мавжуд эмас эди. Капитализмнинг юрагида, Ғарбий Европа ва АҚШда савдо протекционизми пасайган эмас, балки ошди. 1865-йилдан бери давом этаётган фуқаролар уруши натижасида АҚШ аввалгидан ҳам протекционист давлатга айланди. 1860—1870-йилларда эркин савдо шартномаларини имзолаган Ғарбий Европа давлатларининг кўпчилиги уларни янгиламади ва муддати тугаганидан кейин божхона тўловларини сезиларли даражада оширди (одатда охиргиси 20-йил эди). Бу қисман Янги Дунёдан (айниқса АҚШ ва Аргентинадан) ва Шарқий Европадан (Россия ва Украина) янги арзон импортлар билан курашаётган қишлоқ хўжалигини ҳимоя қилиш истаги билан боғлиқ эди, лекин бу асосан, оғир ва кимёвий янги саноат тармоқлари ривожланишни ҳимоя қилиш ва рағбатлантириш учун қилинган. Германия ва Швеция бу "янги протекционизм"нинг энг яхши намунаси бўлиб, немислар уни "темир ва жавдарнинг никоҳи" деб аташган.
Мустақилликка эришгунга қадар Лотин Америкаси давлатлари томонидан имзоланган тенгсиз шартномалар 1870-1880-йилларда тугагач, иккинчиси анча юқори протекционистик мажбуриятларни (30-40 фоиз) юклади. Бироқ бошқа "чекка" мамлакатларда биз илгари айтган мажбурий эркин савдо анча кенгайди.
Европа давлатлари Африка қитъасининг бир қисми учун кураш олиб боришди ва кўплаб Осиё давлатлари мустамлакаларга айланди (Малайзия, Сингапур ва Мянма Буюк Британиянинг, Камбоджа, Ветнам ва Лаос Франциянинг мустамлакаларига айланди). Буюк Британия империяси ўзининг саноат қудрати билан қўллаб-қувватланиб, ақл бовар қилмайдиган даражада ўсди ва бу мамлакатда қуёш ҳеч қачон ботмайди, деган машҳур иборани келтириб чиқарди. Унга илгари мустамлакачиликда унчалик қаттиқ иштирок этмаган Германия, Белгия, АҚШ ва Япония каби давлатлар ҳам қўшилди.
Бу давр империализм даври сифатида танилгани ажабланарли эмас. Асосий капиталистик мамлакатларда ички майдонда ҳам давлат аралашуви билан ёмонлашган эмас, балки сезиларли яхшиланишлар кузатилди. Бу фискал сиёсат (мувозанатланган бюджет доктринаси) ва пул-кредит сиёсати (олтин стандарт)нинг эркин бозор доктриналарига қатъий риоя қилишда намоён бўлди. Бироқ давр меҳнат қонунлари, ижтимоий таъминот тизимлари, инфратузилмага (асосан темир йўллар ва каналларга) ва таълимга (айниқса, АҚШ ва Германияда) давлат инвестициялари билан давлат ролининг кескин ўсиши билан тавсифланади.
Маълум бўлишича, 1870-1913-йиллардаги либерал олтин давр биз ўйлаганчалик либерал бўлмаган.
Ички ва халқаро сиёсат нуқтаи назаридан, асосий капиталистик мамлакатларда вазият камроқ либерал бўлиб борди. Либераллаштириш асосан кучсизроқ мамлакатларда ва мустамлакачилик ва тенгсиз шартномалар орқали эркин танлаш эмас, балки мажбурлаш орқали амалга оширилди. Ушбу даврда тез ўсишни бошдан кечирган ягона периферик минтақада, яъни Лотин Америкасида, тенг бўлмаган шартномалар муддати тугаши билан протекционизмнинг кенг тарқалиши кузатилди.