vergoed wanneer u hier kom. Ek neem aan daar sal môre al ’n trein wees, nie waar nie?”
“Hy vra of daar môre al ’n trein is. Is daar? Ek weet niks van treine af nie.”
“Nee, ek weet nie, maar sê maar ja. Ons sal wel ’n plan maak.” Soos tant Miemie nou lyk, is sy blykbaar in staat om die Spoorweë se hele tydrooster omver te gooi as daar nie môre ’n trein na die Noorde loop nie.
Marista het die bewerasie in haar knieknoppe toe sy eindelik die gehoorbuis op die mikkie terugplaas. Sy sluit haar oë ’n oomblik. Dis seker net ’n droom. Maar op die agtergrond hoor sy die opgewonde kloppies van Ouma se kierie.
In Duiwelskloof se voorhuis heers ’n gespanne stilte.
Dis reeds ná donker, en Michael is nog altyd aan die gang. Eindelik hoor Johan die bekende, besliste voetstappe in die gang af kom en die volgende oomblik vul die groot, fors gestalte die deuropening. Hy sak in die eerste stoel neer en soek na sy pyp in die pyprakkie. Daar is spore van moegheid oor die streng gesig, en Johan se oë word sag. Hy werk te hard …
“Jy het nog nie geëet nie. Ou Sabien is al huis toe, maar sy het jou kos in die lou-oond gesit …”
“Ek is nie honger nie. Ek sal netnou net ’n koppie koffie drink.”
Johan sug onhoorbaar. ’n Man wat die hoeveelheid werk doen wat Michael op ’n dag verrig, behoort ’n goeie, voedsame bord kos te kry, maar hy neem hom ook nie kwalik as hy nie lus voel vir Sabien se brousel nie. Johan wil hom nie verder belas nie, maar dit kan nie anders nie. Hy sal dit die een of ander tyd moet hoor.
“Ek het toe vandag vir ons ’n huishoudster gekry,” laat hy so ongeërg moontlik hoor, bewus van sy broer se skerp oë wat onmiddellik opkyk.
“So?”
Johan aarsel. Dit klink nie juis bemoedigend nie. Hy is baie erg oor hierdie ouboet van hom, maar daar is een ding van Michael wat hom dwars in die krop steek. Hy glo dis net hý wat besluite kan neem.
“Ja,” vervolg hy moedig. “Hier het ’n juffrou Greyling uit Kaapstad gebel. Sy kan môre al kom.” Sy stem klink verdedigend. “Michael, ons sal nooit iemand kry nie. Niemand was nog goed genoeg vir jou nie. Toe het ek maar op die ingewing van die oomblik besluit om haar aan te stel. Sy klink nie te onaardig oor die foon nie.”
Michael het ’n geweldige frons tussen sy wenkbroue, maar hy probeer hom tot redelikheid maan. Die eensaamheid en alleenheid vreet Johan bedags op. Maar ’n ongetroude vrou?
“Hoe oud is die mens en waar kom sy vandaan?”
Dis die vrae wat Johan gevrees het en hy probeer hulle so goed moontlik omseil. “Sy is van Kaapstad, natuurlik. Dis waarvandaan sy gebel het. Ek neem maar aan sy is ook oorspronklik van daar. Haar van is Greyling, en sy klink heeltemal Afrikaans en … wel, soos een van ons mense.”
Sy ouboet snork. “Liewe Johan, hoe kan jy bloot op grond van iemand se stem oordeel of sy een van ons mense is en of sy haar by ons sal inpas en aanpas? Moenie laf wees nie.” Johan begin net gerus voel toe hy voortgaan. “Hoe oud het jy gesê is sy?”
“E … ek het nog nie gesê nie. Sy is agt-en-dertig … ’n regte verstokte oujongnooi.”
“O?” Die groen oë van Michael de Beer begin liggies uitskiet. “Dan is sy maar net vyf jaar ouer as ek en ek beskou myself nog nie as ’n verstokte oujongkêrel nie. Of is dit hoe ek vir jou voorkom?”
“Nee, natuurlik nie,” verweer Johan vinnig. “Maar ’n vrou van agt-en-dertig is al stokoud en … wel, oor die muur, dan nie? Hulle sê mos ’n vrou word baie gouer oud en gedaan as ’n man, of hoe?”
Die voorhuis word meteens gevul deur Michael se seldsame, hartlike lag en Johan bloos verleë. Deksels! Wat karring Michael so onnodig!
“Ek het nie soveel kennis soos jy van die teenoorgestelde geslag nie, maar … Goed, Johan, dis nie nodig om jou te vererg nie. Ek trek maar jou been. Dan is sy agt-en-dertig. Wat nog?”
