қилмоқчи бўлганларга кўрпа, тўн қавирди. Кейин бари ўзгарди. Лолалар кетишди, бутунлай.
Қассобнинг қабри икки қор кўргач, қишлоққа Лоланинг бойбичча холаси келди. Шу билан бизга айрилиқ, бевага эса бахт қуши қўнди. Ажабтовур машинада ажабтовур ҳидни ўзи билан етаклаб келган шаҳарликка қишлоқдаги барча аёллар, ҳатто бир онадан олдинма-кетин тушган синглиси ҳам маҳлиё бўлиб қолганди.
–Ҳа, атирми? Парижники, – деди синглисининг қўшниларига белини бураб. – 300 қоғозга олганман.
Қишлоқи хотинларнинг ақли шошди. “Димоғ учун уч юз-а!”
Унга кўзи тушган деҳқон, чўпон-чўлиқларнинг мияси қизиди.
Белини бир марта ўлчаш учун жон беришга тайёр туришар, улар орасида кенжа амаким ҳам бор эди.
Кенжам сочини бўятди, ўқишда олган жинсини бир амаллаб тиқиб-суриб кийиб олди. Аммо Лоланинг холаси кенжамни – мен амакиларимни момом каби чақириб, устидан шу тариқа маънодор кулардим – мушук каби пишт деб ҳайдаб солди.
– Нима деб сасияпсан, тур йўқол, кенжа!
Амаким аламидан уйга келиб, хотинни урди, боласини тепди. Кейин ўзи ҳам бобомдан таёқ еди. Тракторнинг катта ключи билан бошига солди. Бир ҳафта уйдан чиқмай ётди.
“Эрим бечоранинг бир ой кўча супуриб топган пули 300 қоғоз, шунга баданга сепгич оларкан”, – деди қишлоқ аёллари.
Ҳасаду аламини ўзларининг фидойилиги билан хаспўшлаган аёллар: “Шундай шароитда яшаш ҳам қаҳрамонлик”, – деб ўзларини юпатишарди. Аммо меҳмоннинг бўлиқ нондай тиниқ юзига қараб яна ўзларини хароб ва ночор ҳис қилишар, ачинишарди: “Мен ҳам кимгадир хотинман-а?!”
Қишлоқнинг олди хотинлари эса уни кўтар-кўтар қилишди. Навбати билан чақириб, хўроз сўйиб, меҳмон қилишди. Албатта, эрлар ҳам бунга жон деб рози бўларди. Ҳамма тўрга ўтинг-ўтинг қиларди уни. Эркаклар: “Кўйлагинг ўралган белингдан, аканг!” – дея аламидан хотинини ўша кеч қўймай чиқишар, хаёлда эса меҳмон хоним билан эди. Аммо қишлоқ одамлари тезда ўзгаради, яқинлашсанг, ичингни очсанг бўлгани, ожиз томонингни топиши билан айнийди. “Ўзимиздай бир нарса экан-да! Шаҳарда турсам, мен ҳам оқариб, ундан ҳам гўзал бўлардим!”
Лоланинг холасини қарғаганлар ҳам бўлди: “Синглинг парча нонга зор юрсин-у, бунинг баданидан бошқа дарди бўлмаса! Садқаи опа кет-а!”
Бу гап димоғдор холага етди, ори келди. Бир эркакдай тўлғанди. Кейин бошқа томонларини ҳам ўйлади. “Уйга хизматчи керак эди. Бегонани нима қиламан, эрим ғирт суюқ, синглим – жигарим, поччасини кўндираман. Ота-онам ҳам шунда ҳадеб тушларимга берухсат кириб келавермайди, жойида тинч ётади!”
Шу бўлди-ю “Мен, аслида, синглим билан жиянимни қишлоқдан олиб кетишга келгандим”, – деди ва яна ҳурматини тиклаб олди, ғийбатчиларни гунг қилди. Ўзи билан бахтимни ҳам шаҳарга кўчириб кетди. Ажабтовур машина, ажабтовур ҳид билан ажабтовур болалигим ҳам кетди-қолди.
Биз ўша машъум тун дарёнинг лабида хайрлашдик. Қуёш шерик, беқарор дарё гувоҳимиз бўлди.
Тошлар йиғлади, балиқлар ойга сапчиди, юлдузлар музлади – биз ажралдик.
Бир дарёнинг суви икки бўлиниб оқар бўлди.
Биз болалигимизни ўз дарёмизга