Тумарча

Биһиги Аан Дархаммыт


Скачать книгу

даҕаны оҕолор буола сырыттахпыт диэн, – Ньукулай, кырдьыгын таһаарынардыы, холкутук быһаарда.

      – Оттон буоллун, ол эрээри киһи истибэтэх баҕайыта…

      Дьөгүөр, уопсай күйгүөнү тохтотордуу, илиитинэн далбаатанна:

      – Бээ-бээ, тохтуу түһүҥ. Итиччэтигэр мин эһиэхэ атын, өссө чаҕылхай холобуру кэпсиэм. Эһиги Ельцин кинигэтин аахпыккыт дуо?

      – Суох.

      – Ноо, онно туох баарый? – болҕомто аны Дьөгүөргэ туһаайылынна.

      – Борис Ельцин «Исповедь на заданную тему» диэн кинигэлээх. Дьэ онно баар. Бэйэтэ билинэринэн, оскуолаҕа сылдьан олох күлүгээн эбит. Ол эрээри бары кылаастарга наар биэскэ үөрэммит. Инньэ гынан пиэрибэй кылаастан онуска диэри куруук ыстаарыһанан талылла сылдьыбыт. Поведениетын туһунан кыратыттан саҕалаан кэпсээтэххэ маннык: бэһискэ үөрэнэ сылдьан кылаастарын салайааччыта киириэхтээх уруогар оҕолору барыларын иккис этээстэн түннүгүнэн аллара ыстаннартаабыт. Учууталлара киирбитэ, кылааска ким да суох үһү, тахсан дьуһуурунайтан ыйыппытыгар ким да тахсыбатаҕа диэбит. Аны немец тылыгар киһитинэн үчүгэй баҕайы эдэр дьахтар уруогар олоппоһугар патефон иннэтин курдары өрө саайан айдаан тарпыттар. Ол аата немецтэри утаран бырачыастааһыннара үһү. Оттон саамай кылаабынайа, ити хаҥас илиитигэр икки тарбаҕа суох дии, ол гранатаны эһэн мэлиппит.

      – Тыый, хата хайдах өлбөтөҕөй?

      – Диэмэ даҕаны!

      – Дьэ ол маннык буолбут. Бу бэдигиҥ табаарыстарынаан фроҥҥа бараары тииһэллэрин, биллэн турар, ыыппат буоллахтара дии. Дьонуҥ туран бэйэлэрэ бэстилиэт, саа оҥостор буолбуттар. Аны граната булан, ол тэрил ис туруга хайдаҕын билэргэ быһаарыммыттар, эмиэ оҥороору. Ельциниҥ байыаннай ыскылаат буолан турар үс хос хатыылаах боробулуоханан эргитиллибит таҥара дьиэтигэр үөмэн тиийэр. Харабыл дьиэ нөҥүө өттүгэр барбытынан туһанан, түннүк эрэһиэҥкэтин эрбээн иһигэр киирэн, икки гранатаны уктан тахсар. Хата харабыл көрбөтөх. Көрбүтэ буоллар, ыйыта да барбакка, ытан кэбиһиэхтээх эбитэ үһү.

      – Тыый, аата күтүр баламатын…

      – Эс, хайдах президеҥҥин итинник этэҕин?

      – Оттон куттаммата сүрэ бэрт эбит дии!

      – Нуучча харса суоҕа буоллаҕа…

      – Дьэ бээ, салгыы истиҥ, – Дьөгүөр, истээччилэрэ бэркиһээбит киҥир-хаҥыр саҥарсыыларын буойан, салгыы кэпсээн барда. – Дьонуҥ туран, гранаталарын чинчийэ, куорат таһыгар ыраах тыаҕа тахсаллар. Маладьыаһыҥ табаарыстарын 100-кэ миэтэрэ тэйиччи барыҥ диэн модьуйбут. Бэйэтэ гранататын тааска ууран баран тобуктаан туран молотуогунан чааккайар киһи буолбут. Били запалын араарбатах, билбэт буоллаҕа дии. Онтуката эстэн, икки тарбаҕын мэлиттэҕэ ол. Хата, кырдьык, хайдах өлбөтөҕө буолла?

      – Ол бэйэтэ суруйар дуо итини барытын?

      – Бэйэтэ буолбакка.

      – Киһиҥ өссө онтун киэн туттардыы ахтар ээ.

      – Ээ, сымыйалыыра буолуо…

      – Ама, доҕор, хайа үлүгэрэй…

      – Оо, онуоха холуйдахха, биһиги дьоммут мэниктээһиннэрэ диэн күннээҕи