вакытында сержант Андрей Свежухин батырларча һәлак була…
Каһарман якташыбыз күрсәткән батырлыклары өчен Сугышчан Кызыл Байрак ордены белән бүләкләнә. Аның турында дивизия газетасы берничә мәртәбә махсус сәхифәләр бирә. Шундый сәхифәләрнең берсендә А. Свежухинның туган ягында 1943 елның 27 августында булып үткән митингтан күләмле репортаж урнаштырылган. Андрей Прокопьевичның авылдашлары колхоз рәисе Палаткин, башлангыч партоешма секретаре Бабушкин, авыл Советы рәисе Мушкин, колхозчылардан Асанкин, Галкин, Климина, Тунтайкина, Задавина һ. б., митингта бер-бер артлы чыгыш ясап, дошманны тизрәк җиңү өчен тылда тагын да тырышыбрак, өчләтә энергия белән эшләргә тантаналы төстә ант итәләр. Алар бердәм рәвештә кабул иткән резолюциядә түбәндәге юллар бар:
– дәүләткә икмәк тапшыру заданиесен срогыннан элек үтәргә;
– сугышчылар өчен җылы киемнәр әзерләп, аларны 10 сентябрьгә кадәр фронтка озатуны тәэмин итәргә;
– колхоздашыбыз А. Свежухин отделениесе сугышчылары өчен 15 сентябрьгә чаклы махсус посылка әзерләргә;
– каһарман якташыбызның гаиләсе турында даими кайгыртучанлык күрсәтергә…
Һәм шунда ук Ленин исемендәге колхоз идарәсе белән Котыш авыл Советы башкарма комитетының киңәйтелгән утырышында кабул ителгән карарның күчермәсе бирелә. Анда катнашучылар А. Свежухин гаиләсе өчен 1943 елның 1 ноябренә кадәр яңа йорт төзү, аларга 3 центнер икмәк, 380 килограмм яшелчә (помидор, кыяр, кишер, чөгендер, суган һәм бәрәңге), җитәрлек күләмдә ягулык һәм мал-туарлары өчен азык бирү турында эшлекле тәкъдимнәр белән чыгалар. Шунда ук Андрей Прокопьевичның данлы исемен ул яшәгән урамга бирү турында карар кабул ителә.
«Фидакярлек елъязмасы» белән танышканда (архив документларын һәм сугыш чоры газеталары тегелмәләрен хаклы рәвештә шулай дип атыйсым килә. – Ш. М.), тагын күп кенә билгесез батырлыклар турында сөйләүче язмаларга тап булдым. Зур каһарманлык күрсәтүчеләр арасында 1162 нче укчы полк партбюросы секретаре – күренекле шагыйрь политрук Нур Баян, миномёт батареясы командиры лейтенант Әнвәр Ишманов, автоматчылар ротасы командиры урынбасары старшина Мансур Габдрахманов, тәвәккәл артиллерист-старшина Сәетнур Латыйпов, кыю разведчик Мәлих Галиев, күзәтүче Абдул Гарифуллин, пулемётчы Кадыйр Әбүзәров, сапёр Хәбибрахман Әүхәдиев, элемтәче Әшрәф Әгъләмов, шофёр Риза Гайнетдинов, старшина-санинструктор Валентина Михайлова һ. б. бар.
Бер 352 нче укчы дивизия солдатлары һәм офицерлары арасында гына түгел, без архивта сугышчан юлларын өйрәнгән башка хәрби частьлар арасында да бихисап андыйлар. Алар – Җиңү таңын якынайтучылар!
Әйе, безнең Татарстан уллары һәм кызлары яу кырында беркайчан да сынатмаганнар, үзләрен шундый батыр йөрәкле итеп тәрбияләгән республикабызны сугышларда фидакярлек кылып, каһарманлык күрсәтеп данлаганнар…
Утта чыныккан дуслык
Республикабызның Кукмара төбәгендә туып үскән данлыклы якташлар эзеннән йөргәндә,