міласэрнасці” В. Коўтун – пра вядомую беларускую паэтэсу Цётку, “Пры апазнанні – затрымаць”.
B. Хомчанкі – пра Ф. Багушэвіча. Цікавыя творы Г. Далідовіча “Гаспадар-камень” пра мінулае Беларусі і Э. Ялугіна “Пасля нябыту” (“Без эпітафіі”) – пра Цішку Гартнага. “Агледзіны жыцця выдатных людзей, – пісаў В. Р. Бялінскі, – заўсёды выдатныя агледзіны. Яны ўзвышаюць душу і ўзбагачаюць духоўна”.
З поспехам выступаюць маладыя празаікі У. Ягоўдзік, Х. Лялько, А. Глобус, А. Наварыч, У. Сцяпан, А. Федарэнка і інш. Творчая моладзь шукае новыя тэмы, стылі, падыходы да асвятлення рэчаіснасці, якая ніколі не бывае застылай. Маладыя аўтары М. Адамчык, М. Шайбак і М. Клімковіч не без поспеху спрабуюць свае сілы ў развіцці прыгодніцкага жанру.
Акварэльная, пластычная, псіхалагічная проза Міхася Стральцова, тонкага лірыка і рамантыка, рэаліста, чые творы “На чацвёртым годзе вайны”, “Сена на асфальце”, “Свет Іванавіч, былы Дон Жуан” раскрываюць светапогляд чыстага, узнёслага пакалення, якое радуецца сонцу на роднай зямлі, росквіту прыроды і не ведае яшчэ пра пагрозу атамнай вайны, напоўнена рамантыкай першаадкрыцця свету і самых звычайных чалавечых ісцін, што складае аснову існавання. Натуральны чалавек у натуральных умовах паўстае ў паэзіі і прозе творцы. М. Стральцоў – выдатны крытык і літаратуразнаўца.
Звяртае на сябе ўвагу сучасная, праблемная, змястоўная проза Генрыха Далідовіча. Празаік стаў прадаўжальнікам коласаўскай традыцыі ў прозе. У цыкле аповесцей пра вясковых настаўнікаў “Усё яшчэ наперадзе”, “Міланькі”, “Завуч”, “Дырэктар” прасочваюцца рысы аўтабіяграфічнай прозы. Кнігі прозы “Цяпло на першацвет” (1976), “Маладыя гады” (1979), “Міланькі” (1980), “На новы парог” (1983), “Станаўленне” (1985), “Міг маладосці” (1987) адметныя лірызмам, псіхалагізмам. Шырокае прызнанне пісьменніку прынесла мастацка-гістарычная трылогія “Гаспадар-камень” (1986), “Пабуджаныя” (1988), “Свой дом” (1989), дзе на дакументальнай аснове ўздымаюцца праблемы станаўлення беларускай дзяржаўнасці на пачатку ХХ ст. Г. Далідовіч пісьменнік, які добра разумее псіхалогію селяніна-працаўніка. Канцэпцыя чалавека – гаспадара на роднай зямлі яднае прозу Г. Далідовіча з творамі Я. Коласа, К. Чорнага, К. Крапівы.
Шырокую вядомасць набылі раманы на гістарычную тэму празаіка Леаніда Дайнекі, пасля выхаду якіх аўтара па праву пачалі называць паслядоўнікам У. Караткевіча. Нацыянальная гісторыя ажывае творах “Меч князя Вячкі” (1987), “След Ваўкалака” (1988), “Жалезныя жалуды” (1990). Творы напоўнены канкрэтнымі гістарычнымі фактамі часоў ВКЛ, у іх шырока выкарыстоўваюцца прыгодніцкія элементы, яны лёгка чытаюцца. Сюжэты твораў дынамічныя, радкі мускулістыя, словы выпраменьваюць душэўную энергію аўтара.
Аснова для надзеі на плённае будучае нашай літаратуры ёсць. Пра гэта сведчаць здабыткі старэйшых пісьменнікаў, аўтараў сярэдняга пакалення і настойлівыя пошукі зусім яшчэ маладых сучасных беларускіх празаікаў.
Сучасная беларуская проза – надзвычай багатая, мастацкі змястоўная,