Bostan. Şeyh Sadi Şirazi

derler.

      Eli boş, işi gücü inlemek olan asker muharebe gününde ne kadar yiğitlik yapabilir?

      İş Tecrübe Etmiş Yiğitleri Takviye Hakkında

      Düşmanla cenge, yürekli insanları gönder; aslanlarla cenge aslanları gönder.

      Cihan görmüş insanların reyi ile iş gör; eski kurt av avlamasını çok iyi bilir. Kılıç çalan gençlerden korkma; çok bilen ihtiyardan kork. Cihan görmüş insan, akıllı olur; zira soğuğu, sıcağı çok tatmıştır. Talihi yâr olan değerli gençler, ihtiyarların reylerinden baş çevirmezler.

      Memleketinin mamur olmasını istiyorsan büyük işleri yeni yetişenlere verme. Cenklerde çok bulunmuş insandan başkasını askere kılavuz yapma. Büyük işleri küçüklere buyurma; çünkü örsü yumruk ile kırmak kabil değildir. Ahaliyi okşamak, askeri idare etmek oyuncak değildir.

      Zamanında büyük işlerin başarılmasını istersen iş görmemişlere iş buyurma. Av köpeği kaplandan yüz çevirmez; fakat cenk görmemiş aslan, tilkiden ürker kaçar.

      Kucakta beslenmiş insan muharebe görünce korkar; fakat güreş tutarak, av avlayarak, top oynayarak yetişen genç, cenkçi olur. Hamamda, ılıcada zevk ve sefa ile yetişen çocuk, muharebe kapısını açık gördüğü zaman korkar.

      İki kişinin yardımıyla ata binen kimseyi, bir çocuk bile vurabilir.

      Muharebeden kaçmak isteyeni, eğer düşmanı öldürmemişse sen öldür.

      Muharebe gününde kadın gibi muharebeden baş çeviren kimseden, ahlaksız çocuklar bile daha iyidirler.

      Hikâye

      Oğlunun cenk için tirkeşini takındığını gören Gürgin Pehlivan, oğluna şu güzel sözleri söylemiştir:

      “Kadınlar gibi çabuk kaçacaksan harbe gidip de yiğitlerin yüzleri suyunu dökme. Bir süvari cenkte arkasını gösterecek olursa yalnız kendisini değil bütün yiğitleri öldürmüş olur. Hakiki kahraman odur ki cinsleri bir, dilleri bir, aynı sofrada yemek yiyen iki dostun cenk halkasına birlikte düştükleri zaman muharebenin ciğergâhında canıgönülden çalışır, çarpışır ve kardeşi düşman eline esir düşmüş iken kendisi okun önünden kaçmaya tenezzül etmez. Zaten bir ordunun askerleri de böyledir.

      Cenge girenler birbirlerine yâr değilse, birbirini korumak fikrinde değilse, öyle askerden hayır gelmez. Askerlerde öyle bir hâl görecek olursan oradan kaçmayı ganimet bil.”

      Hüner Sahiplerini Okşamak

      Ey memleketler fethetmek isteyen padişah! İki sınıf insanı besle, hoş tut. Bu sınıflardan birisi cenk için hazırlanan erlerdir; diğeri rey, fikir, tedbir sahibi insanlardır.

      Ancak âlimleri, kılıç çalan kahramanları besleyen padişahlar, devlete nail olurlar.

      İnsanlar için iki büyük meziyet var: “Biri kalem, diğeri kılıç sahibi olmak. Bu iki meziyetten hiçbirine sahip olmayan birisi ölürse öldüğüne acıma. Kalem kullananları, kılıç çalanları iyi tut! Onlara riayet et. Çalgıcı makulesine meyletme, onlar kadın taifesi gibidir. Hayır gelmez.

      Düşman cenge hazırlanırken beri tarafta çengilere cenk çaldırmak, sakilere bayılmak erkeklik değildir.

      Devletli insanlar için oyun da fenadır. Oturup da oyun ile meşgul olan devletlilerin devletleri, bir oyunla ellerinden gitmiştir.”

      Her Hâlde Düşmandan Sakınmak Hakkında

      Düşman cenk açtığı zaman kork demem; belki düşmanın sulh hâlinde bulunduğu zaman daha ziyade kork derim. Çünkü nice insanlar vardır ki gündüz sulh ayetini okur; fakat gece olunca uykuda bulunanların üzerlerine hücum ederler.

      Cengâver yiğitler zırhlarıyla toprak üzerinde uyurlar. Döşek kadınların hâbgâhıdır. Kılıç çalan yiğitler çadır içinde bile, kadınların evde uyudukları gibi çıplak uyumazlar.

      Düşmanın amansız, habersiz hücum etmesi ihtimaline binaen de daima gizli gizli harbe hazırlanmalısın.

      Sakınmak, ihtiyatlı bulunmak iş bilen yiğitlerin işidir. Karakol, ordunun tunçtan yapılmış duvarıdır, surudur.

      Düşmanları Rey ve Tedbir ile Defetmek Hakkında

      Fenalık düşünen, fakat düşündüğü fenalığı yapmaya kudreti olmayan iki düşman arasında emin, rahat oturmak akıl işi değildir. Çünkü eğer o iki düşman ittifak edecek olurlarsa o zaman kısa elleri, uzun olur.

      İki düşmanın varsa, iptida ve hile ile birisini meşgul et. O rahat otururken ötekinin kökünü kazı.

      Bir düşman muhakkak harp etmek isterse onun kanını akilane bir surette dökmek için git; onun düşmanı ile dost ol. Bu suretle onun gömleği vücuduna zindan olur.

      Düşman askerinin arasına muhalefet düşecek olursa sen kılıcı kınına koy.

      Kurtlar birbirlerine düştükleri zaman, aralarından koyunlar rahat geçerler.

      Bir düşman diğer düşman ile uğraşacak olursa sen dostlarınla huzur-u kalp ile muhabbet et.