topasan», degan so‘z qayta-qayta takrorlanar, ichiga bir juft sarg‘ish tugmadori solingan kumush quticha ko‘zi oldida suratdek qotib turardi.
«Har ehtimolga qarshi dorilarni olvolsammikan? – o‘yladi u. – Yo so‘ramay olganim uchun tog‘am xafa bo‘larmikin? Be-ye, do‘xtirlarda nima ko‘p, dori ko‘p».
– Iye-iye, – ko‘zlari javdirab, Alamazonning qo‘lidagi sarg‘ish tugmachalarga tikildi Eshmat. – Nima buning?
– Dori deyapman-ku. Buni ichgan niyatiga yetadi.
– Zap opqochasan-da.
– Ishonmasang, o‘zingga. Men hozir ichaman-u, niyatimga yetaman.
Biron narsani totib ko‘rish imkoniyatini shu vaqtgacha qo‘ldan boy bermay kelgan Eshmat, tugmachalarga suqlanib qaradi.
– Ikkalasiniyam o‘zing ichvorasanmi, Alamazon?
– Bittasini sen ichasan, – ko‘nglingdagini sezib turibman, degandek unga mug‘ambirona ko‘z tashladi Alamazon. – Chunki, ikkalamizning niyatimiz bir.
Ular dorilarni ichib olishgach, murod-maqsadlariga yetishdan oldin hovuz bo‘yida yonboshlab, biroz hordiq chiqarmoqchi bo‘lishdi.
– O‘ziyam rosa charchabmiz-yey, – pishilladi Eshmat. – Cho‘zilib yotish biram xush yoqyaptiki.
Bu paytda Alamazon ham o‘zini sarxush his qilayotgan edi. Uning etlari yoqimli jimirlab, paylari tobora bo‘shashib borar, butun vujudini to‘yib-to‘yib uxlash istagi qamrab olayotgandi.
QONXO‘R QOYALAR
Momaqaldiroqni eslatuvchi guldiroq tovushdan Zimistonsaroy larzaga keldi.
– Iye-iye, – qulog‘ini ding qilib, Alamazonning pinjiga suqildi Eshmat. – Yer qimirlayaptimi?
Alamazon tugmachiroq nurini guldiroq tovush kelayotgan tomonga to‘g‘riladi va boya o‘zi: «Sim-sim, och eshigingni!» – deb qichqirgan joydagi xarsanglar ikki tomonga siljib borayotganini ko‘rib, dong qotib qoldi.
Xarsang siljishdan to‘xtagach, momaqaldiroq ham tinib, uning o‘rnini zirilloq tovush egalladi. Bu tovush bo‘sh paqir ichiga tushib qolgan saraton qo‘ng‘izning zo‘r berib qanot qoqishini eslatardi.
Xazina qidiruvchilar siljuvchi xarsanglarga yaqinroq borib, bu joyda bir kishi zo‘rg‘a sig‘adigan torgina yo‘lak paydo bo‘lganini ko‘rishdi. Yo‘lakning har ikki tomonidagi qoyalarda kamalakrang nurlar jilolanib turardi.
– Gavhar shunaqa tovlanadi, – tajribali zargarlardek ishonch bilan gapirdi Alamazon. So‘ng hayajondan tovushi titrab, Eshmatni olg‘a yurishga da’vat etdi. – Muqaddas yurish davom etadi, to‘lpoq piyodam. Oldinda – xazina!
Eshmat oyog‘i tortib-tortmay unga ergashdi. Ular oldinga yurganlari sari yo‘lak kengayib bordi, ayni chog‘da zirilloq tovush tobora avjga minayotgandi.
«Bu o‘sha ochko‘z o‘rgamchik! – «Uch qalb»dagi qonxo‘r o‘rgimchakni esladi Eshmat. – Tovushiga qaraganda, og‘zi tandirdan kichik bo‘lmasa kerak».
Yo‘lak ichidagi harorat qadamma-qadam oshib borayotgani bois ular terga botib ketishdi, bora-bora issiqlik etni achishtiradigan darajaga yetdi, birozdan so‘ng sochlari jizillab kuyayotganini his qilishdi. Nafas olish juda og‘irlashib ketdi.
– Yana o‘n qadam yursak, sariyoqqa o‘xshab erib ketamiz, – issiqdan yuzlari qizarib qichqirdi Eshmat.
Alamazon yengi bilan peshanasidagi terlarini artib, yuqoriga – zirilloq tovush kelayotgan tomonga qaradi. Chamasi, issiqlik ham o‘sha tarafdan ufurayotgandi. Devorlarda tovlanayotgan kamalakrang nurlar gavharlardan emas, balki juda baland joyda zirillab yonayotgan qandaydir narsadan taralayotganini u birdan anglab yetdi. Devor terak bo‘yi yuksaklikkacha tik borib, keyin o‘ng yoqqa og‘ib ketgani tufayli nur taratayotgan narsani pastdan turib ko‘rib bo‘lmasdi. Alamazon umidsizlikdan bo‘shashib, asta devorga suyandi, shu zahoti «uh» degancha yelkasini changalladi. Devor oftobda qolgan temirdek jizg‘in edi.
– Bu jahannamdan tezroq jilish kerak, – jizg‘in va tap-taqir jahannam haqida buvisidan eshitgan gaplarni eslab, Eshmatning dilidagini aytdi Alamazon. – Jahannamda gavhar bo‘lmaydi.
