wanneer die huwelikseremonie verby is, dan kom vat hy die vrou na sy hut toe. Die vrou gaan nooit uit haar eie daarheen nie. Sy sal dus maar geduldig moet wag totdat haar bruidegom haar kom vat. Hulle het natuurlik ook nie nou ’n hut nie. Sy weet nie wat hy nou gaan doen nie. Sy sal maar net geduldig moet wag.
“Vertel ons meer van jouself,” sê Pieter en skuif die ketel oor die vlamme toe hulle die aand kamp opgeslaan het en die veld rustig om hulle word.
Isa praat al vinniger en nie meer so afgemete nie. Sy glimlag breed. “Wat wil julle weet?” vra sy en Gerrit kan hom verstom aan die selfvertroue van die wilde meisie. Sy leun gemaklik teen die boomstam agter haar en haar stem is lui.
“Vertel vir ons van jou kinderdae in Holland,” stel Pieter voor.
“Ek sukkel ’n bietjie om daardie dae goed te onthou. Dit voel so ver.” Sy dink eers ’n bietjie en hulle kan sien hoe sy haar inspan om haar gedagtes meer georden te kry. “Ons was in die weeshuis. Ons was tien meisies in een kamer . . . en ons het op . . . beddens geslaap . . . Hulle het hoër as die grond gestaan.”
Gerrit en Pieter luister aandagtig terwyl haar gedagtes stukkies en brokkies ver uit die verlede gaan haal. Sy vertel van die bootreis, die vrees vir die storm en dan die dae waarvan sy baie min weet. Die heerlike, kommerlose dae by die Ounistam en haar liefde vir Nina straal soos ’n lig uit haar vertellinge uit, en die blou oë is skielik hartseer en vol verlange na die maer, plooierige maar baie geliefde mens.
“Ek moes haar nie nou alleen gelos het nie.” Isa vee met ’n vuil hand die blink traan van haar wang af.
“Dit is beter so. Jy sal dit eendag insien. Nina het verstaan dat jy nie met Gao wil trou nie,” verduidelik Gerrit en iets in sy stem laat Isa glimlag en begrypend knik.
“Ek verlang net na Ma-Nina. Sy is al ma wat ek ooit geken het. Ek . . . was so lief vir haar.”
Gerrit kyk ongemaklik na Pieter. Daar is ’n hartseer trek op Pieter se gesig. Arme kind! Hoe dankbaar is sy nie vir die ou klein en onbenullige dingetjies in die lewe nie. Hoe wreed gaan sy nie dalk ontnugter word in die beskaafde wêreld nie.
Die gesels het Isa na Nina laat verlang en sy is die res van die aand stil. Sy skeur stukke van die vleis wat Gerrit vir haar aangee met haar tande af. Hy hou sy mes na haar toe uit, maar sy kyk hom net onbegrypend aan en gaan dan aan waarmee sy besig was.
Gerrit sug moedeloos en kerf vir hom ’n paar stukke van die vleis. Hulle sal beslis aan haar maniere moet werk voordat hulle in die Kaap kom. Hy sal haar egter eers nog ’n paar dae kans gee en haar stadig inbreek. Vanaand is sy nog te vol hartseer en verlange om iets te leer.
Isa verdwyn soggens vroeg en sluit haar soms eers weer in die aand by hulle aan. Hulle aanvaar dit maar so. Hulle moet meer as ’n week lank egter uithou voordat hulle ordentlike water kry om Isa te was.
Die gat wat Willem grawe, is by syferwatertjies en gou-gou is die gat vol. Nadat hulle die bottels volgemaak het, skep die mans vir hulle ook waswater uit.
“Isa!” Gerrit besluit net daar en dan dat dit tyd is vir Isa se eerste skoonmaaksessie. Bad is nog nie moontlik nie, maar was wel!
“Ja?” Isa kom staan langs hom.
“Kom was jou,” gebied hy. “Ons het reeds die waterbottels gevul. Jy kan jou maar hier was.”
“Hoekom?” Sy kyk vies en baie vererg na hulle.
“Omdat jy vuil is! Kyk net hoe lyk jy!”
Isa kyk af na haar velrok en dan op in Pieter se laggende oë. “Jou gesig lyk soos die grond en jou arms en bene ook. Was jou ordentlik. Sodra ons eendag by groter water kom, kan jy bad.” Gerrit klink kwaai en asof hy verwag dat sy bevele uitgevoer sal word.
“Nee, ek gaan nie! Ek het geswem toe ons laas by die see was en Ma-Nina het altyd my hare gewas sodat dit wit kan wees en nie rooi van die stof nie.”
