is dood nog voor sy teen die lessenaar val en dan op die betonvloer neersyg. Hy staan net daar, versteen, verstom, hy weet nie hoe lank nie, en dan hardloop hy en hy trek sy dienspistool uit die leerskede aan sy gordel en sy kop probeer die ding verstaan.
As hy by die kantoorgeboutjie se deur uitkom, slaan ’n koeël teen die kosyn vas en hy duik en rol, en skiet in die rigting waarvandaan die skote kom. Hy kry skuiling onder ’n kaalgestroopte Toyota Corolla, sy oë soek na hulle, die wrakwerf bied ’n duisend skuilplekke tussen die opgestapelde motorkarkasse.
Hy lê, luister, kyk, maar nou is alles stil. Hy trek sy selfoon uit sy sak uit, hy wil Bellville-stasie bel vir rugsteun. Hy hoor al hoe dit lui as hy onthou Natalie Fortuin is halfkaal. Hoe gaan hy dit verduidelik? Hy beëindig die oproep, besef vir die eerste keer dié ding is ’n bietjie van ’n gemors. Hy hoor motordeure klap, ’n kragtige enjin, dáár, van waar hulle geskiet het. Hy spring op, hardloop gebukkend, pistool in die hand, tussen die stapels staal deur. ’n Grys BMW X5 ry daar anderkant, deur ’n nou gang van wrakke, die agterwiele skiet klippe teen die leë kardoppe.
Hulle gaan wegkom. Hy steek vas, draai om, hardloop na sy eie motor toe. Dit staan by die kantoorgeboutjie, langs Natalie Fortuin se rooi Chevvy Corvette. Hy sal hulle nie kan voorkeer nie, maar hy sal hulle kan agtervolg, as hy gou maak. Hy kyk hek se kant toe, sien hoe hulle uitjaag. Hulle draai regs, in Stikland se rigting en dan is hy by sy polisiemotor, ’n wit Opel. Hy druk die pistool in sy drasak, grawe met sy linkerhand vir sy motorsleutels, steek sy regter uit na die deurhandvatsel en dan sien hy die foto, teen die deur se ruit met ’n strepie kleefband vasgeplak. Hy steek vas.
Dis hy en Natalie Fortuin.
Hy trek die foto los van die venster, staar met ongeloof daarna. Dit is nóú geneem, daar binne. Dit wys hoe hy staan, met ’n hand op die skouer van ’n uitlokkende, semi-ontklede Natalie Fortuin en uit hierdie kamerahoek lyk die uitdrukking op sy gesig na suiwer wellus. Geen twyfel dat dit hy is nie: Die profiel daarop is onmiskenbaar Fransman Dekker, sy wit pa se Galliese neus en breë skouers, sy bruin ma se wye mond en swart krulhare.
Hy hoor die BMW se enjin vervaag, hy leun teen die Corvette, hoor hoe sy hart teen sy borskas hamer, blaas sy asem stadig en lank uit, want dit is die oomblik dat hy weet dié ding is ’n fokop.
* * *
Hy staan op die plek van waar hulle die foto geneem het – ’n smal ruimte tussen rakke met vergassers en karligte en klosse en aansitters, die opening na die lessenaar se kant toe net groot genoeg vir die lens om hom en die vrou te vind. Dit neem hom ’n rukkie om al die implikasies te verreken: Hulle het hier vir hom gestaan en wag, kamera in die hand. Wat beteken hulle het tien teen een geweet Natalie Fortuin gaan die Bellville-stasie bel en spesifiek vra om met sersant Dekker te praat. En met daardie diep stem vir hom sê: “Ek’s die owner van Fortuin 500 Auto Spares and Scrap Yard en hier’s ’n syndicate wat hulle gesteelde karre wil kom smous. Ek hoor jy’s ’n straight cop.”
“Ek is,” het hy gesê.
“Nou kom alleen, dan gee ek jou wat ek het.”
Hy moes nie. Die regte ding was om vir sy baas, superintendent Cliffie Mketsu, te gaan sê. Prosedure is om saam met sy skofvennoot te kom, maar hy het nie. Hy wou die saak self oplos, hy wou die krediet kry. Want hy’s “té gedrewe”. Dit is wat Crystal vanoggend gesê het. “Jy’s té gedrewe, Frans. Ék is jou vrou. Ek het ook reg op jou tyd. Maar ek sien jou nie meer nie.” In twee jaar se getroude lewe was dit die ergste wat hulle nog baklei het en dit was hoekom hy hom nie dadelik teëgesit het toe Natalie Fortuin met haar “Jy’s mooi groot, Dekker”-dinge begin het nie.
Hy het ingekom en nie eens gewonder hoekom hier niemand anders is nie, net die vol vrou in haar wrakwerf-kantoortjie wat van die begin of met hom gespeel het. Terwyl iemand hier gestaan het met ’n kamera, na alles geluister het en net op die regte tyd die foto geneem het, en toe skiet hulle haar. En terwyl hy buite onder die Corolla-wrak lê, het hulle die foto uitgedruk en teen sy kar loop plak en dit maak nie sin nie.
Hoekom? Al dié moeite, al dié beplanning? Vir wat?
Dis ’n fokop, en dit maak nie sin nie.
Hy sien die foto in sy hand bewe. Hy sal homself moet regruk. Hy’s Fransman Dekker, hy kan dié ding uitsorteer.
* * *
Hy ry na die SAPD-kantore in Voortrekkerstraat en hy het ’n oorweldigende begeerte om Crystal se stem te hoor. Hy bel haar op die selfoon.
“Ek kan nie nou praat nie, Frans,” sê sy, vanoggend se baklei nog in haar stemtoon. Sy is seker in ’n vergadering. Dit is al wat hulle by Sanlam se reklame-afdeling doen. Vergader van agt tot vyf.
“Ek wou net sê ek is jammer.”
Hy weet sy het nie ’n verskoning verwag nie. Sy bly ’n oomblik stil en dan sê sy: “Ek is ook jammer. Jy weet hoe lief ek vir