canlandı, ne dersin? Bunu ummazdın a hiç…
Kahraman milleti gördün ya: Biraz silkindi,
Leş yiyen kargaların sesleri birden dindi!
Eski sevdâları kâbilse, unutsun Ruslar…
– Ne dedin? Anlamadım! Hey gidi hülyâcı Tatar!
Kahraman milleti gördün… dediğin Türkler mi?
Sana söylersem eğer, şimdi düşündüklerimi,
Ebediyyen bu hayâlâta vedâ eylersin.
– Ya senin votkacılardan mı hayır beklersin?
– Hasta canlandı, o iş bitti! diyorsun; heyhât!
Olamaz böyle sefîl ümmet için hakk-ı hayât.
Duyulan nağme-i hürriyet onun son nefesi;
Yaşamaz yoksa, emin ol ki, bu barbar çetesi,
Medenî Avrupa’nın dâmen-i irfânında;
Asya’nın belki o kumluk Arabistan’ında,
Lâşe hâlindeki bir devlete vardır medfen…
Anlıyordum ki: Herif çatlayacak ye’sinden.
İntikâmın olamaz böyle müsâid sırası,
Diye, nerdeyse bulup hasmımın artık yarası,
Başladım deşmeye. Lâkin bu cedel başlayalı,
Dinliyormuş bizi şâhin gibi bir Afganlı.
Vâkıâ Rusça konuştuk, yine külhâni, fakat,
Seslerin tavrına çoktandır edermiş dikkat.
Çay semâverlerinin hepsini birden yıkarak,
Rus’u gırtlaklayıvermez mi? «Aman, etme bırak!»
Demeden, şaşkını yağmur gibi ıslattı hacı!
Ne tuhaftır ki: Zuhûr etmedi bir dâvâcı.
Etse zâten ne çıkar? Hak zıpırındır; yalınız
Dövülen mahkemelerden kovulur, çünkü cılız!
Bir de İstanbul’a geldim ki: Bütün çarşı, pazar
Nâ’radan çalkanıyor! Öyle ya… Hürriyyet var!
Galeyan geldi mi, mantık savuşurmuş… Doğru:
Vardı aklından o gün her kimi gördümse zoru.
Kimse farkında değil, anlaşılan, yaptığının;
Kafalar tütsülü hülyâ ile, gözler kızgın.
Sanki zincirdekiler hep boşanıp zincirden,
Yıkıvermiş de tımarhaneyi çıkmış birden!
Zurnalar şehrin ahâlîsini takmış peşine;
Yedisinden tutarak tâ dayanın yetmişine!
Eli bayraklı alaylar yürüyor dört keçeli;
En ağır başlısının bir zili eksik, belli!
Ötüyor her taşın üstünde birer dilli düdük.
Dinliyor kaplamış etrâfını yüzlerce hödük!
Kim ne söylerse, hemen el vurup alkışlanacak…
– Yaşasın!
– Kim yaşasın?
– Ömrü olan.
– Şak! şak! şak!
Ne devâirde hükûmet, ne ahâlîde bir iş!
Ne sanâyi', ne maârif, ne alış var, ne veriş.
Çamlıbel sanki şehir: Zâbıta yok, râbıta yok;
Aksa kan sel gibi, bir dindirecek vâsıta yok.
«Zevk-i hürriyyeti onlar daha çok anlamalı…»
Diye mekteplilerin mektebi tekmil kapalı!
İlmi tazyîk ile tâlim, o da bir istibdâd…
Haydi öyleyse çocuklar, ebediyyen âzâd!
Nutka gelmiş öte dursun hocalar bir yandan…
Sahneden sahneye koşmakta bütün şâkirdan.
Kör çıban neşterin altında nasıl patlarsa,
Hep ağızlar deşilip, kimde ne cevher varsa,
Saçıyor ortaya, ister temiz, ister kirli;
Kalmıyor kimseciğin muzmeri artık gizli.503
Dalkavuk devri değil eski kasâid yerine,504
Üdebânız ana avrat sövüyor birbirine!
Türlü adlarla çıkan nâ-mütenâhî gazete,
Ayrılık tohmunu bol bol atıyor memlekete,
İt yetiştirmek için toprağı gâyet münbit
Bularak, fuhş ekiyor salma gezen bir sürü it!
Yürüyor dîne beş on maskara, alkışlanıyor,
Nesl-i hâzır bunu hürriyyet-i vicdan sanıyor!
Kadın, erkek koşuyor borç ederek Avrupa'ya…
Sapa düşmekte sizin şıklara, zannım, Asya!
Hakka tefvîz ile üç tane yetişmiş kızını;505
Taşıyanlar bile varmış buradan baldızını,
Analık ilmi için Paris'e, yüksünmeyerek…
Yük ağır, ecri de nisbetle azîm olsa gerek!
Şüphesiz yıktı o hulyâları meşhûdâtım…
Ama ben kendimi bir müddet için aldattım:
Galeyandır… Galeyan geldi mi kalmaz mantık…
Su bulanmazsa durulmaz… Hele sabret azıcık…
İyi, lâkin ne kadar beklemiş olsan, işler,
Eskisinden daha berbat, iyileşmek ne gezer!
Vatanın tâkati yoktur yeniden ihmâle:
Dolu dizgin gidiyor, baksana, izmihlâle!
Ey cemâat, uyanın, el verir artık uyku!
Yok mu sizlerde vatan nâmına hiçbir duygu?
Düşmeden pençesinin altına istikbâlin,
Biliniz kadrini hürriyyetin, istiklâlin.
Söyletip başka memâlikteki mahkûmîni;
Hâkimiyyet ne imiş, öğreniniz kıymetini.
Yoksa, onsuz ne şu dünyâ kalır İslâm'a, ne din…
Kuşatır millet-i mahkûmeyi hüsrân-ı mübin.506
Müslümanlık sizi gâyet sıkı, gâyet sağlam,
Bağlamak lâzım iken, anlamadım, anlayamam,
Ayrılık hissi nasıl girdi sizin beyninize?
Fikr-i kavmiyyeti şeytan mı sokan zihninize?
Birbirinden müteferrik bu kadar akvâmı,
Aynı