бир хаёл ул,
Магар мумкиндир ул ёки маҳол ул,
440 Ҳамма то сўзга тушмас, очмагай юз,
Магар сўз бирладир ул Лавҳи маҳфуз.
Агар мавжуддир ул ё гум эмишдир,
Вале сўз кафтида бир мум эмишдир.
Етишгай барчадин завқу ишорат,
Неча юз турли сўз бирлан иборат.
Ақл айтур, нечук сўз бўлди пайдо,
Ки ҳожат эрди унга исми ашъё.
Асл ул сўз эмишдир, сўйлагил сўз,
Сўз ахтар, сўз сўра, касб айлагил сўз…
БИРИНЧИ МАҚОЛА
ДЕБОЧА
445 Жаҳонгашта эди бир кимса ғоят
Нақл этмишди ул шундоқ ривоят.
Халифа бор эди аввал замони.
Бор эрди олти барно ўғли они.
Бари олий сифат, мардона эрди,
Бировнинг олдида бош эгмас эрди.
Не илму дониш эрса ул замона,
Барида эрдилар нодир, ягона.
Ҳар ўғлон зуфунуни олам эрди,
Ҳар икки олам ичра ўктам эрди.
450 Атоси чорлади қошига бир бор,
Деди: илми жаҳондин сиз хабардор.
Халифазодасиз, ҳам подшосиз,
Не истарсиз жаҳондин шул дамо сиз?
Агар юз орзу ёки бир тилакдир,
Баён айланг, вазифам тингламакдир.
Билай то ҳар ўғилнинг эътиқодин,
Этиб сўнг чора, бергаймен муродин…
Бири сўз олди шунда, сўйлади роз:
Демишлар неча арбоби сарафроз.
455 Қизи бормиш парилар шоҳининг чун,
Боқармиш кечалар ой унга мафтун.
Ки ҳусни, ақли бирлан меҳри жон ул,
На ёлғиз жон эмиш, зеби жаҳон ул.
Агар етсам анга, кулгайди омад.
Яшардим роҳат айлаб то қиёмат.
Кишиким, бўйла гар соҳиб жамол ул,
Яна истарми ҳеч кўрку камол ул?
Киши офтобга ҳамдам бўлса, басдир,
Қачон ул зарра бирлан ҳамнафасдир?
460 Муродим шул менинг, гар Тангри бермас,
Ишим девоналикдир, ўзга эрмас…
ОТАСИНИНГ ЖАВОБ БЕРГАНИ
Атоси дедиким, шаҳватпарастсен,
Ки шаҳват зўри бирлан маст-аластсен.
Агар эрнинг муроди фарж бўлгай31,
Ҳамма нақди вужуди харж бўлгай.
Вале ҳар кимса гар мардона келгай,
Бу шаҳват дардига бегона келгай.
Аёлким бўлди шаҳватдин жудо ул,
Эрур мардони даргоҳи Худо ул…
ПОКИЗА АЁЛ САДОҚАТИ
465 Аёл бор эрди чун ҳусну жамоли,
Куну тун – юз ила зулфи мисоли.
Фазилатлар сазовор эрди унга,
Яна зуҳду салоҳ ёр эрди унга.
Латофат ичра зеби олам эрди,
Малоҳатлик эди, ширин ҳам эрди.
Сочи сунбул эди чун, қўнғироқ ҳам,
Унинг ҳар торида етмишта буклам.
Кўзи, қоши эди сод бирла нундек,
Худо билгай, кўзу қош борми бундек?
470 Агарда очса лаб, гавҳарфишонни,
Ҳалок айлар эди яхши, ёмонни.
Садаф ул лаблари хандони эрди,
Гуҳар ул тишлари,