Shu payt zirilloq tovush keskin susaya boshladi. Devordagi jilokor nurlar ham asta-sekin xiralashib, issiqlik pasayib borayotgandek tuyuldi. Xazina qidiruvchilar nima voqea yuz berayotganini anglab ulgurmay, yana momaqaldiroq yangradi. Tepadan mayda toshchalar do‘ldek quyila ketdi. Eshmat suvdonni tashlab yuborib, ikkala qo‘li bilan boshini to‘sdi. Devorning yuqori qismi o‘ng tomonga og‘ib ketgani uchun tosh yomg‘irlari faqat chap devor bo‘ylab yog‘ilayotgandi. Bu qulaylikdan foydalangan Eshmat birinchi bo‘lib o‘ng devor yoqalab qochishga tushdi.
Landavurlik kishiga har qadamda pand beradi. Oldinda duppa-durust shataloq otib borayotgan Esh-mat birdan toshga qoqinib ketib, yerga chalpak bo‘lib yiqildi. Buning ustiga shoshilishda, Alamazon uning qoq belidan bosib o‘tdi-yu, endigina o‘rnidan qo‘z-g‘alayotgan Eshmat yana yerga qapishib qoldi.
– Senga nima bo‘ldi, Eshmat? – Alamazon tugmachirog‘ini yerga qo‘yib, uning qo‘ltig‘idan ko‘tardi. – Qani, turaqol. Hademay Zimistonsaroyga yetvolamiz.
Eshmat inqillab o‘rnidan turgach, bir qo‘li bilan boshini pana qilib, ikkinchi qo‘lini jarohatlangan tizzasiga tiragan kuyi oqsoqlanib oldinga yurdi. Alamazon engashib, tugmachiroqqa qo‘l cho‘zdi-yu, hayratdan so‘rrayib qoldi. Devorga qadalib turgan tugmachiroq tosh quyqumlarini surganicha asta sudralib borayotgandi. Alamazon devorlarga diqqat bilan razm soldi. Ikki zabardast qoya bir-biriga tobora yaqinlashib kelayotganini ko‘rib, yuragi orqaga tortib ketdi. Yo‘lakning boshi allaqachon berkilib qolganligini payqagandan keyin yuragi battar gupullab, «nima bo‘lsayam, ichkariga, ichkariga qarab yurish kerak», degan fikr boshida quyundek charx ura boshladi.
– Eshmat, qayt orqaga! – jon-jahdi bilan qichqirdi u. – Qayt! O‘lasan!
«O‘lasan!» degan so‘zdan qattiq ta’sirlangan Eshmat hakkalaganicha darhol ortga qaytdi.
– Vey, nima deyapsan? – so‘radi u gezarib.
Alamazon vaziyatni lo‘nda qilib tushuntirarkan, ikki tarafdan qisib kelayotgan qoya Eshmatning ko‘ziga bahaybat og‘zini imillab yopayotgan qonxo‘r maxluq bo‘lib ko‘rindi.
Ular halloslaganlaricha yana ichkariga qarab yurishdi. Oqsayotgan Eshmatning qo‘ltig‘iga kirib olgan Alamazon uni sudragudek bo‘lib jadal yurishga undar, tezroq harakat qilish lozim edi.
Alamazon yerda yotgan suvdonni ko‘rmay dang‘illatib tepib o‘tarkan, boya o‘zi jahannam deb atagan joyga yetib kelishganini angladi. Bundan bir necha daqiqa oldin bu yerda arava siqqulik yo‘lak bor edi, endi esa bir qulochcha joy qolgandi, xolos.
Xazina qidiruvchilar changdan yo‘tala-yo‘tala to‘xtovsiz olg‘a intilishar, qayoqqa borayotganlarini o‘zlari ham bilishmas edi. Ular dunyodagi jamiki lazzatlardan ming marta shirinroq bo‘lgan hayot ilinjida butun ong va vujudlari bilan oldinga, faqat oldinga intilishayotgandi.
AJAL PANJASIDA
Kutilmaganda, yuqoridan do‘ldek quyilib turgan toshchalar oqimi asta-sekin to‘xtab, mayda-mayda iliq suv tomchilari toma boshladi va birozdan so‘ng rasmana yomg‘irga aylandi. Chang sepsilib, nafas olish ancha yengillashgan sharoitda xazina qidiruvchilar yanada jadalroq harakat qila boshladilar.
Yovuz qoyalar esa hamon ularni ikki tarafdan qisib kelayotgandi. Yonma-yon yurishning iloji qolmagach, Eshmatga yordam berish imkoniyatidan mahrum bo‘lgan Alamazon podachidek orqaga o‘tvolib, «Chaq-qonroq yur, chaqqonroq!» – deya yarador piyodasini qistashga tushdi.
Ular yo‘l-yo‘lakay umid bilan oldinga tikilishar, lekin yo‘lakning oxiri ko‘rinmasdi. Bir-biriga judayam yaqinlashib qolgan qoyalar orasida ko‘ndalang yurishga majbur bo‘lishgan mahalda, «endi tamom bo‘ldik», deb o‘yladi Alamazon yuragi dukillab.
– G‘orda o‘ladig‘onga o‘xshaymiz! – nafasi bo‘g‘ziga tiqilib