Ринат Мухаммадиев

Сират күпере / Мост над адом


Скачать книгу

Бу сүзне, мондый тәкъдимне халыкара социалистлар тоткан юлга битараф кеше генә тәкъдим итә ала.

      Исхакый: Фикерләребез дә төрле булуы ихтимал, яшәү шартлары, тормыш итү рәвешләребез төрле-төрле. Шуңа да карамастан, төрле сыйныфлар, төркем һәм кавемнәрне, вакытлыча, халыкларыбызның сеңере, дәүләтебезнең нигез ташлары ныгыганчы гына булса да, мин вак-төяк аерымлыкларны, җирле һәм шәхси максатларны онытып торырга, төп вә изге эш хакына берләшергә чакырам.

      Ибраһимов: Безгә иптәш Исхакый коткысына бирелү ярамас. Юл күрсәтәсе урында, томанга таба өстери түгелме ул?! Шул томанда да адашмас өчен, безгә политик кыйблабызның ачык булуы зарур. Без эшче һәм крестьяннар мәсьәләсендә социалистлар белән.

      Исхакый: Халыкның тамагы сәясәттән тук, әмма аңарга икмәк кирәк. Бүлгәләнеп тарткалашудан гарык безнең халык, аңарга бергәлек һәм җан тынычлыгы кирәк.

      Ибраһимов: Икмәкне дә, җан һәм рух тынычлыгын да хезмәт ияләре өчен бары социалистлар яуларга сәләтле… Коткыга бирелү ярамас…

      Исхакый: Социалистлар әле көрәштән, тарткалашу һәм кан түгүдән туймаган, күрәсең… Искәртергә кирәк саныйм, Галимҗан әфәнде: революция җиңде, патша төшерелде. Ни җитми тагы?! Халыкны бердәмлеккә чакыруда нинди коткы күрәсез?.. Аңлатыгыз?!

      Ибраһимов: Февральдәге революция – нибарысы буржуаз революция. Ә без – социалистлар, – җиңми торып, крестьяннарга бәхетле тормыш һәм чын ирек тәтемәс дигән фикердә торабыз.

      Исхакый: Мөселманнарда социализм кайгысы түгел әлегә. Үз-үзләрен саклап калу, – милләт буларак, дәүләт буларак һәм Россиянең тулы хокуклы гражданнары буларак үз-үзебезне раслау әһәмиятлерәк бүген. Ә социал-демократларның бар белгәне милләтләрне таркату, халыкларны сортларга аеру, талау-җимерүгә кайтып кала.

      Ибраһимов: Ачыклык кертәм, Гаяз әфәнде, социал-демократлар белән бутамавыгызны үтенәм. Халкымның киләчәген мин бары тик социалист-революционерлар (ягъни эсер) юлыннан баруда күрәм.

      Исхакый: Беләм, бер социализм эчендә өч-дүрт фракциядә икәнлегегезне ачык беләм. Сезгә бәхәсләшергә, бүлгәләнергә һәм халыкны да, үзара бүлгәләп, сугыштырып, таркаулыкка илтү кирәк. Милли дәүләтчелек кайгысы юк ул сездә.

      Ибраһимов (халыкка мөрәҗәгать итеп): Без әле генә, иптәшләр, сезнең белән Россиядә федератив дәүләтчелек белән яшәүне кулай күреп карар кабул иттек. Гаяз әфәнде безне социал-демократлар белән бутый. Ә социал-демократлар федерациягә каршы һәм җирне дә дәүләт милке итү турында хыялланалар. Без, социалист-революционерлар исә, федерация яклы, димәк, сезнең белән! Җирне дә үзен эшкәртүче крестьян милке итүне яклыйбыз…

      Исхакый (бүлдереп): Соңгы сүзләрегез белән килешәм, Галимҗан әфәнде… Зинһар өчен, дим, партия һәм социалист дигән сүзләрне генә кабатламагыз. Милләт берлеге хакына без сезнең белән уртак тел таба алабыз.

      (Автордан: Съездның соңгы көнендә Г. Исхакый һәм Г. Ибраһимов арасында бәхәс, фикер каршылыгы