энг катта ҳақидир.
Бир киши Муҳаммад алайҳиссаломдан:
– Мен онамни кўтариб Маккани зиёрат қилдирдим, ҳақини адо қилдимми?– деб сўради.
Расулуллоҳ (с.а.в.) унга жавоб қилдилар:
– Йўқ, у сени қучоғида олиб юрганда фарзандим униб-ўссин, катта бўлсин,– деб ўйлаганди. Сен эса кўтариб юрган пайтингда онангнинг ўлими ҳақида ўйлардинг…
Келинпошшалардан ўтинчим шуки, оналарингиз ва қайноналарингиз ҳузурларида турганингизда Саъдийнинг бешик ҳақидаги ривоятларини доимо ёдда тутинг. Чунки сиз севган, сизга умр йўлдоши бўлган йигитни қайнонангиз қийналиб туққан, тунлари бешик тебратиб ухламаган. Қайнонангиздан ранжиган ва норози бўлган пайтингизда унинг шу хизматларини эсланг, тунда бешик тебратиб ўтирган муштипарни кўз олдингизга келтиринг. Қайсидир масалада сиз ҳақ, қайнонангиз ноҳақ бўлса-да, унинг бу хизматлари эвазига айбини кечиринг. Ундан аразламанг, балки янада меҳр билан хизматларини қилиб, дуоларини олинг.
Келин – қайнонанинг маънавий қизи, қайнона – унинг иккинчи онаси, деган гапни кўп эшитгансиз. Биринчи онангиз ўз уйингизда қолдими, демак, бу хонадонда сиз учун энг меҳрибон, ғамхўр киши қайнонангиз бўлади. Сиз кўнгил қўйган йигитни шу она туққанми? Сизнинг файзли хонадонингизга шу аёл совчи бўлиб борганми?..
Шайтон “Одамзодни енгилтаклик ва шошқалоқлик томиридан тутаман”, дер экан. “Шошган қиз эрга ёлчимайди”, деган мақол эҳтимол шунга қараб айтилгандир. Куёв томоннинг асли ким эканини суриштирмай, тўй бошлашга шошганлар балки бу мақолни афсус билан тўқигандир. Кексалар енгилтаклик ва шошқалоқликдан анча нари бўладилар. Аммо бир нафас босиб ўтган йўлларига қарасалар, шошқалоқлик ва енгилтакликлари туфайли ҳаёт сўқмоқларида қоқилиб, буринлари неча бор қонаганини эслайдилар. Суюкли келинларимиз панд емасликлари учун ўзларини шошқалоқлик ва енгилтакликдан тийишга доимий равишда аҳамият беришлари керак. Бунинг учун биринчи галда ўйламасдан гапириб юбориш касаллигини даволаш керак. Кейин эса барча хаттиҳаракатларини назорат қилсинлар. Агар назорат қилиб, хатоларини кўрсалар ва тузатиш чорасини қилсалар ҳаловат топадилар. Келинпошша, унутмангки, хатти-ҳаракатингизни ўзингиз назорат қилмасангиз, қайнонангиз раҳбарлигида назорат қилувчи кўзлар кўп. Улар танбеҳ беришни бошламасларидан олдин хатоингизни ўзингиз тузатишга улгурсангиз, назоратчиларнинг оғзига қулф урган бўласиз.
Номус эр-хотин тотувлигининг қони ва жонидир.
Юз туман нопок эрдин яхшироқ,
Пок хотунлар аёғининг изи.
Уч қисм ила иймонға бино фаҳм айла,
Аввалғисини анинг ҳаё фаҳм айла,
Иккинчисини доғи вафо фаҳм айла,
Учунчини билмасанг, сахо фаҳм айла.
(Уч қисм билан иймон иморатини қургин. Аввалгисини ҳаё, иккинчисини вафо, учинчисини эса саховат деб билгин.)
Хайли зуафоки бевафолиқ фанидур,
Ҳийла уйи ул гуруҳнинг масканидур,
Яхшиси деса киши кўп севганидур,
Кўп севса