“Hemel, Michael, soos jy darem te kere kan gaan! Ek weet verder niks van haar af nie. Ek sou niks wyser geword het as ek haar om haar familieregister gevra het nie, of hoe? Het jy dan geen vertroue in jou medemens nie?”
Michael trek driftig ’n vuurhoutjie.
“Dis nie ter sake nie, maar ek is effens langer in die wêreld as jy, kleinboet. Die vrou wat ons aanstel, moet ook geselskap vir jou wees. Julle sal heeldag alleen saam in een huis wees. Ek wil maar net hê dat dit iemand sal wees met wie jy darem ’n intelligente gesprek kan voer. Maar jy is heeltemal reg. Ek vertrou nie die mensdom so geredelik nie. Ek het al geleer jy word in die rug gesteek en die maklikste bedrieg wanneer jy dit die minste verwag. Dis juis wanneer alles so in orde lyk, dat jy in jou pasoppens moet wees. Maar ek sal hierdie keer bes gee. Ek sal aanvaar dat jy hierdie keer die regte besluit geneem het en die regte aanstelling gedoen het. Ons kan nie so aangaan nie. Jy moet haar maar in kennis stel dat sy die pos gekry het en dat sy die einde van die maand kan begin. Ek sal môre reël dat haar treinkaartjie vir haar gestuur word. Het jy haar adres gevra?”
“Nee, ek …” Hy bloos weer effens. “Sy het gesê sy kan dadelik begin, en ek het toe gesê sy moet môre al op die trein klim. Ons kan haar maar vir die kaartjie vergoed wanneer sy hier kom.”
3
Die frons is terug tussen Michael se wenkbroue.
“En jy het nie daaraan gedink dat die arme ou mens miskien nie die geld vir ’n treinkaartjie het nie. Werklik, Johan, soms kan jy uiters kortsigtig wees. Wat is haar ondervinding? En hoe is dit dat sy in die middel van die maand kan kom op so ’n kort kennisgewing? Sit sy sonder werk op die oomblik en hoekom? Wat …?”
Die vrae reën op die arme Johan af en hy gooi sy hande in die lug.
“Hou op. Jy kan haar al daardie goed vra wanneer sy môre hier aankom. Ek weet verder niks van die vroumens af nie, sê ek mos! Ek gee ook nie ’n duit om nie, solank ek net ’n slag ’n ordentlike bord kos voor my kan kry. Ek is nou al so siek en sat van mieliepap en vleis dat ek kan skree daarvan, en as ek ’n eier sien, wil ek begin kekkel.” Johan is nou billik ontstoke. “Ja, toe, vir wat glimlag jy nou?”
Die groen oë lyk meteens besonder sag.
“Jammer, Johan. Dis maar net dat ek ook al wil begin kekkel, soos jy dit stel. Ek besef dit moet vir jou nog swaarder wees. Ek bly darem nog doenig, maar jy is heeldag alleen hier. Ou Sabien doen haar bes, maar die gewillige ou siel is ook al oud. As ek net êrens iemand met ’n goeie aanleg vir huiswerk in die hande kan kry. Maar dis so ’n probleem. Hulle trek mos net almal dorp toe. Ou Sabien was ook nooit ’n kok nie. Sy was al die jare my ma se hulp om die huis skoon en aan die kant te hou en toe was sy ’n voorslag, maar die rumatiek vreet haar deesdae op. Sy is darem baie betroubaar.”
Hy sug en die dooie pyp hang in sy mond. Dan haal hy dit uit. “Miskien was dit maar goed dat dit jy was wat die telefoon beantwoord het toe die oproep deurkom. Jy is natuurlik heeltemal reg. Ek sou haar nie aangestel het nie. Ek het nie tyd vir gefrustreerde oujongnooiens nie. Die ou ding kry dalk naderhand allerhande gedagtes in haar kop en dan sit ’n mens net met ’n groot sonde en ergernis …”
Johan se hartlike lag dwing hom tot swye. “Ouboet, moenie vir my sê jy is báng vir haar nie!”
“Moenie twak praat nie, man! Hoekom sal ek vir die ou fossiel bang wees? Hemel, sy lyk seker soos ’n uitgedroogde stuk vetderm wat al maande in die son gehang het … en net so oninteressant ook. Wel, van oormôre af sal ons dus weer ’n huishoudster hê en jy weer ’n slag ordentlik kan eet. Ek ook, moet ek erken. As Erika haar darem nie soms oor ons ontferm het nie …” Hy staan op. “Ek gaan koffie haal. Wil jy ook hê?”
Die atmosfeer is skielik weer vreedsaam en ontspanne in die voorhuis van Duiwelskloof. Miskien by die gedagte aan oormôre se lekker ete wat die nuwe huishoudster vir die twee uitgehongerdes van Duiwelskloof sal voorberei …
Die volgende oggend