en dié wat eenkeer uit was, het nie weer teruggekom om te vertel nie. Vir hulle het die lewe op daardie ouderdom eers werklik begin.
“Is dit wat sy gesê het, Isa?” vra Gerrit, en daar is ’n vreemde uitdrukking op sy gesig.
Hy kyk stil na Nina se ou plooigesiggie en hy voel so klein en onbekwaam, want hierdie ou mensie het nou net vir hom haar kosbaarste besitting gegee en hy het geen benul wat hy daarmee moet maak nie.
“Goed . . . ons sal jou saamneem. Jy behoort ons nie te veel op te hou nie. Jy is mos darem aan ontberings gewoond,” sê Gerrit en trek sy hand los uit hare. “Die meisiekind kom darem uit ’n beskaafde wêreld. Sy behoort gou weer die dinge aan te leer. Willem, gee vir Nina van die krale,” beveel hy. Hy draai glimlaggend na Isa. “Sê vir haar ek het nie bokke om haar mee te betaal nie.”
Isa tolk vir Nina en sy knik goedkeurend.“Ek is al te oud vir bokke. Hierdie mooi goed sal my altyd aan my Isa laat dink. Hulle . . . is darem nie so mooi soos jy nie,” sê sy sag en druk Isa teen haar vas.
Isa se arms gaan om haar en dan ruk ’n droë snik uit haar liggaam. “Jy is al ma wat ek ooit gehad het, Ma-Nina. Ek is so lief vir jou. Ek sal eendag my eerste dogtertjie die naam Nina gee en ek sal haar vir jou kom wys wanneer ons almal by die voorvaders is,” snik Isa saggies.
Gerrit en Pieter staan verleë totdat Nina omdraai en die krale in haar twee hande vat. Gerrit vou haar hande vas om die krale en so beklink hy onwetend ’n baie rare huwelik.
“Jy moet my net terugvat tot naby die hut en jou goed kry en dan kan jy terugkom na jou man toe. Ek sal aan die ander verduidelik soos ek goeddink,” sê Nina.
“Ek vat haar net terug en dan kom ek weer. Julle kan solank voortgaan. Ek sal julle laer af kry. Julle loop mos reg suid?”
Isa glimlag vir Gerrit, vat dan Nina se arm en verdwyn agter die paar bome in.
3
Gerrit het amper bly geword, want teen die aand is daar nog geen teken van die vreemde meisiekind nie. Diep in sy hart hoop hy regtig dat sy nie meer gaan opdaag nie. Wat op aarde gaan hulle met haar aanvang? Hulle gaan nog maande in die veld wees.
“Hoe lyk dit dan of ons vondeling nie meer gaan opdaag nie?” sê-vra Pieter toe hulle later om hul uitgebrande vuurtjie sit. Die draers en ook Willem en Jantjie het lankal tot ruste gekom.
“Eienaardige skepseltjie!” sê Gerrit en tussen hom en Pieter is nie veel meer woorde nodig nie.
“Ja, ’n mens kan niks anders doen as om haar saam te neem nie,” antwoord Pieter en gooi ’n stokkie in die vaal assies.
“My gewete sou my nooit met rus gelaat het as ons haar hier gelos het nie,” sê Gerrit en staar ver voor hom uit.
Hulle hoor haar glad nie aankom nie. Die skrik slaan koud teen Pieter vas, en sy hand soek vinnig na sy geweer toe sy skielik op haar stadige, afgemete manier hier agter hom praat.
“Ma-Nina is veilig.” Sy haak die velsak wat oor haar skouer hang af en laat dit op die grond sak, en dan gly die karos ook van haar skouers af en kom lê in ’n hopie by haar voete.
Gerrit staan op en skielik is almal ongemaklik. Wat gaan hulle met hierdie vreemde, amper wilde mens maak?
“E . . . daar is nog koffie. Wil jy ’n bietjie hê?” sê hy sommer die eerste gedagte wat in sy kop kom.
“Koffie?” Isa se stem is vraend.
“Ja.” Pieter staan op en gooi vir haar in en sy stem is vriendelik. “Kan jy nie meer onthou hoe dit smaak nie?” Hy gooi vir haar baie suiker in en hou die beker na haar toe uit.
Isa proe-proe ongemaklik daaraan, maar dan oorwin die soetigheid en sy drink dit stadig en onhandig.
“Ons moet maar gaan inkruip,” sê Gerrit. “Ons moet vroeg roer.”
