en … wel, hy is ’n moeilike man.”
Sophia glimlag.
“Ek sien vir enige Van Wyngaardt kans, Philip. Julle is harde, gewetenlose mense, maar moet my nie onderskat nie. Twintig jaar lank het my broers my en die huis as vanselfsprekend aanvaar, maar nie meer nie. Nou is ek vir die eerste keer in my lewe net Sophia van Wyngaardt. Ek sal net so hard terugbaklei as wat julle dit kan doen.”
Philip staan op en haal sy skouers liggies op.
“Ek dink nie daar is iets verder te sê nie. As dit Tante se goedkeuring wegdra, sal ek tog graag nog ’n paar dae hier wil bly.” Hy glimlag skeef. “Net om van al die ou dinge afskeid te neem. Oor twee weke is dit Kersfees en … wel … ek hoop dat ons almal vir oulaas nog hier op Rust der Vrede saam kan wees … soos in die verlede.”
Sophia glimlag en haar gesig versag.
“Jy is ’n goeie seun, Philip. Miskien het ek jou onderskat; ek weet nie. Dit sal jammer wees as dit die geval is.”
Hy grinnik ietwat verleë.
“’n Mens kan nie altyd reg wees nie, Tante.” Hy groet Engela met ’n knik van die kop, gee Sophia ’n piksoentjie op haar voorkop en stap dan uit die eetkamer.
Daar is ’n lang stilte waarin Engela dit nie durf waag om na haar tante te kyk nie. Sy weet die seer lê nog te vlak in haar oë.
“Jy moet nie treur nie, Engela,” sê Sophia sag. “Rust der Vrede sal in goeie hande wees, en jy sal nog altyd welkom wees hier.”
Engela haal diep asem.
“Maar u sal nie meer hier wees nie, Tante.”
Sophia lag sag.
“Ek sal nader aan jou en jou ma wees, kind. Ek gaan vir my ’n klein huisie op Kroondal aanskaf, en dan kan jy en jou ma by my kom woon.” Sy sug diep. “Julle was nog altyd die enigste van die familie vir wie ek regtig omgegee het.”
Engela kyk verras op. “Gaan u Kroondal toe? Dit sal wonderlik wees! Mamma sal in die wolke wees oor die nuus!”
Sophia glimlag. “Solank julle my net nie verwyt oor ek Rust der Vrede verkoop het nie.”
Engela gaan op die stoel langs Sophia sit.
“Natuurlik nie, Tante. Ons weet mos hoe dit met u gegaan het. Ons het self al swaargekry, en ons gun u hierdie uitkoms.” Sy kyk weg. “Vir Mamma het hierdie plek net hartseer herinneringe.”
“Maar nie vir jou nie, Engela. Jy het Rust der Vrede lief … nie die Van Wyngaardts nie. Dis ’n baie groot verskil.”
Engela dink lank na oor wat Sophia gesê het. Dis waar, sy het Rust der Vrede lief al was sy nooit deur die ander familie hier verwelkom nie. Sy het hulle net verdra ter wille van die ou huis en sy lang geskiedenis waarvan sy haar deel gevoel het. Dit was haar anker in haar onsekere bestaan; dit was haar enigste skakel met haar vader wat sy nooit geken het nie.
Die volgende oggend gaan Engela ’n ent stap met die pad waarlangs ’n verwaarloosde laning bome geplant is. Die atmosfeer aan die ontbyttafel was gespanne en onaangenaam. Tant Sophia het rustig haar gang gegaan asof daar niks gebeur het nie, en net Philip het hoegenaamd op haar grappies en geselsery gereageer.
Alfred het al sommer voordag sy goed ingepak, in die motor geklim en teruggery Pretoria toe. Eunice en hy het tot laat die vorige nag gestry. Sy wou bly om te sien of daar nog iets te red is, maar Alfred het genoeg gehad. Hy het die skokkende nuus van die verkoop van die huis met ’n tevrede glimlag aangehoor en gesê hy hoop hulle venyn en nydigheid sal nou eindelik end kry.
Klein Lodewyk en die tweejarige Yvette het ook hulle knorrige moeder vroeg uit die vere gejaag, en Eunice was in ’n nare bui toe sy vir ontbyt kom aansit het.