“En wanneer laas was dit?” vra Pieter geskok.
“Seker ’n jaar terug,” sê Gerrit sarkasties.
“Nie baie lank voordat julle daar aangekom het nie . . . dalk twee, drie weke,” sê sy verontwaardig.
Gerrit gooi sy kop agteroor en lag skertsend.“En dit, muishond, moet seker al twee maande gelede wees!”
Isa besef dat hier moeilikheid gaan kom en probeer by hom verbyspring, maar hy is te vinnig vir haar en gryp haar aan haar arm.
“Pieter, gaan haal seep en ’n lap en bring sommer my handdoek,” gebied Gerrit en sleep solank vir Isa nader aan die gat met water.
Isa skop en gil en byt na Gerrit, maar hy is te sterk vir haar. Pieter is gou terug met die lap en seep en baie gewillig om deel van hierdie span te wees.
“Ek sal haar vashou en jy kan haar was,” sê Gerrit en vat haar twee arms stewig agter haar rug vas.
Pieter smeer die lap met seep en dan was hy die vuil gesiggie dat die skuim so staan terwyl Isa luidkeels gil.
“Hou op skree! Ek smeer die seep in jou mond,” dreig Pieter. “Was nou eers haar bene, dan sal ek haar arms een-een vir jou aangee.”
Isa skop Pieter voor sy bors dat hy agteroor val.
“Jou satanskind!” sê hy en gryp weer haar een been vas. “Hou daardie ander been vas, Gerrit. Sy is erger as ’n donkie.”
Gerrit gaan sit plat en trek Isa voor hom neer sodat hy sy een been oor hare kan sit en dit so vaspen, terwyl hy nog haar arms stewig vashou. Toe haar bene klaar gewas is, laat Gerrit die arms een-een los.
Isa staan vies weg toe hulle haar loslaat en skud dan haar lyf soos ’n hond wat van die nattigheid ontslae wil raak.
Gerrit gee laggend pad toe sy skielik grommend op hom afstorm. Pieter dink nog hy is onder haar hande uit, toe gooi sy hom met ’n stuk hout tussen sy blaaie dat hy so hik.
Gerrit, wat sy waaksaamheid ’n oomblik verslap en skaterend lag toe sy vir Pieter raak gooi, keer magteloos van die lag toe sy hom skielik bespring en klouend en krappend aanval.
“Piet, kom help! Hierdie wilde vroumens gaan my vermoor!” skree Gerrit.
“Nee wat, dankie, ek het my beurt gehad. Sy het my longe by my mond uitgegooi,” sê Pieter ongevoelig en hardloop terug na hul kampplek toe.
Gerrit gryp vinnig haar twee hande vas en hou haar ’n armlengte van hom af weg.
Hy is egter nog so slap van die lag dat sy losruk en hom weer dreigend aanval.
“Hou op! Jou wildewragtig! Jy móét mos bad! ’n Mens ruik jou windop.”
“Gmf!” Isa snork verontwaardig. “Dink jy dalk julle stink nie? Ma-Nina het ook gekla en gesê sy weet nie hoe ek dit gaan hou nie. Julle ruik aaklig!”
“Goed, dan stink ons vir mekaar. Maar as jy jou in die vervolg self bad, dan sal ons dit nie hoef te doen nie.” Sy stem is egter nog vol lag.
Isa ruk haar hande los en stap vererg weg. Hy sal hom wat verbeel om te sê sy ruik sleg! Die reuk wat aan hulle klou, gee haar behoorlik kopseer.
“Kom, ou aapstert!” Pieter hou die beker koffie versoenend na haar uit en sy oë glinster ondeund. Sy het gou weer haar smaak vir koffie teruggekry en Pieter buit hierdie ou swak puntjie nou maklik uit.
Isa kom nader en glimlag effens toe sy die beker koffie vat en eenkant gaan sit.
“Jy lyk beter, jong. ’n Mens kan nou glad nie sien dat jou vel regtig witter as dié van die spul Ouni’s is nie,” terg hy.
Pieter braai vir hulle vleis en voordat Gerrit hare vir haar aangee, sny hy dit eers in kleiner stukkies.
“’n Mens skeur nie die vleis met jou tande nie, Isa. Jy sny dit so met ’n mes stukkend en dan eet jy dit met ’n vurk.” Gerrit beduie oordrewe. “Onthou jy nog? Hierdie ding is ’n mes en daardie een is ’n vurk.”
Gerrit