Isa bekyk hulle stil onderlangs. Die een is groot en sy hare en baard is swart en dit is haar man! Sy kan nie meer sy naam onthou nie. Sy sal môre weer vir hom vra wat dit is. Die ander een is kleiner en skraler en hy het wit hare, amper soos hare, en ook blou oë. Dit is vir haar vreemd dat Nina hóm nie uitgesoek het om haar man te wees nie. Dit is seker maar omdat die ander een die leier is, ’n mens kan dit sommer aanvoel.
Isa kyk skaam weg toe Gerrit vraend na haar kyk. Hy is groot en sterk en sal mooi na haar kyk, het Nina gesê. “Julle sal groot, sterk kinders hê wat eendag na julle sal kan kyk wanneer julle oud is.”
Die mans rol hulle in hul komberse toe en Isa is genoodsaak om haar karos oor haar te gooi en ook te gaan slaap.
Isa is vergete al wakker toe die mans eers roer. Sy lê egter maar doodstil, want sy het geen benul wat hulle nou van haar verwag nie.
Pieter begin vuur maak. Isa sit regop en trek haar bene op, vou haar arms daarom en sit hulle doodstil en bekyk.
Pieter beduie liggies met sy kop in haar rigting en Gerrit loer onderlangs na haar. Wat sou tog in daardie deurmekaar kop aangaan? Mensig, maar die dingetjie is vuil en stink behoorlik windop! “Kom eet, hier is nog van gisteraand se kos oor,” nooi Gerrit toe sy hulle net doodstil sit en bekyk.
Isa kom versigtig nader, asof sy bang is hulle sal haar bevlieg as sy te naby hul kos kom. Gerrit gee vir haar ’n stuk vleis aan en sy verskeur die vleis met haar tande soos ’n dier. Sy drink weer koffie en vandag smaak dit al lekkerder as gisteraand.
“Wat is jou regte naam?” vra Gerrit en kyk haar reguit aan.
“Isa.”
“Isa wie?”
Sy frons en kyk hom onbegrypend aan.
“Is Isa die naam wat jy gehad het toe jy nog in Holland was?” vra hy dan en hy kan sien dat dit darem nou by haar registreer. “Nee . . . my naam was . . . e . . .” Sy dink eers ’n bietjie. “Anna . . . Anna den Hoon. Ma-Nina het my Isa genoem. Isa beteken ‘mooi’!” Gerrit moet sy kieste vasbyt om nie te lag nie. Die vuil, verwaarloosde dingetjie met die deurmekaar hare en lang, vuil naels is allermins ’n pluimpie vir haar naam.
Isa drink haar koffie, staan dan op en stap die veld in.
Pieter kyk hulpsoekend na Gerrit. “Ons sal die vroumens moet bad, jong,” sê hy vies.
“Hier is nie genoeg water nie. Ons sal maar net moet uithou totdat ons uit hierdie woestynagtige deel is en iewers genoeg water kan kry,” sê Gerrit en sug beswaard.
Isa kom eers terug toe hulle al klaar opgepak het. “Watter koers stap julle?” vra sy toe sy haar velsak optel.
“Nog steeds reg suid,” sê Gerrit en Isa knik.
Sy verdwyn later weer tussen die bome en Gerrit raak bekommerd.
“Waar sal die meisiekind wees?” vra hy heelwat later vir Pieter toe daar nog geen teken van haar is nie.
“Ek weet nie, maar ek dink nie ons twee gaan so gelukkig wees om van haar ontslae te raak nie. Sy gaan soos klitsgras klou tot in die Kaap en nugter weet wat ons daar met haar gaan doen,” sê Pieter ietwat moedeloos.
“Ons kon haar tog nie hier los nie. Hoe wil jy dan nou maak of dit ek was wat haar wou saambring?”
Pieter lag en klap Gerrit joviaal op die skouer. “Gelukkig is sy jou probleem. Die ou vrou het haar vir jou gegee. Jy het nou ’n mooi wit diensmeisie,” sê hy laggend en moet dan vinnig koes toe Gerrit ’n hou na hom mik.
Teen middagete kom sluit Isa haar net so stil weer by hulle aan. Uit die velsak haal sy ’n klomp bessies en wortels en sit dit selfvoldaan voor Gerrit neer.
“Kan ’n mens dit eet?” Gerrit kyk vies daarna.
Isa glimlag en tel dan ’n hand vol op en druk dit in haar mond om vir hom te wys dat dit nie giftig is nie.
Gerrit voel warm onder sy kraag toe sy onderlangs vir hom glimlag en te meer nog toe Pieter ongeskik proes van die lag.
Isa