man het ’n maag soos ’n groot strandbal. Sy grys hare is dun en hy kam die slierte oor sy kaal kop. Hy staan op en stap stywebeen na waar die skinkbord is. Hy kyk na die gaste voor hom en dan na die skinkbord waarop iets lê wat soos ’n vleisrol lyk. Hy lig sy hande en ’n korte oomblik lyk dit asof hy ’n seën oor die vleisrol gaan uitspreek. Toe dawer sy sterk stem deur die vertrek. “Fair fa’ your honest, sonsie face,” sê hy dramaties en streel oor sy linkerarm terwyl hy na die skinkbord kyk.
Die man praat met die vleisrol. Talla kyk vinnig na Neil. Hy staan met ’n glimlag op sy gesig. Sy weet nie watter soort ritueel hom hier voor haar afspeel nie. Dit lyk asof ’n offer gebring word, maar Neil lyk nie vir haar na die tipe wat offers bring nie. Hoodie, ja, maar nie Neil nie.
Toe almal gaan sit, kom haal Hoodie vir Talla. “Neil het vir jou plek gehou. Ek is Teodor,” sê hy oor sy skouer terwyl hy na ’n tafel langs die hooftafel stap. Die plek ruik na duur parfuum en formele baadjies.
Talla knik vir haar tafelgenote en gaan sit. Daar is vier van hulle: ’n skraal man met ’n prominente kakebeen, ’n glimlaggende vrou wat ’n blink koningsblou rok aanhet en harder praat as wat nodig is, ’n ouer man in ’n tweedbaadjie en ’n tingerige meisie met kort, ligrooi hare. Sy is jonk, vier- of vyf-en-twintig en so bleek, sy is amper deursigtig.
Die sesde plek is Neil s’n, maar hy is besig en kan nie heeltyd by hulle sit nie. Talla probeer aan die gesprek deelneem, maar kry nie behoorlik gefokus op die vreemde aksente om haar nie. In ’n poging om te ontspan sluk sy haar eerste glas whisky vinnig weg. Sy voel ongemaklik alleen tussen die klomp vreemdelinge. Dit sou lekker gewees het as Zani nou hier was. Of selfs Willie. Iemand om die nuwe ondervinding mee te deel.
7
“Wat is die doel van jou besoek?” vra die skraal man vir Talla.
“Besigheid. Ek het interessante stories en storievertellers kom soek. Of tradisionele wewers, as julle dalk sulke mense ken. Hier was ’n klompie jare gelede skynbaar ’n wewersgemeenskap in die vallei. Miskien is hulle nog hier?”
Hy skud sy kop. “Nee, ek kan nie sê dat ek so ’n gemeenskap onthou nie.”
“Dalk ken jy iemand wat hulle sal onthou?” Talla se stem is sag. Haar toekomsplanne hang van storievertellende wewers af.
Toe Theresa se prokureur haar ingelig het dat sy Skotland toe gaan, het sy vir Willie gesê dis die ideale geleentheid om iets te doen met ’n tartanidee waarmee sy al lank speel.
“Ek weet tartan is erg tradisioneel en nie Suid-Afrikaans nie,” het sy erken, “maar ek dink ek kan iets funky daarmee doen. Ek gaan dit kombineer met fluweel, geblomde brokaat en repies tafsy en leer. Dit gaan uniek wees. Baadjies, jasse, minirompies …”
Willie het probeer, maar kon kwalik sy gebrek aan entoesiasme wegsteek toe hy na Talla kyk. “Dit is al gedoen, my skat. Kyk na Vivienne Westwood. Alexander McQueen ook.”
“Jy het gesê jy sal my ’n kans gee om te ontwerp. Ek doen nou al heeltemal te lank net admin en hardloop rond vir die ontwerpers.”
“En jy doen dit uitstekend. Hulle het jou almal nodig, Talla. Ons admin raak gou morsig wanneer jy met vakansie is. Jy is die wind onder –”
“Jy is nie snaaks nie.” Talla het haar hand opgelig. “Ek wil nie meer ’n dogsbody wees nie.” Sy wil eenvoudig nie net die kantoor bestuur nie. Sy wil iéts wees. Sy is amper vyf-en-veertig en het geen loopbaan om van te praat nie.
Sy wil ontwerp, sy weet sy beskik oor genoeg kreatiwiteit. “En terwyl ek nou Skotland toe móét gaan, sal ek die tartanidee behoorlik navors.”
