ҳам билмади.
– Бунга бир гап бўлганми ўзи? – деди Адҳам қўлларини керганча ёнбошга ўгирилиб – худди ҳужрада учинчи бир киши ҳам бордек. – Қиз болани уриб, яна…
Пичоқ Каримнинг кўксига қадалди.
– Қип-қизил аҳмоқ экан-ку бу, – деди шафқатсиз Адҳам. – Бечоранинг жағи шишиб кетибди-я! Ўғил боламидики, шундай урса… Ё Мабийи билан муштлашишга борувдингизми?
Пичоқ қир-рт этиб Қаримнинг юрагини тешиб ўтди. Лекин Карим ўлмади, аксинча, миясида ярқ этиб нажот – ҳаммасидан биратўла қутулиш йўли очилиб кетди:
– Кетаман!
– Қаёққа? – Адҳам истеҳзоли кулимсиради.
– Ўқимайман! Э, ҳаммасини!.. – Бирдан Каримнинг кўзига ёш қалқиб, томоғи ҳирқираб қолди. – Кетаман.
Адҳам унга тикилганча анграйди:
– Чинингизми?
– Э, ўқишини ҳам, қизларни ҳам… – Карим баттар жазавага тушди, кўзёшлари тирқираб кетди. – Ҳозироқ кетаман!
– Эсингизни еб қўйибсиз, – деб такрорлади Адҳам. – Эсингизни еб қўйибсиз.
Карим Адҳамга алам билан қаради, кетса, ўзидан, ўзидан ҳам кўра Адҳамдан боплаб ўч оладигандек, баттар хуруж қилди:
– Керак эмас. Ҳеч нарса керак эмас, Бориб трактор ҳайдайман, арава қўшаман, гўнг ташийман, гўнг! Ҳаммага бунақа шарманда бўлгандан кўра… Қишлоқда булардан минг марта яхши қизлар бор.
Адҳам тўсатдан кулиб юборди.
– Вой тентак! Мажнунвойни қара! – Адҳам кулишдан таққа тўхтади, кўзлари қисилиб, бераҳм тус олди. – Бўпти, йиғиштиринг нарсаларингизни! Жўнанг! – Кейин Каримга томон эгилиб, унинг елкасига шап этиб тушириб қолди. – Туринг. Кран тагига бир нарса ташлаб қўйганман. Кетар жафосига тортасиз. Э, калла!
Карим «Кетаман» деган гапни ҳадеб қайтараверишдан қутулганига бир оз енгил тортди.
«Ҳа, шум-эй! –деб ўйлади Карим, шишага илашган лойни водопровод жўмрагида ювар экан. – Бари бир яхши бола-да. Совуқ бўлса ҳам, одамнинг кўнглини оғритса ҳам яхши!»
Адҳам уларнинг ижарахонасига бунгача сира келмаган эди.
– Карим, – деди Адҳам сигарет тутатиб олишгандан кейин. – Бир гапнинг тўғрисини айтайми?
«Ҳозир йиғлаганимни айтади!», деб ўйлади Карим юраги ивишиб.
– Нимани?
– Хафа бўлмайсизми?
«Кўзёш тўкиш хотинларнинг иши, дейди. Майли, деса депти-да!» – Карим ўзига ҳам нотаниш хотиржамлик туйди.
– Йўқ, хафа бўлмайман. Сиздан хафа бўлмайман.
– Шу бугунги ишни… – Адҳам гапидан тўхтаб, Каримга тикилди.
Каримга Адҳамнинг нигоҳи уни тешиб ўтиб, ортидаги бир нарсага қаттиқ ботаётгандек туюлди.
– Шуни, – деди Адҳам ҳамон Қаримдан кўз узмай, – мен уюштирдим.
Каримнинг оёғи олтидаги тахта пол қаёққадир сурилиб кетаётгандек бўлди.
– Қанақасига?
– Шунақасига-да, – деди Адҳам. – Шу бола арзимаган қиз учун хор бўлиб юрадими, кел, шартта орасини узиб ташлайман, дедим.
Карим илон авраган қурбақадек, оғзини каппа-каппа очди, яна тили айланмай, ичидан ҳирқироқ товуш келди.
– Нега?
– Негалигини бугун кўрдингиз, – деди Адҳам ниҳоят ундан