Cornelius en Suzanne het aangekondig dat hulle van plan is om nog ’n week op Rust der Vrede te vertoef. Hulle sal daarna ’n week lank huis toe gaan en dan weer vir die Kerstyd en Nuwejaar terugkom. Dit het gelyk asof hulle ’n geheim deel wat hulle aan niemand anders wou oorvertel nie.
Engela voel diep ongelukkig oor die onenigheid in die familie terwyl sy na die groot hek toe aanstap. As hulle bymekaar gestaan het, sou Rust der Vrede nog aan hulle behoort het.
Sy kyk op toe sy die motor onder in die straat voor die hek sien stilhou. ’n Paar sekondes later kom ’n man in haar rigting met die laning opgestap. Sy bly half in die skaduwee van een van die groot populierbome staan en hou hom dop terwyl hy nader kom.
Hy is nog redelik jonk, so om en by dertig, en sy hare is ’n ligte bruin. Sy modieuse liggrys pak is onberispelik en hy skep die indruk van gemaklike, kalme selfversekerdheid.
Hy steek ’n oomblik vas toe hy haar gewaar en kom dan glimlaggend nader.
“Goeiemôre … e … juffrou?”
Engela glimlag.
“Engela van Wyngaardt,” stel sy haarself voor. Sy hou van sy wakker groen oë en innemende glimlag.
Net ’n oomblik lank lyk dit asof daar ’n skaduwee oor sy gesig verskyn, en dan glimlag hy weer.
“Aangenaam, juffrou Van Wyngaardt. Ek is Armand de Savoye.” Hy kyk haar ondersoekend aan.
Engela se oë rek van verbasing, en dan onthou sy haar maniere.
“Dis … aangenaam om u te ontmoet, meneer De Savoye … Die res van die familie wag reeds in spanning op u.”
Hy blik vinnig in die rigting van die huis, en dan kyk hy terug na haar.
“Hoe het hulle die nuus ontvang?”
Sy kyk weg en pluk ’n blaartjie van ’n oorhangende tak af.
“Ek is bevrees hulle het nie veel daarvan gehou nie, maar dis seker te verstane. Niemand het geweet dat tant Sophia die huis verkoop het nie. Miskien sou hulle tog probeer het om dit te verhoed.”
Sy blik bly op haar ernstige gesiggie gerig.
“En u, juffrou Van Wyngaardt? Voel u ook soos hulle?”
Sy draai na hom. “Ek sal altyd dieselfde oor Rust der Vrede voel, meneer. Dis ’n ou huis en ’n ou familie, en ek is deel daarvan.”
Hy knik stadig. “Ek verstaan.” Hy begin na die huis aanstap, en sy val langs hom in. “Soos ek van jou tante verstaan, het die familie nooit juis vir die plek omgegee nie.”
Engela aarsel.
“Dis nie heeltemal die waarheid nie. Hulle gee tog vir die plek om, maar dit was eerder ’n rusie oor wie dit uiteindelik sou erf.”
Hy frons liggies. “Ek ken jou familie glad nie. Juffrou Sophia wou ook niks sê nie. Tog sal ek ’n bietjie agtergrond nodig hê voordat ek hulle ontmoet.” Hy kyk na haar. “Wil jy nie asseblief vir my die prentjie skets nie?”
Engela byt haar onderlip vas. Hoeveel kan sy hierdie wildvreemde man vertel?
“Tant Sophia is die oudste van die vier kinders. Oom Lodewyk en tant Carina is die eerste getroud en hulle het twee kinders: Eunice en Philip.” Sy loer na De Savoye om te sien of hy belang stel in wat sy hom vertel. Dan gaan sy voort: “Oom Lood is … lief vir dobbel, en hy het al sy geld verloor. Eunice is met ’n ryk man getroud, en dit het hulle gered. Tant Carina is lank gelede al oorlede.”
De Savoye knik stadig. “En jóú geskiedenis?”
Sy kyk weg.
“Dit was nog nooit ter sprake nie. My pa en ma het weggeloop om te gaan trou, en my oupa was woedend daaroor. Hy het my pa onterf, maar net voor sy dood het hy weer sy testament verander en dieselfde aan my pa as aan die ander nagelaat. Die ander was verskriklik kwaad daaroor en hulle het geweier om ons as deel van die familie te erken. Ek was drie jaar oud toe my pa verdwyn het. My ma en ek bly op Kroondal, en net af en toe kom ek tant Sophia besoek.”
“Jou pa was dus Antonie van Wyngaardt?”
“Dis