Dit was ’n sonnige Johannesburgse middag en sy en Willie was in Mugg & Bean. Sy het haar nuwe portefeulje saamgebring en dit voor Willie neergeplak. Hy het vir die kelner beduie om nog twee koffies te bring en toe deur die portefeulje begin blaai. By die derde bladsy het hy effens geglimlag. “Dis sexy,” het hy gesê, na die een skets gewys en terug na haar gekyk. “Maar dis geyk, my skat.” Toe het hy gelag, sy gesig getrek en die waarheid gou opgevolg met: “Ek speel sommer.”
“Ek ken jou, Willie. Jy speel nie.” Dit is asof Willie altyd dadelik spyt is wanneer hy die waarheid praat en dit as ’n grap probeer afmaak. Maar soms, veral ná ’n glas wyn of twee, raak hy doodgewoon gemeen, sê hy iets kwetsends en volg dit onmiddellik op met “Grappie”. Sulke tye ignoreer Talla hom, want sy is lief vir hom.
Sy het na die koffie gekyk wat die kelner voor hulle neergesit het, in haar handsak gevoel na die houertjie met tuisgemaakte chaipoeier wat na peper en kardemom ruik en ’n kwart teelepel vol in haar koffie geroer. Vir ’n bietjie byt. Toe het sy genies.
“Jy’s weird,” het Willie gesê.
“Jy ook.” Sy het ’n eerste slukkie koffie gevat. “My idees ís geyk, nè?” Sy het vermoed hy is reg, maar wou dit nie weet nie.
“Jip. Kilts laag op die heupe?” Hy het die portefeulje toegemaak. “Jy sal beter moet doen, my ding. Jy kan.”
Talla het haar gesig voel gloei.
Sy het die hele naweek getob en kon ook nie behoorlik konsentreer op haar tatoeëerkliënte nie. En sy hét baie gehad: een Saterdagaand en twee Sondagoggend.
Sondagaand laat het sy ’n idee gekry. Sy het Willie gebel. “Stories. Mense hou daarvan. Ek gaan Theresa se geskenk gebruik om ’n storie te soek.”
“Watse storie?”
“Een wat tot nou toe verborge was. Iets wat ’n mens nie kan google tensy jy spesifiek weet waarna om te soek nie. Dalk ’n tradisionele Skotse storie of legende. Maar ’n obskure een, nie iets so welbekend soos die veldslag van Culloden nie. Alexander McQueen –”
“Alexander McQueen het dit al gedoen, ja.”
“Ek is nie Alexander McQueen nie. Hy het Skotse bloed gehad en het dit gedoen om ’n politieke stelling te maak.”
“Fabulous show gewees, Kate Moss aan die einde …” het Willie gemymer.
“Ek sal iets kleiners, iets vars en hopelik iets persoonliks na die mark bring – die Suid-Afrikaanse mark,” het sy benadruk. “En dan gaan ek die storie aan ’n tartan, of die idéé van tartan, haak en dít sal my ontwerpe uniek maak. ’n Storie wat die verbeelding aangryp, iets waarmee mense van oraloor kan identifiseer.”
Willie was nie oortuig nie en teen sonop Maandagoggend het Talla ook begin twyfel. Maandagaand het sy die idee huiwerig met Zani gedeel en dié was dadelik opgewonde. Dit het Talla hoop gegee. Haar huismaat is een van die mees kritiese mense wat sy ken. Dus, as sy van ’n idee hou, is daar waarde in.
Die volgende dag het Willie voor haar lessenaar kom staan en ’n stresbal van die een hand na die ander gegooi. “Ek het ’n plan. Soos jy weet, was my ma baie lief vir Skotland. Dink jy nie haar as moet daar gestrooi word nie?”
“Dit klink na ’n goeie plan. Gaan jy saamkom Skotland toe?”
Willie het die stresbal op haar lessenaar neergesit. “My skat, jy weet ek is te besig hier.”
“Jy wil hê ék moet Theresa se as strooi?”
“Sal jy?”
Talla ken Willie nou al baie goed, sy weet hoe hy hartseer verwerk: Hy onttrek. Hy sien natuurlik nie kans om Theresa se as te gaan strooi nie, en sy sal dit respekteer. “Dis reg, ek sal.” Sy het net geglimlag toe Willie haar bedank en dadelik weer op die reëlings vir die reis gefokus.
Toe die bleek meisie, Maggie, met die rooi hare wat lyk asof dit in die kerslig gloei, begin praat, word Talla se aandag na haar tafelgenote by Burns Nicht toe teruggebring. “Ek woon al twee jaar hier,” sê Maggie. “Nog nooit van ’n wewersgemeenskap gehoor nie en ek praat met baie mense.” Sy verduidelik. “Ek is ’n verpleegster en sien sommer na die plaaslike mense se skete om as hulle nie Fort William toe kan gaan om ’n dokter te spreek nie.”
Talla kyk na die flikkerende