Тохир Хабилов

Пўртанали уммонда сузар ҳаёт қайиғи (ИККИНЧИ КИТОБ)


Скачать книгу

Атрофимдаги адабий муҳит бу учқунни сўниб қолишдан асрадигина эмас, аланга олишига ёрдам берди.

      1968 йили Раззоқ Абдурашид нашриётга ўтгач, Сафар Барноев адабиёт бўлимининг мудири бўлдилар. Муҳарриримизни кўндириб, мени ҳам шу бўлимга ўтказдилар. Ёш ижодкорлар билан муомала қилиш менинг зиммамга тушди. Фан-спорт бўлимида сафарда кўп юрардим, бу бўлимда кун бўйи хонадан чиқмайман. Адабиёт тўгарагига ўша йили Рустам Обид, Эркин Усмон, Умида Абдуазимова, Туҳфа Назарова, Баҳром Аҳмедовлар келиб туришарди. Рустам саргузашт қисса ёзди. Қўлёзмасини ўқиб, қойил қолдик. Газетада беришга, нашриётга тавсия этишга қарор қилдик. Лекин қўлёзмани машинкада кўчиришга ёш ёзувчининг имкони йўқ эди, отасининг ҳам моддий томондан қўли калта экан. Кўпчилик бўлиб ёрдам берилди. Рустам Обид ижодда фантастика йўналишини танлади. Шу сабабли Ҳожиакбар Шайхов билан яқин бўлди. Узоқ йиллар бирга ишлади. У ғоят қобилиятли ижодкор эди, аммо майхўрликка ружу қўйгани боис ижодда юқори мартабага ета олмади. Билишимча, айнан шу иллат туфайли оилавий масалада ҳам бахтини топмади. Эркин Усмон Ўткир Ҳошимов билан бирга бўлди. Умида назмни, Туҳфа ҳажвни, Баҳром радио-тележурналистика йўлини танлашди. Шеър машқ қилувчи ўнлаб болаларнинг адабиётга бўлган қизиқишлари мактабни тугатишлари билан сўнди.

      1969 йил каминани қувонтирувчи турли воқеаларга бой бўлди: дорилфунундаги ўқишни тугатдим, СССР журналистлар уюшмасига қабул қилиндим. Айтишларича, уюшманинг энг ёш аъзоларидан бири эканман. Дастлабки фантастик қиссани якунига етказдим. Эркин Хўжаев масъул котиб вазифасига ўтгач, фан-спорт бўлими мудирлиги менга топширилди. Бу вазифада кўп ишламадим. Аразлаб кетиб қолдим. Сабаби бундай: муҳаррирнинг топшириғига биноан “Кимлардан ўрнак олиш керак?” мавзуида саҳифа тайёрладим. Газета чиққандан кейин қарасам, журналист Маҳкам Раҳмон ёзиб берган мақоланинг ярми қисқартирилган. Ўрнига Москвадан юборилган фотосурат билан тагхат жойлаштирилган. “ТАСС” – Совет Иттифоқи телеграф агентлиги –деган ташкилот барча таҳририятларга иттифоқ ҳаётини акс эттирувчи фотосуратлар юборарди. Шуларнинг айримларини масъул котиб олиб, тагхатини таржима қилиб иккинчи саҳифага берарди. Бу унинг тирикчилик манбаи эканлиги каминага маълум бўлса-да, Маҳкам Раҳмондан хижолат бўлдим. Муҳаррир ва масъул котибнинг ваъдада турмаганлигидан ранжиб, ишдан бўшаш ҳақида ариза бердим. Суроб ака бўшатишни истамадилар. Чунки бу бўлимни ҳамма ҳам эплаб юрғиза олмасди. Ҳарбийдалигимда Ризвон опа Сафарова “Сиздан кейин фан бўлими бутунлай йўқ бўлиб қолди. Фантас-тика, илмий ва фанний нарсалар йўқ. Бахтиёр ҳам ёзмай қўйган. Спорт ишлари ҳам ўлда-жўлда. “Чарм тўп”да Тошкентнинг Куйбишев райони “исён” кўтарибди. Кўп командаларда “подставкалар” аниқланиб, “Пионер Востока”да Комаровский қаттиқ танқид қилибди. Бизникилар нима қилишга ҳайрон…” – деб ёзган эдилар. Бўлимда шоирлардан Муҳаммад Али, Ҳабиб Саъдулла, Барот Исроил, Жўшқинлар ишлаб кўришган. Ҳарбийдан қайтганимда бу бўлимда Сафар Барноевни кўриб ажабландим. Сафар ака спортга мутлақо бепарво, аниқ фанларга ҳам қизиқмайдилар.

      – Бошқа иш топишим керак, – дедилар.