Zavallı Necdet. Saffet Nezihi

gelmiştik, bizi İbrahim Şemsi, Ferid Saffet istikbal etti. Güldük, söyledik, mektep âlemlerinden açtık, o masumane hayattan zevkle, lezzetle konuştuk. Necdet de bu umumi şetarete karışıyordu.”

***

      Necdet Feridun ertesi gün Fransız postasıyla hareket etti.

      Biz de teşyide hazır bulunuyorduk. Ayrılacağımız sırada kendisine sabır, metanet tavsiye ettim. Esasen o tavsiyeye lüzum da yoktu. Sergüzeştinde gösterdiği metanet vicdanındaki saffete delalet etmez mi?

      Necdet Feridun’u ara sıra hatırladığım zaman zavallının felaketinden müteessir olurdum. Midilli’ye hareketinin üzerinden bir ay kadar geçmişti. Bir gün mektubunu aldım, bana şöyle yazıyordu:

      “Kardeşim; felaketimi devam ettiren elemleri, hatıraları hayalimden silmek için ihtiyar eylediğim bu seyahat boş, pek beyhude oldu.

      Benim için o azaptan, o ıstıraptan uzak yaşamak kabil değil, bunu artık pek iyi anladım. Ondan uzak bulunmak; yaşamak değil, yavaş yavaş ölmek… Bu hafta geliyorum…

Zavallı Necdet!..

      2

      İki ay geçmişti. Temmuzun ateş püskürdüğü bir gün, zannederim zevalden biraz sonra idi. Kalpakçılarbaşı’ndan geçiyordum. Öyle sıcak, ateşli havalarda oradan geçmek ne kadar latiftir. Serin bir hava insana çarpar. Oh benim öteden beri garip bir itiyadım vardır. Çarşıdan geçtiğim zaman, mutlak bedestene uğrardım. Her uğrayışımda orada öyle tuhaf, öyle garip sahnelere tesadüf etmişimdir ki… Bu merak bir saatlik zamanın orada heba olmasına sebebiyet verir. Fakat ben bundan yine memnunum. Çünkü bunda bir zevk var. Bin türlü entrikanın dönmekte olduğunu görmek, bunu hissetmek zevki mevcut. Mesela bir defasında görürsünüz ki İngiliz tavırlı ciddi bir seyyah… Boynunda maroken kaplı bir kılıf içinde enstantane fotoğraf makinesi asılı, uzun boylu, paçaları lüzumundan ziyade kıvrık, ihtiyarca bir mösyö antika bir seccade, bir yatağan, bir karabina, bir tüfek, üç etekli bir entari, işlemeli bir kapı perdesi almak için dükkânların birinin önünde bulunuyor. Yanında bazen güzel, ekseriya pek çirkin bir veya birkaç madam da mevcut… Pazarlığa girişilmiş… İşte bu öyle bir hakikat sahnesidir ki bunu taklitte koklenler, vurslar âcizdir. Mesela ortada Acemkâri bir seccade bulunuyor. O seyyaha tercümanlık eden adam; yarım yamalak İngilizcesiyle bunu methetmek için neler söylüyor neler… Efendim bu seccade İran’ın, Turan’ın en eski mamulatındandır. Şimdi bunlara pek az tesadüf olunuyor. Âdeta bir kelepir… Doğrusu bulunur şey değil. Fiyatı da ucuz… On iki İngiliz lirası… Pazarlık nihayet on İngiliz lirasında kararlaştırılırsa seyyah için bu, bir büyük muvaffakiyettir. Rumca şivesiyle İngilizce konuşan, Yahudi telaffuzuyla Almanca söyleyen tercümanların çeneleri yardımıyla on liraya sürülmüş olan bu seccadenin iki üç gün evvel bir ihtiyaç sahibinin elinden yüz altmış beş kuruşa alındığını söylemek hayreti mucip olmamalıdır. Buna ihtikârını diyeceksiniz. Hayır… Ne münasebet! Buna nazik bir tabir ile işgüzarlık derler. Akşamüzeri tercümanın o dükkâna uğradığı ve oradan memnun olarak, bazı kere de ufak bir ağız kavgasından sonra yüzü gülerek çıkmakta bulunduğunu görürseniz buna da taaccüp etmeyiniz! Bu gibi menfaatlerde ortaklık tabiidir.